Pronat, si zgjidhjen mbivendosjet dhe gabimet e hipotekave

Reforma e titujve të pronësisë, që është nisma e re e qeverisë parashikon që t’i japë fund jo vetëm çështjeve të mbetura pezull të regjistrimit përfundimtar të pronave si tokave bujqësore të përfituara me ligjin 7501 apo edhe atyre të marra nëpërmjet procesit të legalizimit, por edhe të regullojë regjistrin aktual të pronave.

Problemi me parregullsinë e regjistrimit të ponave është aq i vjetër sa edhe aktual. Ka ende shumë parregullsi si mbivendosje të pronave, pasaktësi të hartave, të përcaktimit të kufije etj. Kësaj problematike qeveria ka vendosur që t’i japë një zgjidhje të përhershme dhe të shpejtë, ku një nga pikat thelbësore të kësaj reforme do të jetë krijimi i Agjensisë Shtetërore të Kadastrës e cila do të shkrijë Hipotekat e ALUIZNI-n në një e vetme.

Kështu veç projektligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë në Republikën e Shqipërisë” që “Shqiptarja.com” publikoi dje sot po zbardhim edhe disa pjesë thelbësore të projektligjit të dytë që ka depozituar qeveria në Kuvend.

Në këtë projektligj Kadastrës i atribuohen disa kompetenca nëpërmjet të cilave ajo do të ketë mundësi që t’i japë zgjidhje gabimeve që janë bërë në regjistrimet e pronave. Ja se çfarë parashikohet nëpërmjet tre neneve krysore që kanë të bëjë me rregullimin e gabimeve të regjistrimit të pronave

Neni 16 / Korrigjimi i gabimeve në të dhënat kadastrale

1. Gabimet që vijnë nga veprimtaria e drejtorisë vendore korrigjohen pas konstatimit që bën drejtori vendor ose drejtori i Përgjithshëm kryesisht, struktura përgjegjëse për ankimet ose me kërkesë të personave të interesuar.

2. Drejtoria kadastrale është e detyruar të korrigjojë gabimet në pasqyrimin e të dhënave në kartelë dhe në hartën kadastrale, në raport me dokumentacionin e pronësisë apo me gjendjen faktike të pasurisë.

3. Korrigjimi i gabimit është shërbim që nuk tarifohet.

4. Kur gabimi konstatohet në hartat kadastrale, drejtori i zyrës mund të urdhërojë riverifikimin në terren.

5. Refuzimi për të korrigjuar gabimet e saj e bën përgjegjëse drejtorinë vendore sipas parashikimeve të këtij ligji.

6. Agjencia nuk mban përgjegjësi për gabimet e akteve noteriale të lidhura ndërmjet subjekteve private.

7. Përveç korrigjimit të gabimeve në hartën kadastrale, drejtoria vendore ka kompetencën për të korrigjuar pasaktësitë hartografike apo gabimet materiale/pasaktësitë hartografike në dokumentacionin e pronësisë së titujve të dhënë nga organet shtetërore, në përputhje me nenin 57, të ligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë”, kur të dhënat e këtyre titujve nuk përputhen me pozicionin dhe konfigurimin faktik të pasurisë.

Neni 36 / Mbivendosjet fiktive

1. Kur për një pasuri të paluajtshme në një zonë kadastrale, që i është nënshtruar regjistrimit fillestar para hyrjes në fuqi të këtij ligji, paraqitet kërkesë për regjistrim titulli pronësie, që mbivendoset në hartë, tërësisht ose pjesërisht, me një titull tjetër të regjistruar më parë, drejtoria vendore kontrollon hartën kadastrale për të identifikuar nëse mbivendosja buron nga gabime/pasaktësi në pozicionimin e titullit të regjistruar, në hartën kadastrale, apo nëse është “mbivendosje reale” që trajtohet sipas nenit 37 të këtij ligji. Nëse është e nevojshme drejtoria vendore evidenton në terren pasuritë. Kur mbivendosja buron nga pasaktësi në hartën kadastrale, sipas rastit drejtoria vendore vepron, si vijon:

a) Nëse gabimi/pasaktësia në hartën kadastrale ka të bëjë vetëm me një pasuri dhe nuk cenon pasuritë kufitare, korrigjon gabimin në hartë dhe njofton pronarët mbi korrigjimin, duke vijuar procedurat e regjistrimit të titullit për të cilin është paraqitur kërkesë.

