Rama në Athinë: Erdoganin e kam mik! I pakënaqur me shkëmbimet ekonomike me Greqinë, duhet më shumë! Hapja negociatave na ndihmon

Kryeministri Edi Rama edhe nga kryeqyteti i Greqisë Athina e ka rikonfirmuar marrëdhënien e tij shumë të ngushtë me Presidentin turk, Erdogan. Në një fjalim në panelin e politikës së jashtmes në Forumin Ekonomik të Delfit në Greqi, Rama i vlerësoi kreut të shtetit turk punën për shndërrimin e Turqisë. Ndërsa shtoi se me ose pa Erdoganin në krye të vendit, Turqia mbetet faktor stabiliteti në Europë

“Jam mik i ngushtë i Erdogan, ka bërë një punë të shkëlqyer për shndërrimin e Turqisë. Me apo jo Erdoganin Turqia mbetet faktor stabiliteti në Europë”- deklaroi Rama.

Lideri i qeverisë shqiptare u shpreh i pakënaqur me nivelin e investimeve greke në Shqipëri pasi sipas tij ka një potencial shumë të madh për përmirësim.

“Nuk është nevoja të jemi në BE që të shtojmë marrëdhëniet me Greqinë. S’kemi pse presim. Greqia  tashmë ka kthyer sytë nga rajoni. Është humbur shumë kohë në të shkuarën.  vërteta është se volumi tregtar me Greqinë është shumë herë më i ulët se sa duhet të ishte. Ndërkohë, potenciali duhet të ishte shumë i madh. Kështu që volumi më i madh tregtar duhet të ishte më i madh sa është aktualisht. Kjo është diçka për të cilën ne po mundohemi që të bëjmë më tepër. Kemi projekte të përbashkëta në fushën energjetike, po bëjmë më shumë në këtë fushë”– deklaroi Rama.

Kryeministri Rama tha ndër të tjera se hapja e negociatave do ta ndihmojë Shqipërinë dhe se ka një frymë të re në marrëdhënien mes vendit tonë dhe Bashkimit Europian. Ai theksoi se Shqipëria e sheh BE-në si të vetmen dritare për përmirësim. 

“Liderët e BE-së e kanë parë Ballkanin Perëndimor si një film në Netflix. Na lanë vetëm në një rrugë të gjatë, shtynë pa argumente bindëse procesin e negociatave të anëtarësimit. Ka një frymë të re në marrëdhënien tonë me BE.  Hapja e negociatave do ta ndihmojë Shqipërinë. Jemi të detyruar ta shikojmë BE si të vetmen dritare për përmirësim”, u shpreh Rama.

Teksa foli edhe për influencën ruse në Ballkan, Rama tha se marrëdhëniet e Shqipërisë me Rusinë janë njëjtë si gjatë një lufte të ftohtë. Ai tha se Shqipëria dhe Kosova janë tërësisht pa influencë ruse ndryshe nga Serbia dhe Bosnja Hercegovina ku paraqitet një panoramë krejt tjetër.

“Ballkani perëndimor ka qenë pjesë luftërash dhe urrejtje. Ne jemi tani në pjesën më të mirë të historisë së rajonit dhe kjo falë BE dhe SHBA. Prej shekujsh ne nuk flisnim me njëri tjetrin. Tani 8-9 vitet e fundit ne po flasim. Nëse flasim për politikat e jashtme të vendeve ballkanike ne kemi një panoramë të përzier. Shqipëri është tërësisht pa influencë ruse. Kosova plotësisht pa influencë ruse.  Në Serbi dhe Bosnjë kemi një panoramë krejt tjetër. Marrëdhëniet tona me Rusinë janë të një lufte të ftohtë”- theksoi Rama.

Sesioni i plotë me Kryeministrin Rama

Drejtuesi i sesionit: Mirë se erdhët në seancën e radhës të forumit të ekonomik të Delphit. Jam i kënaqur që kemi këtë seancë. Unë quhem Fred Pleitgen, jam korrespondent i CNN.Dua të falënderoj Forumin Ekonomik të Delphit që ka sjellë këtu  një prej liderëve më dinamikë, më të njohur  dhe më të gjatë në të gjithë Europën, Edi Ramën, kryeministrin e Shqipërisë.

