Ndryshimet ne ligj, shtyhet
16 muaj procesi i kthimit te pronave

TIRANE- Këshilli i Ministrave ka shtyrë dje përsëri afatin e vlefshmërisë ligjore të AKKP, deri në 30 prill të vitit 2013. Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronës, që nga fundi i vitit të kaluar, nuk kishte asnjë funksion ligjor, duke qenë se ligji e lejonte procesin për këtë qëllim të zhvillohej deri në 31 dhjetor 2011. Që të marrë fuqi ligjore, ky projekt duhet të kalojë për miratim nga Kuvendi, pasi fjala është për amendimin e ligjit ekzistues nr. 9235 "Për kthimin dhe kompensimin e pronës". Përveç ndryshimit të afatit, në projektligjin që ka kaluar në qeveri parashikohet edhe krijimi i një institucioni të ri brenda ministrisë së Drejtësisë, Drejtoria e koordinimit të Procesit të Kthimit e Kompensimit të Ponës, që duhet të bashkërendojë punën e disa institucioneve aktuale, si ALUIZNI, Hipoteka, AKKP, etj. Një ndryshim tjetër në ligj është ai që parashikon vlerësimin e tokës që do të kompensohet për ish-pronarët me vlerën e tregut dhe sipas standardeve ndërkombëtare.
Këto ndryshime janë në përputhje me një strategji për rregullimin e procesit të pronësisë në Shqipëri, që nuk ka gjetur ende zgjidhje pas 22 vitesh, ku hasen mbivendosje pronësie, zënie të paligjshme pa lejen e pronarit, shdukje të dokumentacionit të vjetër arkivor, etj. Shoqatat e ish-pronarëve kohët e fundit kanë ngritur zërin, duke theksuar se do të duhbej të caktoheshin 30 miliardë euro për dëmshpërblimin e tyre financiar, ndërkohë që qeveria është duke dëmshpërblyer vetëm ata persona, tokat e të cilëve janë zënë pa leje nga të tjerë, por po harrohet kategoria e pronarëve të tjerë. Këta të fundit po fitojnë gjyq pas gjyqi në Gjykatën e Strasburgut të të Drejtave të Njeriut. Mbetet për të parë në se edhe këto ndryshime do të mbeten apo jo pa rezultat në zgjidhjen e një problemi madhor, pa të cilin nuk mund të bëhet fjalë as për shtet ligjor e as për reszpektim të të drejtave të njeriut, pa folur për zhvillimin e mirëfilltë ekonomik dhe tërheqjen e investitorëve të huaj.

Ndryshimet në ligjin aktual të kthimit dhe kompensimit të pronës
Si ishin nenet
Neni 13/ Vlerësimi i pronës
1. Për vlerësimin e pronës qe kompensohet komisioni vendor i kthimit dhe kompensimit te pronave te paluajtshme ngre grupin e eksperteve. Komisioni cakton ne rolin e ekspertit persona me përvojë dhe kualifikim te posaçme ne fushën juridike, ekonomike dhe inxhinierike qe ka lidhje me procesin e kthimit dhe kompensimit te pronave.
2. Vlera e pronës që kompensohet, sipas këtij ligji, përcaktohet ne baze te vlerës se tregut, në përputhje me metodologjinë e propozuar nga Komiteti Shtetëror i Kthimit dhe Kompensimit te Pronave, miratuar me vendim te Kuvendit.
3. Në kryerjen e veprimtarisë se tij, asnjë nga anëtarët e organeve shtetërore për kthimin dhe kompensimin e pronave ose të grupit të eksperteve nuk duhet të jetë në kushtet e pengesës ligjore të përcaktuar në Kodin e Procedurave Administrative.

Neni 24/ Afati i përfundimit te procesit
Procesi i njohjes, kthimit dhe kompensimit të pronave të paluajtshme përfundon deri në datën 31.12.2006, me përjashtim të kryerjes së pagesës së kompensimit

Neni 28/ Fondi i pasurive të paluajtshme për kompensim fizik
Përveç fondit financiar të kompensimit, krijohet fondi i pasurive të paluajtshme për kompensim fizik. Brenda 60 ditëve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, Këshilli i Ministrave miraton fondin e pronave pasuri të paluajtshme shtetërore që vihen në dispozicion për kompensim fizik
Si bëhen nenet
Neni 13/ Vlerësimi i pronës
Vlerësimi i pronës që kompensohet do të kryhet në përputhje me parimet e përgjithshme të vlerësimit të pasurive të paluajtshme, bazuar në vlerën e tregut sipas standardeve ndërkombëtare të vlerësimit të pasurisë së paluajtshme, llojin e pasurisë dhe qëllimin e përdorimit të saj.
Procesit të vlerësimit të pronës sipas përcaktimit të pikës 1, të këtij neni, i nënshtrohen: toka, objektet ndërtimore. Në kategorinë e tokës përfshihen toka bujqësore, toka pyjore, pyje, livadhe dhe kullota, truall i përdorur për qëllime publike, tregtare, industriale apo qëllime të tjera ndërtimi.
Metodologjia dhe kriteret për vlerësimin e pronës miratohen me vendim të Këshillit të Ministrave. Metodologjia synon vlerësimin e pasurisë së paluajtshme bazuar në vlerën e tregut sipas standardeve ndërkombëtare të vlerësimit të pasurisë së paluajtshme. Vlerësimi i pasurive të paluajtshme sipas kësaj metodike do të kryhet bazuar në elementet e mëposhtme: Çmimin e tregut, llojin e pasurisë së paluajtshme, qëllimin e përdorimit të pasurisë së paluajtshme. Treguesit bazë të vlerës së pasurisë së paluajtshme do të përcaktohen dhe do të miratohen të veçanta për tokën, ndërtesat dhe strukturat inxhinierike.
Vlera e pasurisë së paluajtshme do të llogaritet si një shumë e vlerave të një njësie, objekti ndërtimor/struktura inxhinierike, dhe tokës mbi të cilën ngrihet kjo e fundit, të cilat do të formojnë një pasuri të veçantë të paluajtshme.
Këshilli i Ministrave përcakton institucionin përgjegjës për krijimin e bazës të të dhënave shtetërore të vlerësimit të pasurisë së paluajtshme dhe për administrimin e saj.

Neni 24/ Afati i përfundimit të procesit
Procesi i njohjes, kthimit dhe kompensimit te pronave te paluajtshme përfundon deri ne datën 30.04.2006, me përjashtim te kryerjes se pagesës se kompensimit

Neni 28/ Fondi i pasurive të paluajtshme për kompensim fizik
Përveç fondit financiar të kompensimit, krijohet fondi i pasurive të paluajtshme për kompensim fizik. Brenda datës 30.04.2013, Këshilli i Ministrave miraton fondin e pronave pasuri të paluajtshme shtetërore që vihen në dispozicion për kompensim fizik
(sg/shqiptarja.com)