Alia: Janë kryer ekzekutime, por
unë jam kundër dënimit me vdekje

TIRANE- Pjesa e gjashtë e takimit të intelektualëve me Ramiz Alinë me 10 gusht 1990 në Pallatin e Kongreseve në Tiranë, na zbulon diskutimet që janë bërë për rolin e Sigurimit në ngjarjet e ambasadave dhe trazirave në Kavajë.

Luan Omari, ironizon, duke thënë se ata të shohin në Hotel Dajti kur takon dikë dhe thonë foli kaq minuta, foli ky , apo ai, dhe nuk thellohen shkencërisht në zbulim. Omari e quan të pafalshme që Sigurimi nuk ka zbuluar asgjë mbi organizatorët e ngjarjeve të ambasadave dhe të ngjarjeve në Kavajë. Në këtë pjesë në diskutime përfshihet edhe Dhimitër Shuteriqi, i cili thotë se duhen ndëshkuar dhe nuk duhet të ketë amnisti për abuzuesit dhe se në zyrat e shtetit askush nuk punon, nuk gjen asnjë që në 10 të mëngjesit... 

Pjesa 6
Vijon nga dje...
 
Luan Omari: Tani, unë kisha një vërejtje për propagandën tonë. Megjithëse është thënë shpeshherë që vuan nga euforia, nga gjëra skematike d.m.th. që nga kjo ne akoma nuk jemi çliruar. Euforike dhe nga një propagandë e nivelit të ulët shpeshherë. Ju këtu thatë shumë drejt që kemi edhe të meta sepse kemi hyrë në një rrugë të paeksperimentuar, d.m.th. dhe gabojmë.

Është e qartë. I bëjmë gjërat për të parën herë. Do ishte tepër prezuntuose të mendojmë se s’gabojmë ose s’do gabojmë. Por a nuk është më e drejtë të thuhet në shtyp troç, që tufëzimi, siç e thatë ju, qe një masë e nxituar. Çfarë të keqe ka? Këtu nuk u bë ndonjë shkelje vije parimore që tradhtuam socializmin, por doli që kjo masë ishte e nxituar.

Ramiz Alia: Jo, jo, këtë e kam thënë. E kam thënë në këtë plan, kështu siç thua ti. Edhe kam pasur vërejtje nga ndonjë shok kështu, që mirë, mirë e the ti, që u nxituam, patëm dëshirën e mirë etj., etj., por prapë the që nuk e kanë zbatuar si duhet rrethet. D.m.th. e hoqe nga organet qendrore dhe ia hodhe rretheve. Ka pasur edhe kështu, por e kemi thënë që jemi nxituar. E kemi thënë. Edhe në kongresin e kooperativave e kemi thënë.

Luan Omari: Kështu në parantezë. Në qoftë se udhëheqja e partisë mori masat për tufëzimin apo jo, një masë e nxituar, për mua fajin nuk e ka vetëm udhëheqja e partisë, është edhe faji i rretheve të cilët kanë krijuar një opinion sikur tufëzimi është një gjë...

Ramiz Alia: Çfarë thashë publikisht? O, ti, Luan. Unë publikisht thashë në Kolonjë, që komitetet e partisë shpeshherë zbukurojnë dhe dezinformojnë.
Luan Omari: Ky është fakt.
Ramiz Alia: Edhe kisha parasysh tamam këtë problem. Edhe shtypi po, po.
Luan Omari: Ndoshta ju e keni thënë me shumë takt sepse do thënë që shpeshherë gënjejnë.

Ramiz Alia: Epo gënjejnë, tani. Ka edhe eufemizma.
Luan Omari: Po këtë po e themi midis nesh, por gënjejnë.
Ramiz Alia: E mirë. Edhe gënjejnë.

Luan Omari: Tani, dua të jap një shembull të kësaj propagande naive, dhe nganjëherë kundërprodhuese, themi ne. Qeveria mori vendim për oborrin personal. Dëgjova televizionin tonë që thotë: Kjo kthesë, kjo masë revolucionare e partisë. Kështu është shprehimisht.
Ramiz Alia: E di.