Së pari, faleminderit që erdhët në këtë forum. Është një moment shumë i rëndësishëm sa i takon marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe Greqisë. Ka disa gjëra që janë lënë pezull që kanë krijuar fërkime megjithatë ju jeni përpjekur gjithmonë t’i përmirësoni marrëdhëniet. Ju lutem, na thoni se si janë gjërat aktualisht dhe çfarë trajektoreje kanë marrëdhëniet.

Kryeministri Edi Rama: Sigurisht që marrëdhëniet me fqinjët janë gjithmonë në kohën e tyre më të mirë dhe më të rëndësishme sepse nuk mund të mos përballosh kohën më të rëndësishme në marrëdhëniet me fqinjët, megjithatë pavarësisht shakasë unë mendoj se marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë janë në pikun e tyre. Ne po punojmë shumë ngushtë me njëri-tjetrin. Ka shumë devotshmëri dhe gatishmëri për të bërë më shumë gjëra së bashku. Ekziston fryma që gjithsesi marrëdhëniet ndërmjet popujve janë kaq të mira saqë në fund të ditës politikanët duhet të përshtaten.

- Politikanët duhet të përshtaten dhe duhet të përshtaten në kuptimin që?

Kryeministri Edi Rama: Të përshtaten në kuptimin që nuk mund dhe nuk duhet të jenë pengesë në një moment që marrëdhëniet mes popujve të jenë fantastike.

- Pa diskutim, sepse shpesh në marrëdhëniet ndërkombëtare dëgjojmë që diplomacia kulturore zakonisht është më përpara diplomacisë së qeverive dhe zakonisht marrëdhëniet mes popujve janë më të mira se sa marrëdhëniet mes të zgjedhurve të tyre. Ju po punoni me Greqinë për të përmirësuar marrëdhëniet ekonomike, politike kulturore ejt.

Kryeministri Edi Rama: Gjatë ushtrimit të detyrës sime, ne kemi pasur 2 situata të vështira, njëra prej dy situatave tona të vështira është shkaktuar si rezultat i mosmarrëveshjeve për kufijtë detarë.

- E cila ka përfunduar në Hagë apo jo?

Kryeministri Edi Rama: Mosmarrëveshje të cilën kemi rënë dakord që ta zgjidhim duke iu drejtuar një pale të tretë, pra Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës, ndërkohë që e dyta ka të bëjë me situatën e vështirë që ka kaluar Greqia më përpara si rezultat i krizës financiare e cila në një farë mënyre e ka mbyllur Greqinë në raport me rajonin dhe e ka vendosur Greqinë në një pozicion që ka qenë më shumë e përqendruar në çështjet e veta. Që prej disa vitesh tashmë dhe në veçanti në qeverisjen dhe lidershipin e kryeministrit Mitsotakis, Greqia është kthyer përsëri në rajon dhe kjo gjë ka qenë diçka pozitive dhe zhvillim pozitiv për të gjithë ne, kështu që ne mund të punojmë së bashku shumë herë më mirë tani edhe për faktin që Greqia është një partner shumë i rëndësishëm dhe një partner strategjik do thoja kur flitet për negociatat ne BE dhe aderimin në BE dhe ka qenë një mbështetje shumë e fortë për ne, por gjithashtu ka qenë një mbështetje shumë e fortë edhe për Maqedoninë e Veriut pasi të dy vendet zgjidhën problemin që kishin me emrin apo çështje të tjera të lidhura me të. E ka luajtur një rol të rëndësishëm për gjithë rajonin. Sa i takon marrëdhënieve tona dypalëshe ne presim një zhvillim të ri që është krijimi i Dhomës Tregtare ndërmjet Greqisë dhe Shqipërisë, pra Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë mes Greqisë dhe Shqipërisë që është një lajm shumë i mirë dhe për këtë duhet të falenderoj mikun tim të dashur, frymëzuesin dhe organizuesin e Delphit, Simon.