b) Nëse gabimi/pasaktësia në hartën kadastrale kërkon ripozicionimin e shumë titujve të keqpasqyruar, drejtoria vendore zbaton procedurat e përmirësimit të zonës kadastrale, sipas kreut VII të këtij ligji.

2. Kur gabimi/pasaktësia qëndron tek elementet hartografike të vetë titujve të pronësisë, sipas rastit ASHK-ja vepron, si vijon:

a) Për titujt e miratuar nga institucionet shtetërore, korrigjon gabimet, njofton palët e interesuara dhe vijon me regjistrimin e titullit.

b) Për gabimet hartografike që e kanë origjinën në vendime gjyqësore të formës së prerë, korrigjimi mund të kryhet vetëm me pëlqimin e palës përfituese të të drejtave sipas vendimit gjyqësor. Nëse pëlqimi për korrigjim nuk jepet brenda 30 ditëve nga njoftimi, ASHK-ja refuzon regjistrimin.

Në çdo rast korrigjimi sipas kësaj pike nuk mund të cenojë të drejtat e pronarëve të pasurive kufitare.

Neni 37 / Mbivendosjet reale

1. Për mbivendosjet reale zbatohen sipas radhës së rëndësisë rregullat e mëposhtme:

a)    Kur pasuria e paluajtshme tokë, objekt i mbivendosjes, është zënë nga ndërtim, ka prioritet titulli i pronësisë që i përket pronarit të ndërtimit.

b)   Kur mbi tokë nuk ka ndërtim apo kur vetë ndërtimi është objekt i mbivendosjes, ka prioritet titulli i pronësisë që vjen si rezultat i veprimit juridiko-civil të kalimit të së drejtës së pronësisë private, nga mbajtësi i parë tek ai aktual;

c)    Kur nuk gjejnë zbatim rregullat sipas shkronjave “a” dhe “b”, të kësaj pike, apo kur ato janë të pamjaftueshme për të zgjidhur mbivendosjen, zbatohet parimi “i pari në kohë, i pari në të drejta” dhe ka prioritet titulli me origjinën më të hershme.

Në kuptim të këtij neni origjina e titullit përcaktohet nga momenti i krijimit të tij, jo nga ai i regjistrimit në regjistrin publik.

2. Drejtoria vendore e ASHK-së, brenda 30 ditëve nga konstatimi i mbivendosjes, njofton palët e interesuara dhe sipas rastit vepron, si vijon:

a) Kur mbivendosja konstatohet gjatë regjistrimit fillestar, regjistron titullin që ka prioritet sipas këtij neni dhe refuzon regjistrimin e të tjerëve duke udhëzuar palët që t’i drejtohen gjykatës.

b) Kur vetëm njëri nga titujt që mbivendosen është i regjistruar, refuzon kërkesën për regjistrimin e titujve të tjerë dhe udhëzon palët t’i drejtohen gjykatës.

c) Kur të dy (apo më shumë) titujt janë të regjistruar në regjistrin publik i paraqet kërkesë Gjykatës së Apelit për shfuqizimin e plotë apo të pjesshëm të titullit/titujve që nuk ka prioritet sipas këtij neni.

3. Deri në përfundim të gjykimit të çështjes me vendim të formës së prerë, palët nuk mund të kryejnë asnjë veprim kalimi të titujve të tyre mbi pasurinë tek të tretët dhe drejtoria vendore nuk regjistron asnjë veprim të tillë në regjistër.