Luan Omari: Atëherë del që ajo e para ka qenë kundërrevolucionare.
Ramiz Alia: Shyqyr që s’e bënë këtë silogjizëm që bën ti.
Luan Omari: Po ç’është kjo propagandë fare përtokë? Thuhet troç që kjo masë nuk ka rezultat dhe partia këtë e rishikoi.
Ramiz Alia: Ose thuaj anën pozitive vetëm dhe lëre atë anën tjetër.

Luan Omari: Për informacionin nuk dua të zgjatem se e thanë shokët. Por informacionin unë e marr në një kontekst pak më të gjerë, siç e thanë edhe pak më lart. Ju dhatë një informacion këtu për problemin e naftës me shoqërinë gjermane që ne nuk e dinim. Sigurisht, që nuk është e thënë që gjithçka që bëjnë organet shtetërore ta dinë masat e njerëzve se ka dhe gjëra që janë akoma në fazën e përpunimit.
Ramiz Alia: Po i tha Farudini disa gjëra.

Luan Omari: Shoku Ramiz, të jap një shembull prapë nga praktika.
Ramiz Alia: Kishte dje gazeta për atë çështjen kufitare për Sarandën.

Luan Omari: Kanë filluar gazetat të japin diçka më shumë, ç’është e drejta, por përsëri të jap ca shembuj nga praktika. Shkojnë personalitetet jashtë shtetit. Reiz Malile ka qenë disa herë jashtë shtetit etj., etj. Është bërë një marrëveshje me kaq, firmosur. Çfarë, ne s’dimë gjë. Unë, p.sh. lexoj “Rilindjen”. Dhe marr vesh nga “Rilindja” sistematikisht se ç’është bërë. Informacionin e jep gjermani që u bë kjo e kjo. Pse të mos thuhet xhanëm? Çfarë të keqe ka? Që është bërë kjo marrëveshje.

Ramiz Alia: Sikur është sekret.
Luan Omari: Informacion jo thjesht për ngjarjet që ndodhin, se kjo është një gjë shumë episodike, sot ndodhin nesër s’ndodhin. Por, në përgjithësi. Informacioni të jetë pak më i gjerë. Edhe informacioni për aksidentet, jo për çdo aksident, por për aksidente të mëdha vetëm një herë është dhënë, për atë të helikopterit. I vetmi sepse ai bëri bujë. Pse kjo metodë? Kjo është marrë që nga stili sovjetik i viteve të mëparshme dhe ka mbetur në propagandën tonë. Dhe tani nga kjo nuk po dalim dot. Dhe një vërejtje tjetër kam si jurist.

Mua më duket se sigurimi i shtetit te ne ka dobësi të madhe. Nuk po them çdo punë të bëhet me sigurim, as me dhunë. I bashkohem asaj që thanë shokët dhe pikërisht them mendimin tim që për dënim të dhunës së paligjshme duheshin marrë masa më të rrepta, por më duket që në sigurim ka dobësi të mëdha. Dhe e quaj d.m.th. të çuditshme që sigurimi ynë s’është në gjendje të diktojë se kush janë njerëzit, organizatorët e këtyre trazirave. Se që këtu ka spontanitet, ka spontanitet, por që ka padyshim edhe një dorë, duhet të ketë, logjikisht. E keqja është se sigurimi ynë me sa duket vazhdon me metodat e vjetra.
Ramiz Alia: Ashtu është.

Luan Omari: D.m.th. shikon që Luan Omari në “Dajti” takon ambasadorin e një X vendi që e njeh dhe e regjistron që Luani foli një çerek ore, ose foli Ismaili, ose foli Dritëroi dhe nuk shikon gjërat që duhet të shikojë. D.m.th. këta njerëz që vihen atje duhet të çlirohen nga mentalitetet e vjetra. Të bëjnë një punë shkencore. Se kudo ka shkencë dhe sigurimi ka shkencë të madhe, madje. Këto janë vërejtje meqë jam pak më afër ndoshta si profesion.

Ramiz Alia: Jo, jo, ke të drejtë.
Luan Omari: Dhe e fundit. Partia është futur me konsekuencë në rrugën e demokratizimit të vendit. Patjetër që këtë të gjithë ne e përshëndesim, sidomos inteligjencia, e cila është më e ndjeshme ndaj këtyre gjërave për vetë natyrën e saj. Dhe unë mendoj që, partia e di ndoshta, por unë po e theksoj dhe nuk bëj keq, që një kërkesë që kanë njerëzit dhe që bie në sy janë privilegjet dhe në kushtet kur ne kemi mungesat që dihen, këto privilegje duhet të eliminohen totalisht.