-Duartrokitje? Mendoj që është një hap i madh dhe i rëndësishëm.

Kryeministri Edi Rama: Mendoj që është një hap i madh dhe i rëndësishëm.

- Nuk është e thjeshtë që të sigurosh duartrokitje në Ballkan për gjëra konstruktive.

Kryeministri Edi Rama: Po, është një hap i madh, apo jo?

- Po të kishte një deklaratë lufte, do të kishte shumë herë më tepër duartrokitje e brohoritje, po është hap shumë i rëndësishëm sepse zakonisht marrëdhëniet më të mira  të qenësishme ekonomike, çojnë në marrëdhënie më të mira politike. Vendet të cilat bëjnë biznes me njëra-tjetrën,  kanë tendencë të kenë marrëdhënie më të mira politke.

Kryeministri Edi Rama: E vërteta është që volumi tregtar me Greqinë është herë më i ulët sesa duhet të ishte ndërkohë që potenciali është shumë më i madh kështu që volumi tregtar mund të ishte shumë më i madh se ç’është aktualisht. Kjo është diçka për të cilën ne po mundohemi që të bëjmë më tepër dhe kemi për shembull projekte të përbashkëta në fushën energjitike, po punojmë  më ngushtë me njëri- tjetrin për këtë fushë, për sigurimin e energjisë, po punojmë gjithashtu edhe për një projekt fantastik, për të mbrojtur lumin e Vjosës që është lumi i fundit i egër në Europë, që kalon në Shqipëri, por që fillon në anën tjetër të kufirit me Greqinë. Qeveria greke ka shfaqur gatishmërinë e saj për të bashkëpunuar me ne për diçka madhështore sa i takon mjedisit.

- Dhe sa i takon parqeve kombëtare, sa mendoni se mund të rritet volumi tregtar , jo me shifra po me rritjet të afërt?

Kryeministri Edi Rama: Ju thatë që marrëdhëniet tregtare nuk janë aq sa duhet të jenë duke pasur parasysh se jeni vende fqinje. Mendoj që aktualisht është më pak se vlera e Cristiano Ronaldo.

-Po Cristiano Ronaldo ka goxha vlerë?

Kryeministri Edi Rama: Për dy vende? Nuk jam shumë i sigurtë, por mund të rritet. Mund të rritet shumë. Dhe Dhoma e Tregtisë do ketë një ndikim shumë të madh.

-Cilat janë fushat e tregtisë që mund të zgjerohen?

Kryeministri Edi Rama: Të gjitha fushat! Gjithashtu nuk është shumë frymëzuese që të shikosh volumin  e investimeve greke ndër vite dhe mendoj që ka një potencial shumë të madh aty sepse investitorët grekë kanë qenë ndër investitorët e parë qe kanë ardhur për të investuar në Shqipëri pas rënies së komunizmit kur vendi doli nga komunizmi dhe kur vendi doli nga izolimi ndërkohë që për një kohë të gjatë ka pasur një lloj fjetjeje.

Sa e rëndësishme është për ju që të bëheni anëtarë të BE sa më shpejt të jetë e mundur ?

Kryeministri Edi Rama: Kjo shkon paralelisht, por nuk mendoj që ne duhet të futemi në BE për të forcuar ose përmirësuar marrëdhëniet me Greqinë. Mendoj që forcimi i marrëdhënieve me Greqinë do të jetë i rëndësishëm gjithashtu edhe për negociatat tona për aderim në BE. Kështu që është shumë e rëndësishme që të mos presim, por tani që sikurse e thashë pra, që Greqia është kthyer përsëri në rajon, që ka agjendën e saj shumë ambicioze, mendoj që është e rëndësishme të kapim ritmin dhe të përpiqemi që të rikuperojmë sa më shumë të jetë e mundur, sepse kemi humbu shumë kohë.

Ku qëndrojnë zhvillimet sa i takojnë integrimit në BE sepse e di që keni shprehur disa frustrime në të shkuarën?

