“Politico” shkruan se "Vetëvendosje e ka thelluar izolimin e Kosovës. Qasja e saj populiste e majtë dhe përpjekjet për të shtrirë sovranitetin në veriun me shumicë serbe, kanë tensionuar marrëdhëniet me SHBA dhe BE, duke çuar në masa ndëshkuese ndaj vendit".

Sipas gazetës amerikane, e ardhmja evropiane e Kosovës mund vihet në dyshim nga paraliza institucionale dhe fakti që po shkohet në një palë zgjedhje të jashtëzakonshme

Artikulli i plotë:

Vendi më i ri i Evropës i drejtohet sërish kutive të votimit, duke e vënë edhe më shumë në pikëpyetje rrugën e tij evropiane.

Pas gati një viti paralize politike, Kosova rikthehet të dielën në zgjedhje, në një votim që mund të përcaktojë nëse vendi do të ecë përpara në rrugën e bllokuar drejt Bashkimit Evropian.

Zgjedhjet e shkurtit nxorën një fitues të qartë – Lëvizjen Vetëvendosje të kryeministrit në detyrë Albin Kurti, me 42% të votave. Megjithatë, partia nuk arriti të siguronte shumicë absolute dhe më pas dështoi të formonte koalicion qeverisës.

Vetëvendosje e ka thelluar izolimin e Kosovës. Qasja e saj populiste e majtë dhe përpjekjet për të shtrirë sovranitetin në veriun me shumicë serbe, kanë tensionuar marrëdhëniet me SHBA dhe BE, duke çuar në masa ndëshkuese ndaj vendit.

Zëdhënësi i Kurtit refuzoi të komentojë për këtë artikull.

Asnjë nga partitë kryesore opozitare – Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Partia Demokratike e Kosovës (PDK) dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) – nuk pranuan të bashkëqeverisin me Vetëvendosjen, as të mbështesin tentativat e Kurtit për zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit. Kurti madje ofroi të dorëhiqej nga posti i kryeministrit për të zbutur opozitën, por pa sukses.

Kjo e detyroi Presidenten Vjosa Osmani të shpallte zgjedhje të parakohshme në nëntor – votimi i shtatë parlamentar që nga shpallja e pavarësisë nga Serbia më 2008, dhe i shtati që nga 2008.

Para zgjedhjeve të së dielës, partitë opozitare nuk kanë dhënë asnjë sinjal se do ta ndryshojnë qëndrimin ndaj Kurtit.

“LDK, PDK dhe AAK e shohin Kurtin si populist që ka dëmtuar raportet me Perëndimin dhe ka sabotuar anëtarësimin në NATO dhe procesin e integrimit në BE”, tha për POLITICO Haki Abazi, kandidat për deputet i AAK-së.

Abazi ka qenë zëvendëskryeministër në qeverinë e parë Kurti më 2019, por më pas u përjashtua nga Vetëvendosje pas përplasjeve mbi drejtimin politik. “Kurti shihet si figurë toksike dhe përçarëse”, tha ai, duke shtuar se kjo është arsyeja pse tri partitë nuk do të formojnë koalicion me të.

Koalicioni opozitar
Ekziston mundësia që tri partitë opozitare të bashkohen në koalicion për të shmangur një tjetër bllokadë politike. Abazi e quajti këtë skenar “shumë të mundshëm”.

Por deputetja e PDK-së, Blerta Deliu-Kodra, u shpreh se “mbetet për t’u parë rezultati numerik”, ndonëse pret formimin e një qeverie pa Kurtin kryeministër.

Hajdar Beqa, kandidat i PDK-së, tha se “qeveria Kurti e ka dëmtuar rëndë procesin e integrimit evropian”, duke theksuar nevojën për një qeveri të re që “ta kthejë vendin në rrugë të sigurt drejt BE-së”.

Ndërsa Liza Gashi, kandidate e Vetëvendosjes dhe zëvendësministre në detyrë e Punëve të Jashtme, deklaroi se gjatë mandatit të Kurtit, partia “ka forcuar institucionet demokratike, ka përmirësuar treguesit ekonomikë, ka zgjeruar mbrojtjen sociale dhe ka qeverisur me integritet e stabilitet, duke hyrë në zgjedhje me mbështetje të gjerë publike”.

Aplikimi i Kosovës për anëtarësim në BE “mbetet ende në sirtarët e Bashkimit Evropian”, tha Osmani javën e kaluar në Samitin BE–Ballkani Perëndimor. Kosova aplikoi më 2022, por progresi ka qenë minimal.

Presidentja Osmani shprehu besim se zgjedhjet e së dielës do të përmbushin “standardet më të mira demokratike” dhe do të prodhojnë rezultate të shpejta për të mundësuar ngritjen e shpejtë të institucioneve të reja qeverisëse.

‘Interesat e serbëve’
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vučić, tha se shpreson “në një fitore të madhe e domethënëse” për Listën Serbe – partinë kryesore të serbëve të Kosovës, duke parashikuar se ajo do të fitojë vende në Kuvend për të “përfaqësuar interesat e serbëve dhe jo ato të Albin Kurtit”.

Serbia vazhdon të mos e njohë Kosovën dhe i referohet si “Kosova dhe Metohia”, emërtimi i vjetër i provincës serbe.

BE-ja prej vitesh përpiqet të ndërmjetësojë përmes Dialogut Beograd–Prishtinë, por me pak rezultate konkrete.

Kosova dhe Serbia nënshkruan një marrëveshje normalizimi më 2023, që nënkupton njohje de facto të sovranitetit të njëra-tjetrës.

“Ne duhet t’i normalizojmë marrëdhëniet me Serbinë”, tha Kurti në një intervistë të fundit për AFP, duke shtuar se “normalizimi me një regjim autoritar fqinj që nuk të njeh dhe nuk pranon krimet e luftës, është tejet i vështirë”.

Kurti kërkon nga Serbia që “të dorëzojë Milan Radoičić”, ish-politikan i Listës Serbe, i cili organizoi një sulm terrorist në veri të Kosovës më 2023, ku mbeti i vrarë një polic i Kosovës. Ai është i shpallur në kërkim nga autoritetet e Kosovës dhe aktualisht ndodhet në Serbi.

Plani i rritjes i rrezikuar

Nëse Kosova dështon sërish të formojë qeveri, rrezikon të humbasë qasjen në 6 miliardë euro të Planit të Rritjes të BE-së për Ballkanin Perëndimor, pasi kërkohet zbatim reformash për të zhbllokuar fondet.

“Pesë shtete të BE-së – Qipro, Sllovakia, Spanja, Greqia dhe Rumania – nuk e njohin Kosovën”, duke e bërë procesin edhe më sfidues.

BE-ja njoftoi në samit se do të heqë sanksionet e vitit 2023 ndaj Kosovës dhe do të zhbllokojë mbi 400 milionë eurondihmë financiare, por këto fonde duhet ende të miratohen dhe alokohen./Politico