Ato nuk peshojnë por që bien në sy për keq dhe të japim përshtypjen që neve në kushtet e socializmit kemi akoma një strukturë që bie erë feudalizëm, në bazë të strukturave, nomenklaturave etj., etj. Dhe unë do të thosha që duhet parë kjo seriozisht. Këto kisha.

Ramiz Alia: Drejtë e ke dhe unë po jua them këtë që këtë çështje unë e kam ngritur shumë kohë më parë. Një herë, sa për dijeni, duhet pasur parasysh që ndonjë gjë të madhe, ndonjë gjë të veçantë të madhe nuk ka. Po të doni unë jam gati që t’ju jap llogari kështu hapur fare. Po e filloj nga vetja ime, si President dhe si Sekretar i Parë. Unë marr 16 000 lekë rrogë, të vjetra, që ta dini me të vjetra po flas. Paguaj 2 500 lekë në muaj për shtëpinë, për dritën, për ujin, çdo muaj.

Paguaj të tëra ushqimet që ha, të gjitha dhe i paguaj të kategorisë së parë. Po flas se si është puna tek unë. Kam nga ana e shtetit shërbimin e sigurimit, shërbim mjekësor. Fatmirësisht s’kam nevojë për shërbim mjekësor kështu që edhe ai mjek që më është ngarkuar, ai punon te juve më duket.

Ai rri atje në spital, përditë. Sidoqoftë është në dispozicionin tim. Kam shërbim në shtëpi, njerëz që më shërbejnë. Kam në Durrës një shtëpi ku vete për pushime në verë. Kur shkoj nëpër rrethe nuk marr dieta, s’kam dieta, por në shtëpitë e pritjes ku shkojnë edhe shokët e tjerë se nuk janë të miat ato, atje ha e fle pa dieta. S’marr as dieta.

Për të gjithë veprimtarinë time publicistike etj., etj., nuk marr asnjë lek, nga asnjë libër, nga asnjë botim. Të gjitha i shkojnë fondit të partisë. Unë s’marr gjë. Sa për dijeni edhe kjo. Këto janë kushtet që kam unë. Por, kuptohet, privilegji është se unë gjej çdo gjë që s’e gjeni ju.
Nga salla: Nuk është fjala për ato privilegje. As për ju.

Ramiz Alia: Dale, një herë. Se do kaloj në stadin e dytë. Pra, unë gjej ushqimin që dua, e porosis edhe më vjen. Për veshje e për të tjera, e porosis dhe e paguaj. Sidoqoftë kjo është situata. Unë po flas për veten time. Këto kushte që janë krijuar për mua, në këto kushte janë edhe shokët e tjerë të udhëheqjes së partisë, të Byrosë Politike, të Komitetit Qendror. D.m.th. të njëjtën procedurë kanë. Paguajnë për ushqimet, paguajnë për qiranë e shtëpisë, dhe ata paguajnë 2 500 lekë në muaj.

Natyrisht ai që ka shtëpi më të vogël, sipas volumit, paguan më pak, e të gjitha këto që thashë. Tani, kanë atë favor pikërisht që thashë, prandaj jo kot e thashë, që unë mund të gjej ushqim që s’e gjeni ju, e gjej lehtë, e porosis më vjen ose veshjen ose shërbimin mjekësor. Mua ma kanë krijuar në mënyrë të veçantë, por s’kam nevojë për shërbim mjekësor edhe aspirinë pi ndonjëherë se më duhet se më dhemb koka nganjëherë, por kaq. Të tjerët kanë shërbim në një klinikë që është speciale, d.m.th. ku shkojnë, kanë kartelat, shërbimin mjekësor, ilaçet etj., etj.