Kryeministri Edi Rama: Frustrimet nuk janë aktualisht të pranishme sepse ne arritëm atë që donim, që të arrinim me çdo gusht që të hapeshin negociatat me BE sepse ishim  në një situatë shumë të çuditshme dhe frustruese. Na është thënë nga BE që ata ‘’donin të martoheshin’’ me ne, po nuk donin të diskutonin me ne. Por si mund të martohesh me dikë nëqoftëse nuk flet me dikë? Duket sikur është më shumë si një martesë më mblesëri. Situata na frustroi shumë ndërkohë që  aktualisht ne po flasim. Martesa është në rrugë e sipër. Nuk e di se si do shkojë megjithatë  e vërteta e historisë së dashurisë mes nesh është kaq shumë e qenësishme dhe  jemi kaq shumë të dhënë pas kësaj historie saqë ne nuk do të heqim dorë asnjëherë. Nëqoftëse BE heq dorë, kjo është gjë tjetër.

A besoni që edhe ata janë të përkushtuar në këtë ‘’martesë” sepse ju e dini që ka vende për të cilat negociatat për pranim kanë zgjatur për një periudhë shumë të gjatë kohe?

Kryeministri Edi Rama: Ata janë më të përkushtuar tani mendoj, pas luftës në Ukrainë dhe pasi kuptuan që lufta nuk ishte histori e së shkuarës, nuk kishte përfunduar përgjithmonë, por që lufta mund të kthehet gjithmonë dhe që BE si një projekt i madh paqeje kundër luftës, po zbehej dhe po kthehej në një projekt vetëm të interesave financiare dhe ekonomikë gjithmonë e më tepër duke funksionuar më tepër si federatë e egove kombëtare. Ndërkohë që tani ekziston një frymë e re, duhet ta pranoj këtë. Shpresoj që kjo të përforcohet dhe të mos zbehet.

Ti thua që ka pasur një frymë të re, por kam lexuar disa citime nga Ursula Von der Leyen që për mua si lexues më duket më shumë si imponues. Kam përshtypjen që kishte të bënte me Samitin e fundit ë organizuar në Tiranë që thoshte që kombet e Ballkanit Perëndimor duhet të vendosin se në ccfarë ane janë. Kjo mua nuk më duket si shumë joshëse për të shkuar në drejtimin e dikujt.

Kryeministri Edi Rama: Unë personalisht nuk do thoja që është imponuese, megjithëse ndonjëherë ka ca imponim megjithatë ata duhet të bëjnë punën e tyre, ne duhet të bëjmë punën tonë dhe tani gjëja e mirë është që ne po bisedojmë, po flasim me njëri-tjetrin, jemi në marrëdhënie të përditshme, punojmë përditë përsa i takon negociatave për pranim, gjë që e ndihmon shumë vendin për t’u përmirësuar sepse ajo çka mund t’i japë Bashkimi Europian një shteti, një kombi nuk mund ta shpikësh dot. Volumi i jashtëzakonshëm i ekspertizës së Bashkimit Europian për mënyrën sesi ti ndërton një shtet funksional demokratik, si ndërton një gjyqësor të pavarur, si ndërton institucione, të cilat gjithmonë e më tepër janë të mbështetura tek shteti i së drejtës dhe jo tek marrëdhëniet personale ose ndërpersonale. Për shtete si tonat në Ballkan ku të gjithë jemi kushërinj me njëri-tjetrin, ku të gjithë kemi pikëpamjet tona personale sa i takon ligjit dhe drejtësisë, Bashkimi Europian është burimi i vetëm i njohurive dhe shpresave për të ndërtuar një shtet funksional demokratik. Kështu që, negociatat janë si një lloj transferimi ekspertize që ti nuk e zëvendëson dot me asgjë. Kështu që, për mua kjo është gjëja më e madhe që mund të bëjë Europa për ne; pra, që të na transferojë e të japë gjithë këtë ekspertizë dhe të na ndihmojë.

BE-ja kërkon dhe shumë reforma, apo jo?

