Firmat e internetit:Hani ose ju hanë

Përballë perspektivës së valës së konsolidimit, firmat e mëdha amerikane të internetit duket se do të ndahen në grabitqarë dhe pre.

Edhe në ankandet e bamirësisë, titanët e teknologjisë i pëlqejnë transaksionet e mëdha. Në një event social të kohëve të fundit për grumbullim fondesh monetare për Tipping Point, organizatë bamirësie kundër varfërisë në San Francisko, të ftuarit rritën me shpejtësi çmimin për një paketë biletash Super Bowl prej 100,000 dollarësh. Pasuritë e siguruara nga sipërmarrësit e Silicon Valley janë aq të mëdha sa që eventi siguroi me lehtësi 14 milionë dollarë.

Kompanitë në Valley janë gjithashtu shpenzues të mëdhenj. Vitin e kaluar në industrinë e teknologjisë amerikane u shpenzuan rreth 184 miliardë dollarë bashkime dhe blerje, sipas Dealogic, një firmë kërkimore. Do të ketë edhe më shumë këtë vit. Këtë javë u rritën spekulimet se Salesforce, një ofrues programesh kompjuterike të biznesit re, kishte marrë disa oferta – Microsoft dhe Oracl thuhet të bëjnë pjesë në mesin e të interesuarve, edhe pse një tjetër ofrues, SAP, përjashtoi veten.

Gabimet e fundit nga Twitter dhe LinkedIn i bëjnë ata të ndjeshëm dhe një numër firmash të tjera interneti janë mjaftueshëm të mëdha për të përfaqësuar një perspektivë ‘të shijshme’, por jo shumë të mëdha për t’u ‘gëlltitur’. Ndryshe është të themi Google, shumica nuk kanë themelues me aksione të shumicës që mund të parandalojnë blerjen.

Me një vlerë aktuale të tregut të aksioneve prej 48 miliardë dollarësh, Salesforce nuk do të shitej lirë. Por shumë nga firmat më të mëdha të teknologjisë të Amerikës janë të krimbura në kesh: Microsoft, p.sh. ka 95 miliardë dollarë në kesh dhe investime afatshkurtër në bilancin e saj. Në mesin e dhjetë firmave kryesore amerikane me rezervat më të mëdha në kesh (me përjashtim të firmave financiare), gjashtë janë firma të teknologjisë, udhëhequr nga Apple, dhe ato kanë ruajtur një shifër të kombinuar prej 485 miliardë dollarësh.

Kjo, plus çmimet e tyre të larta të aksioneve, u jep grabitqarëve potencialë të industrisë së teknologjisë forcë të paprecedentë, ndërsa ata shkojnë për gjueti. Për më tepër, një shumëllojshmëri e kompanive të tjera, nga firmat e vjetra të medias e deri te gjigantët e teknologjisë kineze si Alibaba dhe Tencent, po ‘eksplorojnë’ gjithashtu rreth Valley, me qëllimin për t’u familjarizuar më shumë me bizneset amerikane online.

Edhe pse ekzaltimi në lidhje me perspektivat e rritjes së sektorit të internetit ka ‘eliminuar’ aksionet e shumë firmave, po rriten dyshimet në lidhje me aftësinë e disave për të vijuar ecurinë mbresëlënëse. Kohët e fundit Twitter dhe LinkedIn, dy rrjetet sociale, dështuan në parashikimet e të ardhurave, duke i çuar aksionet e tyre në rënie me rreth 28% dhe 21% respektivisht. Performanca e dobët e qëndrueshme ka të ngjarë të reduktojë çmimet e firmave publike dhe t’i kthejë disa prej tyre në objektivë të lehtë.

Me një kapitalizim tregu prej 24 miliardë dollarësh (më pak se rreth 33 miliardë dollarë në muaj), Twitter përfaqëson ende ‘një zog të madh për t’u përtypur’; dhe ajo ka vijuar të blejë firma më të vogla gjatë viteve të fundit për t’u ndihmuar të rritet. Megjithatë, menaxhimi i saj i ka zhgënjyer investitorët, të cilët kishin shpresuar se firma do të rritej më shpejt.

Google është blerësi më i dukshëm. Problemi kryesor i Twitter është se reklamuesit ende e shohin atë si një propozim të ngrohtë. Google, gjiganti i reklamave online, mund të ndihmojë në zgjidhjen e kësaj situate. Marrëdhënia midis dy firmave po intensifikohet. Kur Twitter njoftoi të ardhurat e saj më 28 prill, ai njoftoi një partneritet me Google për të ndihmuar atë të shesë dhe masë efektivitetin e reklamave. Tencent, një firmë kineze që zotëron një shërbim popullor të mesazheve, weChat, gjithashtu mund të jenë e interesuar, edhe pse qeveria amerikane do të tërbohej të shihte që platforma për biseda të lira do t’i shkonte një pronari kinez.

Firmat e mesme të mbështetura në reklama kanë pasur probleme kohëve të fundit, sikundër është bërë e qartë se disa prej tyre nuk do shtojnë përdorues dhe të ardhura aq shpejt sa shpresohej dikur. Me fjalë të tjera, reklamat online mund të jenë një biznes i vështirë për firmat ‘që nuk quhen Google apo Facebook’, thotë Brian Wieser i Pivotal Research, i cili studion industrinë. Katër firma – Google, Facebook, Baidu dhe Alibaba – kontrollojnë gjysmën e të gjitha reklamave dixhitale në mbarë botën. Yelp, një firmë që pret komente online dhe siguron para nga reklamat lokale, përfaqëson një nga kandidatët kryesorë’, thotë Mark Mahaney i RBC Capital Markets, një bankë investimesh.

