Sociale

Liqeni më i vjetër i Evropës ndikon klimën ne rajon prej 1.36 milion vjet

Ekziston një mospërputhje në modelet e klimës se si ngrohja globale do të ndikojë në klimën mesdhetare dhe si do të ndikojë në reshjet e dimrit, disa modele tregojnë rritje të reshjeve të dimrit, të tjerë tregojnë se dimri do bëhet më e thatë.

Liqeni i Ohrit

Redaksia 4 Shtator 2019, 15:23 | Përditesimi: 4 Shtator 2019, 15:30

Duke analizuar bërthamat e sedimenteve nga shtrati i liqenit më të vjetër të Evropës, një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh ka krijuar një histori të detajuar klimatike të Mesdheut veri-qendror që shtrihet per 1.36 milion vjet dhe zbuloi mekanizmin e klimës që ka nxitur reshjet e dimrit në rajon.

Sipas revistës Nature, Shkencëtarët, përfshirë doktor Alexander Francke nga Universiteti i Wollongong (UOW), shpuan shtratin e Liqenit të Ohrit, i cili shtrihet në kufirin e Shqipërisë dhe Maqedoninë e Veriut dhe mendohet se është liqeni më i vjetër në Evropë. Studimi u drejtua nga Profesori i Asociuar Bernd Ëagner nga Universiteti i Këln dhe Dr. Hendrik Vogel nga Universiteti i Bernës.

Duke furnizuar informacione shume te rrendesishme mbi faktorëe që kanë nxitur klimën e rajonit te Mesdheut në të kaluarën, të dhënat që ata mbledhin do të ndihmojnë shkencëtarët të modelojnë më saktë klimën e ardhshme të rajonit nën ngrohjen globale.

Shpimi u bë në 245 metra thellësi dhe arriti në një thellësi maksimale prej 568 metrash në sediment. Analizat zbuluan se Liqeni i Ohrit u krijua për herë të parë 1.36 milion vjet më parë dhe ekziston vazhdimisht që prej ate kohe. Pasardhja e gjerë e sedimentit lejoi studiuesit të rindërtojnë klimën gjatë gjithë historisë së liqenit në detaje të hollësishme.

Të dhënat gjeokimike dhe të dhënat e polenit tregojnë se reshjet e dimrit u rritën në rajonin mesdhetar veri-qendror gjatë periudhave të ngrohta, interglaciale. Gjatë këtyre intervaleve, simulimet e modelit klimatik tregojnë rritje të ciklogenezës (zhvillimin dhe forcimin e zonave me presion të ulët në atmosferë) mbi Detin Mesdhe gjatë verës dhe vjeshtës vonë duke çuar në reshje domethënëse më të larta të dimrit.

Klima mesdhetare karakterizohet nga vera të thata dhe dimra të lagësht, kështu që reshjet e dimrit janë thelbesore për popullsinë e rajonit dhe bujqësinë.

"Ne zbuluam një lidhje midis musonit afrikan dhe reshjeve të dimrit në rajonin e Mesdheut, domethene midis sistemeve klimatike tropikale dhe reshjeve në gjerësi mesatare mijëra kilometra larg," tha Dr. Francke, një studiues i studimit në Laboratorin Gjeokronologjik të Ëotongong Isotope.

"Kurdoherë që rrezatimi diellor i ardhur nga dielli rritet në hemisferën veriore keni këtë migrim drejt veriut të sistemit të klimës tropikale dhe ne shohim rritje të reshjeve gjatë dimrit në Liqenin e Ohrit. Ne e shohim këtë mekanizëm vazhdimisht gjatë 1.3 milion viteve të fundit."

Gjatë këtyre periudhave më të ngrohta, lëvizja drejt veriut e sistemeve klimatike tropikale shkaktoi temperatura më të larta të sipërfaqes së detit në Mesdhe dhe rritje të avullimit, duke forcuar zhvillimin lokal të ciklonit në Mesdhe dhe forcimin e sistemeve të presionit të ulët të Atlantikut të Veriut që migrojnë drejt lindjes.

"Ky sistem klimatik do të ishte mjaft i qëndrueshëm gjatë verës dhe vjeshtës deri sa ulja e temperaturave në dimër dhe ajri i ftohtë nga veriu bën që i gjithë sistemi të bëhet i paqëndrueshëm dhe ky sistem me presion të ulët lëviz drejt lindjes drejt Gadishullit Ballkanik dhe promovon reshjet në muajt e dimrit , "Shpjegoi Dr. Franke.

Aktualisht ekziston një mospërputhje në modelet e klimës se si ngrohja globale do të ndikojë në klimën mesdhetare dhe, veçanërisht, si do të ndikojë në reshjet e dimrit: disa modele tregojnë rritje të reshjeve të dimrit, të tjerë tregojnë se dimri do bëhet më e thatë.

Dr Francke thotë se të dhënat e mbledhura nga Liqeni i Ohrit do të mundësojnë një kuptim më të mirë se si ndryshimi i klimës do të ndikojë në rajon. Sidoqoftë, për shkak se ndryshimet klimatike të kohëve të fundit të drejtuara nga njerezit kanë shkaqe të ndryshe nga ngrohjet e mëparshme, nuk është akoma e sigurt nëse do të çojë në një rritje të ngjashme të reshjeve të dimrit në Mesdhe.

"Ne duhet të jemi të kujdesshëm. Ne nuk mund t'i marrim këto rezultate dhe të themi se nëse nxehet në të ardhmen dhe nuk dihet nese do të ketë edhe më shumë reshje gjatë dimrit në Mesdhe", tha Dr. Francke.

"Disa modele klimatike po parashikojnë më shumë reshje dimërore por të tjerë po parashikojnë dimra më të thatë. Sidoqoftë, modeluesit e klimës tani do të jenë në gjendje të përdorin të dhënat që kemi mbledhur nga Liqeni i Ohrit për të përmirësuar modelet e tyre dhe për të zhvilluar parashikime më të sakta se çfarë do të ndodhë në të ardhmen."