Kryeministri Edi Rama: Nuk është se kërkonin ata; ju duhet që t’i përmbushni ato reforma. Në qoftë se ti nuk i bën këto reforma, nuk ke një shtet të fortë e funksional demokratik dhe tradita jonë nuk ka qenë kaq e lavdishme, nuk kemi pasur shtete apo institucione të forta më përpara që mund të kenë qenë në trajtën e monarkisë, autokracisë apo të tilla si këto. Asnjëherë nuk kemi pasur institucione të tjera; thjesht kemi qenë 500 vite nën perandorinë otomane, turq si një zonë e skajshme periferike e perandorisë automane dhe kemi pasur disa përpjekje kaotike më pas për të krijuar shtetin tonë. Pastaj erdhi fashizmi dhe u krijua një monarki njëherë, një monarki të bërë vetë; dikush që mendoi që demokracia dhe parlamentarizmi ishin shumë të komplikuar kështu që preferoi të bëhej mbret, pastaj erdhi fashizmi, nazizmi, komunizmi. Nuk është se ka pasur shumë zhvillime sa i takon ndërtimit të institucioneve. Kemi pasur shumë “izma”. Domethënë, në mënyrë që të kesh mundësi të ndërtosh shtetin, të duhet që të kesh ekspertizën e nevojshme.

Në çfarë pozicioni jeni sa i takon ndërtimit të këtyre institucioneve?

Kryeministri Edi Rama: Ne po përmirësohemi. Sigurisht që do duhet kohë sepse ajo ccfarë do duhet të bëjmë është diçka që nuk e kemi pasur asnjëherë në historinë tonë, pra që të kemi pasur një sistem që funksionon në vetvete, ku subjektivizmi dhe fuqia e politikës ka vlerën e vet dhe peshën e vet, por që nuk mund të ndryshojë natyrën e sistemit, nuk mund të jetë mbi institucionet ose nuk mund të ndikojë shtetin e së drejtës, mbështetur në politikën partiake. Kjo është diçka absolutisht e jashtëzakonshme që ne duhet të ndërtojmë dhe falë Bashkimit Europian do ta bëjmë këtë gjë.

Ju po bëni këto gjëra, e keni ndërmarrë këtë projekt në një rajon që është shumë i brishtë, ka qenë gjithmonë i brishtë dhe është tani edhe më i brishtë në kohën që vazhdon lufta në Ukrainë. Cfarë lloj efekti ka pasur kjo në stabilitetin në Ballkanin Perëndimor kur shihni, për shembull, zhvillimet në Kosovë, Serbi e të tjerë?

Kryeministri Edi Rama: Ballkani Perëndimor ka qenë gjithmonë kutia e barutit, është parë gjithmonë si vendi i luftës, i gjakut, i konfliktit, i urrejtjes, i dëshirës për të asgjësuar të tjerët dhe më duhet të them që falë shumë gjërave që kanë ndodhur, jo vetëm rrugëtimit europian, jo vetëm përmirësimit të botëkuptimit, mirëkuptimit, të bashkëpunimit, nevojës për të bashkëpunuar, marrëdhëniet dypalëshe janë përmirësuar dhe ne jemi në një moment që nuk kemi qenë ndonjëherë më mirë se kaq në histori. Gjithmonë ka rreziqe, ka brishtësi, megjithatë më duhet të them që Ballkani Perëndimor, falë, pikë së pari, Bashkimit Europian dhe Shteteve të Bashkuara, janë në një pozicion sot  që nuk ka qenë asnjëherë më përpara; ne nuk kemi folur me njëri-tjetrin për shekuj të tërë me radhë, ndërkohë që sot flasim dhe nuk po flasim që prej dekadash, por ndoshta 8-9 vitet e fundit ne kemi dialog, flasim me njëri-tjetrin, po mundohemi të kuptojmë njëri-tjetrin që të dialogojmë me njëri-tjetrin.

 Çfarë mund të thoni për dialogun mes Serbisë dhe Kosovës?

