POP 5

Lajmet më të lexuara të 5 minutave të fundit

Kultura

In memoriam për Hasan Tahsinin⁄Rexhep Mejdani: Duhet të vendoset në panteonin kombëtar të diturisë

Akademia e Shkencave organizoi veprimtarinë jubilare për 210-vjetorin e lindjes dhe 140-vjetorin e ndarjes nga jeta të filozofit edhe veprimtarit Hasan Tahsini. Akademiku Rexhep Mejdani teksa renditë rëndësinë e kontributit të tij, u shpreh se ky emër duhet që të vendosen në panteonin kombëtar të diturisë

Në 210-vjetorin e lindjes dhe 140-vjetorin e ndarjes nga jeta të filozofit dhe veprimtarit Hasan Tahsini Akademia e Shkencave organizoi një veprimtari jubilare në nderim të tij.

Akademikët Rexhep Mejdani, Bashkim Kuçuku edhe Mimoza Hazifi nën moderimin e historianit Pëllumb Xhufi referuan për dimensionin e tij gjuhësor dhe lidhjen e ngushtë me Lëvizjen Nacional Shqiptare

 “Hasan Tahsini besonte tek arsimi, dija e shkenca, tek gjuha e dituria si elementë kyç në zgjimin e një populli. Ushqyer nga ky besim, ai, së bashku me rilindës të tjerë shqiptarë, iu bashkua lëvizjes për ndërgjegjësim kulturor e politik, për zgjim e çlirim kombëtar, madje duke u bërë kështu dhe një nga “motorët e Rilindjes Kombëtare”. Ai, si një nga shqiptarët më të arsimuar dhe më të ditur, u vu në krye të lëvizjes për çështjen kombëtare, duke u bërë një nga nismëtarët e Shoqërisë Kulturore Shqiptare të Stambollit (1879) dhe ndër themeluesit e Lidhjes së Prizrenit (1878-1881). Siç u tha, ai ishte, po ashtu, një nga të parët që hartoi një alfabet për gjuhën shqipe. Vëllezërit Frashri apo atdhetarë të tjerë si J. Vreto, K. Kristoforidhi, etj., ishin jo vetëm nxënësit por edhe bashkëpunëtorët kryesore të tij.”, shprehet akademiku Rexhep Mejdani.

Ndonëse kurba e aktivitetit të tij intelektual kulmoi me emërimin në pozicionin e rektorit të parë të Universitetit të Stambollit. Pas një eksperimenti që Tahsini bëri u akuzua për magji dhe u largua nga kjo detyrë. 

“Pavarësisht nga koha e shkurtër në detyrë, Hoxha Tahsinit mbetet shqiptari i parë që organizoi dhe drejtoi një universitet ndërkombëtar – atë osman, krahas dy qendrave të  rëndësishme për kulturën e dijen shqiptare. Por largimi nga universiteti u shoqërua me goditje të tjera të egra ndaj tij. Pas qëndrimit në Shqipëri dhe kthimit në Stamboll, atë e akuzuan për krijimin e një feje të re. Kjo ishte dhe arsyeja e rikthimit në Stamboll dhe e izolimit të tij. Pas një fare kohe, me ndërhyrjen e Ismail Qemalit (në atë kohë sekretar në Ministrinë e Jashtme) , ai u lëshua. Siç theksohet, po aty, para lëshimit, kur Hysni Pasha i shpjegoi arsyen e izolimit (bazuar në shpifjen që Hoxha Tahsini po krijonte një fe të re), ky i fundit iu përgjigj thjesht: “Fetë që ekzistojnë jo vetëm që mjaftojnë për njerëzit e rruzullimit, por janë dhe të tepërta”, vijon Mejdani.

Hasan Tahsini (1811-1881), lindi në Sarandë. Ishte rilindës, filozof, dijetar e atdhetar i Rilindjes Kombëtare. Themelues i të parit universitet shtetëror në sulltanatin osman si dhe i “Xhemijet-i Ilmijje-i Arnavudijjê” (Shoqëria e Dijetarëve Shqiptarë apo Kuvendi Shkencor Shqiptar). Ishte ndër të parët që mbolli dhe përhapi në masë mendimin e krijimit të shtetit të pavarur shqiptar. Tahsini punoi për alfabetin shqip dhe donte ta kishte të ndryshëm nga alfabetet e gjuhëve të tjera për të treguar personalitetin e popullit të tij. Tahsini ka qenë mësues i Abdylit, Naimit, Sami Frashërit, Vaso Pashës etj.

Hasan Tahsini

/b.ha./Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:
    26 Dhjetor, 08:05

    Si ka qenë për ju viti 2024?

Lajme të tjera



×

Lajmi i fundit

Fushë Arrëz/ Reshjet e dëborës vështirësojnë qarkullimin në Iballë, borëpastrueset në terren

Fushë Arrëz/ Reshjet e dëborës vështirësojnë qarkullimin në Iballë, borëpastrueset në terren

26 Dhjetor, 09:38