4. Në çdo rast, nëse mbivendosja e titujve është e pjesshme, parashikimet e këtij neni zbatohen vetëm për pjesën e pasurisë ku shtrihet mbivendosja. Për pjesën tjetër të pasurisë zbatohen procedurat e regjistrimit.

5. Në përfundim, drejtoria vendore plotëson regjistrin e pasurive të paluajtshme në përputhje me vendimin e formës së prerë.

6. Ky nen nuk zbatohet nëse është miratuar më parë një vendim i formës së prerë, që ka zgjidhur në mënyrë tjetër mbivendosjen apo që ka deklaruar pavlefshmërinë e ndonjë prej titujve të mbivendosur.

7. Në kuptim të pikës 1, shkronja “a” të këtij neni, kur ndërtimi që ndodhet mbi pasurinë është objekt që ligjësohet sipas kreut III të ligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë”, në varësi të situatës, veprohet, si më poshtë:

a) Kur poseduesi i ndërtimit që ligjësohet ka një titull më të hershëm mbi tokën (që nuk buron nga legalizimi), zbatohen dispozitat e këtij neni duke i kërkuar Gjykatës të vendosë për prioritetin e titullit të poseduesit;

b) Kur poseduesi i ndërtimit që ligjësohet nuk ka një titull më të hershëm mbi tokën, ai e përfiton pronësinë mbi të sipas kreut III të ligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë”. Në këtë rast, drejtoria vendore vlerëson titujt e të tretëve që mbivendosen mbi tokën, sipas kritereve të përcaktuara në shkronjat “b” dhe “c”, të pikës 1, të këtij neni, dhe i drejtohet gjykatës me qëllim përcaktimin e subjektit që do të përfitojë kompensimin financiar, në përputhje me nenin 21, pika 4, të ligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë”.

Neni 41 / Rregullat e përmirësimit për pasuritë e llojit “tokë”

Për pasuritë e llojit “tokë”, mospërputhjet e sipërfaqeve trajtohen, si më poshtë:

a)    Kur sipërfaqja e pasqyruar në hartën kadastrale është më e madhe se sipërfaqja e përcaktuar në titullin e pronësisë, drejtoria vendore i kërkon titullarit të pronësië të përcaktojë konfigurimin e pasurisë që do të përmirësohet, duke respektuar sasinë e përcaktuar në dokumentin e titullit. Nëse subjekti nuk e realizon brenda 30 ditëve nga njoftimi, konfigurimi kryhet nga drejtoria vendore. Kjo dispozitë nuk zbatohet për rastet e tokave të përfituara me AMTP, që rregullohen në mënyrë të posaçme sipas nenit 9, pika 1, shkronja “a”, të ligjit “Për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë”.

b)   Kur sipërfaqja që posedohet dhe ekziston efektivisht në terren, është më e vogël se ajo e përcaktuar në titullin e pronësisë, drejtoria vendore regjistron pronësinë vetëm për sipërfaqen që rezulton efektivisht. Nëse nga pozicioni i pasurisë rezulton se sipërfaqja që do t’i takonte titullarit është zënë nga prona publike të ndërtuara pas krijimit të titullit të pronësisë private dhe subjekti nuk është shpërblyer sipas legjislacionit për shpronësimin për interes publik, ASHK-ja njofton organin shtetëror përgjegjës për procedurën e shpronësimit, që të kryejë procedurat përkatëse të kompensimit.

c)    Problemet e keqpozicionimit të titullit dhe kufijve të tij zgjidhen duke u mbështetur në gjendjen e pasurisë së poseduar faktikisht në terren, për aq sa ajo nuk bie ndesh me tituj të tjerë pronësie privatë. Harta kadastrale apo vetë titujt e pronësisë korrigjohen në përputhje me këtë gjendje.

TAG:
• pronat
• hipoteka
• aluizni
• tokat bujqesore
• kadastra