Kryeministri Edi Rama: Dialogu Kosovë-Serbi do thoja është çështja që mbetet ende çështje e madhe dhe zgjidhja e kësaj çështjeje do të thotë të mbyllësh një kapitull përgjithmonë, një kapitull të shumë kapitujsh gjaku dhe konfliktesh. Kjo është diçka shumë e rëndësishme dhe strategjike. Megjithatë, edhe sa i takon këtij elementi të veçantë, kësaj çështjeje të veçantë, marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë nuk kanë qenë asnjëherë aq të mira sa janë aktualisht,. Pra, janë marrëdhënie shumë të mira krahasimisht saç kanë qenë këto marrëdhënie më përpara. Megjithatë, ka ende shumë për të bërë për të ndryshuar këtë marrëdhënie.

Ekziston ky burim mungese stabiliteti, i cili është bërë edhe më i dukshëm pas luftës në Ukrainë. Për shembull, Serbia është në një vend të vështirë ose disa prej gjërave që po ndodhin në Republikës Serbska po duket sikur rusët po ndezin fitilin.

Kryeministri Edi Rama: Kur flitet për aspektin gjeo-politik dhe politikën ndërkombëtare të vendeve të Ballkanit Perëndimor, ne kemi një panoramë shumë komplekse. Kemi 3 shtete anëtare në NATO, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi, por Shqipëria nuk ka fare ndikim rus ndërkohë që Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut kanë një influencë ruse shqetësuese. Nga ana tjetër, kemi Serbinë, Bosnje-Hercegovinën dhe Kosovën. Kosova është si Shqipëria; është tërësisht e harmonizuar në të njëjtën linjë me Shtetet e Bashkuara dhe BE-në, nuk kanë ndikim rus, ndërkohë që Serbia apo Bosnja kanë shumë ndikim rus. Nuk flitet këtu vetëm për qeverisjen, por edhe në popullsi. Si për të thënë një shembull, popullariteti i Vladimir Putin në Shqipëria është nga 0,7% deri në 1-2% ndërkohë që në Serbi është nga 65%-80%. Domethënë, panorama është tërësisht ndryshe. Kjo është arsyeja pse unë gjithmonë insistoj që është absolutisht shumë e mirë duke ardhur si rezultat i gjithë ndryshimeve që kanë ndodhur që pavarësisht varësisë ose ndikim, pavarësisht zierjes nga brenda të shoqërisë në Serbi, të gjashtë shtetet anëtare të Ballkanit Perëndimor, pavarësisht nëse janë anëtare në NATO apo jo, pavarësisht nëse kanë ndikim të madh rus apo jo, kanë ndjekur dhe janë harmonizuar me qëndrimin e komunitetit ndërkombëtar në të gjitha kuotat në Kombet e Bashkuara, kur flitet për hedhjen poshtë të sulmit rus.

Nga ana tjetër, ka një dallim sepse për shembull Shqipëria, Kosova, Maqedonia, mendoj edhe Mali i Zi, pra kanë respektuar tërësisht sanksionet, ndërkohë që Serbia nuk e ka bërë këtë gjë, megjithatë duhet të jemi shumë të kujdesshëm lidhur me këtë pikw. Sepse kjo mund të jetë një pikw kthese. Po të shtysh dhe Serbinë shumë shpejtë dhe shumë, mund të çajë çdo gjë që kemi arritur të ndërtojmë deri tani. Dhe kjo edhe për arsye objektive, për shembull ne jemi harmonizuar 100%, kemi përqafuar 100% sanksionet, por për ne nuk është problem se ne nuk marrim gaz nga Rusia. Ne nuk kemi tregti me Rusinë. Marrëdhëniet me Rusinë, në rastin tonë janë siç kanë qenë në luftën e ftohtë. Ndërkohë që, në rastin e Serbisë sanksionet do të përktheheshin në mungesën e gazit që nuk mund ta zëvendësojnë kaq shumë shpejtë, gjë e cila në vete mund të krijonte gjëra të çmendura në Serbi.