Yahoo, një nga të preferuarit e flluskës së internetit të viteve 1990, është një subjekt i vazhdueshëm i spekulimeve të blerjes. Ai është në procesin e zgjerimit të investimit të tij fitimprurës në Alibaba, dhe po eksploron shitjen e aksioneve të saj në Yahoo, Japoni.

Pas shefit ekzekutiv të Yahoo, Marissa Mayer, do të ketë të hequr dorë nga truket për të qetësuar investitorët. Analistët dhe investitorët kanë kërkuar bashkim mes Yahoo dhe AOL, një tjetër portal web-i, për të kursyer në kosto, por pengesa që shfaqet është se si do vijojnë me funksionet e tyre zonja Mayer dhe Tim Armstrong, shefi AOL.

Yahoo, e cila ka miliarda dollarë në të holla të lira, mund të jetë tërheqëse për një firmë private – kapitalit, ose në një firmë të modës së vjetër të medias që dëshiron për të forcuar asetet e saj në internet-video.

Gjuetia është më e lehtë kur ndahet tufa. eBay dhe PayPal, tani pjesë e së njëjtës kompani, do të ndahen në fund të vitit, por sa kohë ata do të qëndrojnë të pavarur? Biznesi i ankandit online të eBay i ka marrë përdorues faqeve të tjera tregtare online, të tilla si Amazon. Alibaba, e cila zotëron Taobao, një ekuivalent kinez për eBay, mund t’i duket tërheqëse. PayPal, e cila lehtëson transaksionet online, mund të jetë gjithashtu tërheqëse për bankat dhe kompanitë e kartave të kreditit, si American Express, të cilat duan të forcojnë pozicionin e tyre në pagesat me telefon apo ato online.

Disa kompani do të duan të zgjerohen në zonat ku janë tashmë të forta, më mirë të detyrojnë tërheqjen e konkurrentëve të tjerë. Kjo mund të rrezikojë zemërimin e rregullatorëve.

‘Avantazhi që keni me internetin është se regjimet rregullatore nuk janë dhe aq të vetëdijshëm për dominimin që ju mund të krijoni në platforma dhe për këtë arsye ju mund të krijoni monopole’, thotë një investitor i madh në aksionet e internetit.

Google, i cili është vënë nën hetim intensiv nga rregullatorët europianë, mund të lutet për të ndryshuar: ai mund edhe të dekurajohet të kryejë çfarëdo marrëveshje të madhe, derisa të përmirësohet klima politike.

Firma të tjera do të duan të mbrojnë parashikimet e tyre duke investuar në fusha të reja që nuk kanë lidhje me investimet e tyre bazë të të ardhurave.

Microsoft, për shembull, është në biznesin e shitjes së programeve kompjuterike, por nuk është e pakonceptueshme që, nëse jo Salesforce, ajo mund të blejë LinkedIn, një rrjet social profesional.

Megjithatë kushton më lirë ta bësh këtë në fillim, përpara se të provohet potenciali i firmës apo fushës. Vitin e kaluar, Facebook, një blerës veçanërisht aktiv, bleu Oculus VR për 2 miliardë dollarë. Shefi i Facebook, Mark Zuckerberg, nuk ishte krejt i sigurt se çfarë do të bënte me të, por ai e dinte se firma e re do të bëhej më e vlefshme.

Sa më shumë maturohet çdo grimë e biznesit në internet, aq më shumë konsolidim do të ketë. Z. Mahaney i RBC jep si shembull biznesin e udhëtimit online, për çka mund të ndodhë diku tjetër, të tilla si në mesin e rrjeteve sociale. Sektori i udhëtimit dhe prenotim online u rrit në fund të viteve 1990, ndërsa shumë firma konkurrojnë fort për të, por në Amerikë ai dominohet nga vetëm dy firma të mëdha, Priceline dhe Expedia.

Pjesa më e madhe e së ardhmes së arritjes së marrëveshjeve në Silicon Valley do të varet nga vlerësimet, normat e ulëta të interesit dhe shëndeti i tregut të kapitalit. Ka nga ata që shikojnë rëniet e fundit të Twitter dhe LinkedIn dhe pyesin veten nëse janë ‘dridhja para tërmetit’, në fjalët e një sipërmarrësi kapitalist.

Deri tani, pllakat tektonike duket se janë të palëvizshme, dhe shqetësimet e investitorëve mbeten të fokusuara në kompanitë e veçanta që kanë dështuar në arritjen e objektivëve.

Megjithatë, ka nga ata që ende pyesin veten në qoftë se është në proces e sipër një korrigjim i madh i përhapur në mesin e firmave të internetit.

Gjigantët e pasur në kesh të industrisë me siguri do ta shijonin këtë: ku ka kohë më të mirë për të sulmuar se sa kur çmimet kanë rënë dhe investitorët janë të etur të shesin./monitor.al/

Redaksia Online
(a.h/shqiptarja.com)