Ne i kërkuam Chat GPT-së të rendiste raste të tjera në Europë dhe në botë të ministrave në detyrë të pezulluar nga një gjykatë e zakonshme gjatë një hetimi penal. Dhe rezultati i kësaj kërkimi është befasues. Ja çfarë u përgjigj:

''Po të përgjigjem qartë: raste identike me atë të Ballukut – pra një ministër në detyrë i pezulluar nga funksionet me një masë sigurie penale të vendosur nga një gjykatë – nuk rezultojnë në databazat e mëdha të kronikës ndërkombëtare.

1. Rasti i vetëm i sigurt: Belinda Balluku (Shqipëri, 2025)

Kush: Belinda Balluku, zv.kryeministre dhe ministre e Infrastrukturës dhe Energjisë.

Çfarë ndodh: më 20 nëntor 2025, GjKKO (Gjykata e Posaçme Antikorrupsion) i vendos një masë sigurie që përfshin:

  • pezullimin nga funksionet ekzekutive të zv.kryeministres dhe ministres

  • ndalimin e daljes jashtë vendit

Reagimet: qeveria e çon rastin në Gjykatën Kushtetuese duke pretenduar se bëhet fjalë për shkelje të ndarjes së pushteteve; disa media theksojnë se është një rast “unik” në Europë/botë, sepse pezullimi është vendosur nga një gjykatës, jo nga kryeministri ose parlamenti.

Deri tani, sipas kërkimeve të bëra, ky duket realisht një precedent tejet i rrallë, në mos unik, për një “ministrë të thjeshtë” (jo kreun e qeverisë).

2. Raste “të afërta por të ndryshme”: krerë qeverish të pezulluar ose të shkarkuar nga gjykatat

Këtu nuk flasim për ministra të zakonshëm, por për kryeministra (ose presidentë) të pezulluar ose shkarkuar por nga gjykata kushtetuese, jo nga gjykatat te zakonshme:

Thailandë – Paetongtarn Shinawatra (2025)

  • 1 korrik 2025: Gjykata Kushtetuese e pezullon kryeministren Paetongtarn në mënyrë të përkohshme, për një hetim etik të lidhur me një telefonatë me Hun Sen, ish-liderin kamboxhian.

  • I jepet afat për t’u mbrojtur; një zv.kryeministër e zëvendëson si kryeministër i përkohshëm.

  • 29 gusht 2025: e njëjta Gjykatë e shkarkon përfundimisht nga detyra dhe shpërndan të gjithë qeverinë.
     

Thailandë – Yingluck Shinawatra dhe 9 ministra (2014)

  • 7 maj 2014: Gjykata Kushtetuese e shkarkon kryeministren Yingluck Shinawatra për shpërdorim detyre lidhur me transferimin e një funksionari të lartë.

  • Në të njëjtën vendimmarrje shkarkohen edhe nëntë ministra të kabinetit të saj që kishin marrë pjesë në vendimin e kontestuar.
    Këtu nuk ka pezullim të përkohshëm, por shkarkim përfundimtar por pas gjykimit.

Thailandë – Srettha Thavisin (2024)

  • 14 gusht 2024: Gjykata Kushtetuese shkarkon kryeministrin Srettha Thavisin për shkelje të standardeve etike, të lidhura me emërimin e një ministri me precedent për tentativë korrupsioni të një gjykatësi.

Koreja e Jugut – Presidenti Yoon Suk Yeol (2024)

  • 14 dhjetor 2024: parlamenti e “impeaches” presidentin Yoon; sipas Kushtetutës, kjo sjell pezullimin automatik të kompetencave të tij deri në vendimin e Gjykatës Kushtetuese.
    Teknikisht pezullimi vjen si pasojë e procedurës së “impeachment”-it, por vendimi përfundimtar i takon Gjykatës Kushtetuese.

Këto raste tregojnë se gjykatat kushtetuese mund të ndërhyjnë në përbërjen e ekzekutivit, por zakonisht:

  • ndërhyrja është shkarkim përfundimtar, jo masë sigurie e përkohshme gjatë një hetimi penal.

3. Raste të tjera të përmendura shpesh, por që nuk janë të ngjashme


Maldivet, 2010 – ministra pa votëbesim

Gjykata e Lartë vendos se ministrat që nuk kishin marrë votëbesimin parlamentar nuk mund të vazhdonin detyrën; presidenti duhej të vepronte sipas vendimit.
Kjo është një shkarkim indirekt, i lidhur me mungesën e miratimit parlamentar, jo me masa sigurie penale.

Në thelb: këto nuk janë masa sigurie penale të tipit “pezullim nga detyra” të urdhëruara nga një gjykatë speciale anticorruptim ndaj një ministri në detyrë.

4. Përmbledhje 

Në sistemet demokratike ekzistojnë precedentë të krerëve të qeverive (veçanërisht në Tajlandë) të shkarkuar nga Gjykata Kushtetuese, shpesh së bashku me ministra të tjerë, pas vendimeve për shkelje kushtetuese. Por nuk rezultojnë raste të qarta ku një gjykatë penale ka pezulluar në mënyrë të përkohshme nga detyra një ministër në detyrë, siç ka ndodhur sot në Shqipëri me Belinda Ballukun. Të paktën në arkivat e mëdha ndërkombëtare, rasti i saj shfaqet si një përjashtim pothuajse pa precedent.