Kështu që, është më mirë që të ecim më ngadalë, me hapa më të qëndrueshëm drejtë unifikimit të pozicionit, sikurse po bëjmë politikisht në Kombet e Bashkuara dhe të njëjtën gjë të bëjmë dhe në aspektin ekonomik. Pra, duhet që të mbajmë parasysh faktin që Vuccicc është në një situatë të vështirë që të mund të tjetërsojë pozicionin e qytetarëve, pavarësisht se ai po mundohet që të rreshtojë Serbinë me vendet e tjera. Nuk flitet vetëm thjeshtë për Vucciccin, por kushdo që të ishte udhëheqës në Serbi aktualisht apo kushdo që do të ishte në udhëheqje të një vendi ku popullariteti i Putinit do ishte popullaritet më i madh sesa ai i veti çfarë do bëje në një situatë të tillë? Mendoj se ai po bën gjënë e duhur

Sa e rëndësishme është në gjithë këtë gjë që të lehtësohet kjo pjesë e mungesës së stabilitetit për të ndihmuar Ukrainën?

Kryeministri Edi Rama: Ne e kemi mbështetur gjatë gjithë kohës Ukrainën. Nuk ka pikëpyetje lidhur me këtë por besoj që duhet të përcaktojmë, të përkufizojmë.

Çfarë do të thotë që Ukraina të fitojë luftën?

Kryeministri Edi Rama: Unë nuk mendoj që kemi një përkufizim të qartë të kësaj gjëje dhe për sa kohë që nuk do të kemi një përkufizim të qartë të kësaj mendoj që duhet të jetojmë me konfliktin e gjakshëm, me konfliktin shkatërrues dhe të ngrirë. Pra nëqoftëse ne nuk kemi një përkufizim të qartë të asaj se çfarë do të thotë të fitosh atëherë kjo është diçka e cila mund të vazhdojë përgjithmonë sepse e dinë se cili është historiku i këtyre popujve, e këtyre kombeve.

Është një marrëdhënie jo e thjeshtë. Ishte me shumë interes që ju thatë që BE u alarmua nga fakti që lufta u kthye përsëri, në veçanti në një rajon të tillë, në rajonin tuaj

Kryeministri Edi Rama: Gjenerata e liderëve në Europë kohët e fundit filluan që të silleshin në raport me Ballkanin sikur lufta ishte thjehstë pjesë e filmave në netflix, sikur s’kishte ekzistuar asnjëherë, në kuptimin që ne të gjithë po thonim që “dëgjoni, duhet ta shikoni këtë. Nuk duhet që të na lini vetëm, nuk duhet të na bëni më të presim, nuk duhet që ta shtyni pafund pranimin në BE, nuk duhet të mbani peng Kosovën dhe nuk duhet të mos i lejoni qytetarët e Kosovës që të udhëtojnë pa viza, është çmenduri të mbash peng një komb, i cili ia ka dalë që të çlirohet vetë nga diktaturat, në një diktaturë në të cilën ata mund të lëviznin lirshëm dhe pastaj pasi u çliruan t’i mbash në kafaz. Ndërkohë që, liberalizon vizat me ukrainasit, gjeorgjianët edhe me gjithë këto kombet e mëdha dhe që të sjellësh thuajse 50 milionë njerëz pa viza. Pra, ato ishin gjëra të cilat ishin shumë acaruese, ndonjëherë edhe shumë madje. Edhe thjeshtë për t’iu kthyer situatës së pandemisë, për mua kjo ishte më domethënësja. Ishte tregimi më domethënës i keqkuptimit të terë ose të mos kuptimit të Ballkanit. Këtu ajo cfarë ndodhi ishte që miqtë tanë në Itali, Greqi, Zvicër gjithandej filluan që të vaksinoheshin dhe ajo çfarë ndodhi ndërmjet nesh ishte që Serbia iu drejtua Kinës, ne iu drejtuam Turqisë, të gjithë iu drejtuan dikujt në mënyrë që të gjenin një zgjidhje jashtë BE. Kjo ishte shokuese. Megjithatë gjëja e mirë është që situata ka ndryshuar tërësisht

Mbase ka të bëjë kjo me një pikëpamje përbuzjeje ndaj Ballkanit Perëndimor jo vetëm brenda për brenda BE por edhe në vende të tjera, për shembull disa prej gjërave që kanë thënë britanikët që ju kanë inatosur shumë?

Kryeministri Edi Rama: I kam falur britanikët se janë në një situatë kaq të keqe kështu që nuk do tua u marr atyre seriozisht. Të gjorët britanikë gjynah të shkretët që duhet të kapeshin me shqiptarët për të treguar se kanë ende muskuj, por nuk ka problem, kemi shumë respekt për britanikët dhe për atë çfarë përfaqëson Britania dhe çfarë përfaqëson historia dhe kultura britanike, kështu që do t’i durojmë sa ta kapërcejmë këtë situatë.

Kështu që marrëdhëniet do të jenë në rregull

Kryeministri Edi Rama: Ndonjëherë ne mendojmë që britanikët po flasin keq për neve, kështu që nëqoftëse flasin keq nuk është problemi ynë, është problemi i tyre.

Po, por mund të behet problemi juaj nëqoftëse vendi i trajton në atë lloj mënyre qytetarët tuaj

Kryeministri Edi Rama: Po, ne kemi luftuar ndaj kësaj dhe tani kemi parë që janë qetësuar disi megjithatë dhe po kalojnë një lloj krize nervore si vend, kështu që duhet t’i kuptojmë. Nuk është diçka që nuk e kupton dot, duhet t’i kuptojmë. Ata kanë humbur shumë pika reference dhe janë vërtete në një pozicion të vështirë.

-Përpara se të përfundojë koha, duhet t’ju pyes për diçka sepse është një lojtare Shumë i rëndësishwm në rajon dhe për aq kohë që jemi në Greqi, çfarë mund të thoni për zgjedhjet ne Greqi?

Kryeministri Edi Rama: Unë jam i njëanshëm, jam mik i presidentit Erdogan, mos më pyesni mua se nuk do ju pëlqejë përgjigja që do ju jap. 

A jeni i shqetësuar për disa gjëra që keni parë nga Erdogan kohët e fundit sepse mund të kalojë vendi ndryshime të mëdha, ndërkohë që aktualisht vendi ka një krizë të madhe ekonomike?

Kryeministri Edi Rama: Mendoj se duhet të luftojmë gjithmonë e më tepër që ta  vëmë veten në pozicionin e tjetrit, të kuptojmë dinamikën, të kuptojmë kontekstin, të kuptojmë arsyet e qasjeve të ndryshme që mund të kenë vende të ndryshme dhe reagimet e ndryshme që vende të ndryshme mund të kenë, shtete të ndryshme. Ajo çfarë mendoj unë është se pavarësisht rezultateve të zgjedhjeve dhe nuk dua që t’i futem këtij diskutimi fare, megjithëse unë kam opinionin tim, unë mendoj që presidenti Erdogan ka bërë një punë të jashtëzakonshme  për vendin e tij, e ka ndryshuar shumë Turqinë. Sigurisht që ka gjëra të caktuara të cilat janë të diskutueshme, por më duhet të them se përpara sesa të diskutojmë këtë gjë, në veçanti BE duhet të diskutojë sjelljen e vet ndaj Turqisë, në një kohë kur Turqisë iu tha: duhet të bëni reforma që të pranoheni’, dhe ajo çfarë ndodhi ishte e kundërta, u la brutalisht pas dere Turqia. Dhe më pas grushti i shtetit ishte një moment shumë shumë kritik që ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm ku Erdogan u ndje i braktisur. Pra është diçka komplekse. Megjithatë një gjë është e pamohueshme, pa ose me Erdoganin Turqia është shumë e rëndësishme për sigurinë e Europës dhe BE duhet ta marrë vërtetë shumë seriozisht Turqinë.

Tamam në kohë, faleminderit shumë, faleminderit kryeministrit Edi Rama për këtë fjalim frymëzues.
Kryeministri Edi Rama:  Ia dolëm që të përfundonim në kohë sepse kemi çelur negociatat me Evropën. Në qoftë se do ishim ende duke pritur pas dere nuk do ju lija që të përfundonit edhe për nja një orë tjetër se do shaja BE dhe do flisja për të, por për momentin nuk është kështu situata. Faleminderit. Faleminderit shumë.

Rendit zhvillimet sipas orarit:

Të Fundit Të Parat

K.T./KT/Shqiptarja.com

TAG:
• forumi i delphit
• athine
• edi rama