Pra, favoret cilat janë? Tani jo për vete. Flas për të tjerët. Favoret janë te çështja e ushqimit, gjejnë të tërë ushqimin që duan dhe nuk kanë kufizim në sasinë ushqimit që marrin, natyrisht e paguajnë. E dyta, është favor çështja e veshjes. Kërkojnë, marrin, gjejnë, ia sjellin me një fjalë, por i paguajnë. Por e gjejnë veç. Në qoftë se ky s’e gjen dot këtë këmishë, ai e gjen, ia sjellin. E treta, në klinikë sepse edhe çështja e ilaçeve më duket dhe të tëra ato më duket se i marrin aty në klinikë.

Nuk është siç i paguajnë të tjerët, më duket, ë? Se si është rregulli. Atje më duket se s’paguajnë gjë. Tani, po flas për rregullin. A ka çrregull në këtë rregull? Që të mos e quaj a ka abuzim për atë rregull? Ka. Nuk jam në gjendje t’jua them një për një, se t’jua them sinqerisht, është çështja më e mërzitshme, më e bezdisshme që kam pasur dhe kam në jetën time. Jo sot, por gjithnjë. Gjithnjë. Por, ndonjë gjë kur e kam marrë vesh, jua them sinqerisht, nuk kam munguar ta ngre edhe në udhëheqjen e partisë.

Shokët janë këtu, le të më përgënjeshtrojnë po të duan. Kur kam marrë vesh p.sh. që ndonjëri ka ndërtuar diçka në shtëpi që të marrë dhe fëmijët e vet etj., etj. Tani, konkluzioni: Unë jam i mendjes që këtyre gjëra u duhet dhënë fund. Do të përjashtohem unë, do të përjashtohet edhe kryeministri. Po jua them meqë pate merak ti, se mos më ndodh gjë mua. Sepse medoemos unë nuk mundem të mos kem një shërbim sigurimi të veçantë, ashtu siç nuk mund të mos kem një shërbim mjekësor.

Kurrë mos paça nevojë, por jeta është jetë, çdo gjë ndodh në jetë, kështu? Ashtu siç nuk mundet që unë shërbim në shtëpi t’i bëj vetes vetë. Pra do të kem nevojë për atë shërbim në shtëpi. Të rri në atë shtëpi apo të mos rri në atë shtëpi, unë mendoj që një shtëpi qeveritare duhet të ketë medoemos kushdo qoftë.

Sot jam unë, do vdes, do të vijë tjetërkush në vendin tim ose do të plakem dhe do të vijë tjetërkush në vendin tim. Edhe ajo shtëpi është për atë që do të vijë, që do të jetë kryetari i shtetit, ai do të rrijë atje. Nuk do iki prej andej. Konkretisht, unë kam dhënë urdhër që menjëherë klinika speciale të likuidohet. Ajo të shndërrohet në klinikë të lagjes. Dhe të gjithë shokët të shkojnë e të mjekohen në atë klinikë si të gjithë qytetarët e tjerë, me të tëra të drejtat e qytetarëve të tjerë.

Nga salla: Bravo.
Ramiz Alia: Klinika speciale do t’i shërbejë shokëve të Byrosë Politike, të Komitetit Qendror, siç i shërbehet çdo qytetari tjetër. Ilaçet të paguhen, të tëra t’i paguajnë. Në qoftë se ka nevojë për shtrim, shokët e Byrosë Politike mund të shtrohen në klinikën speciale, por e varur nga pavijoni 12, i spitalit nr. 1, me të njëjtat kushte që trajtohen të gjitha kuadrot e tjera. Këtë urdhër unë e kam dhënë, ja ku është shoku Xhelil këtu dhe menjëherë duhet të dalë vendimi i qeverisë.

Ashtu siç kam dhënë urdhër menjëherë që të hiqen çështjet e ushqimit e të këtyre dhe të kufizohet kjo vetëm në familjet, në trungun e vetëm të shokëve të udhëheqjes së partisë. Edhe kjo, jo më me atë lloj shërbimi, por duke marrë në dyqanet e popullit.

Pa asnjë shërbim special për ta. Tani, si do të realizohet, si s’do të realizohet, kur do të realizohet, për nder unë s’jua them dot. S’jua them dot se vendimin për klinikën e ka në dorë ky. Ja ku e keni, po u bë burokrat, kapeni. Duhet dalë vendimi nga Këshilli i Ministrave, të firmoset dhe të marrë fund ajo. Këtë çështjen tjetër po kështu është duke e parë shoku Xhelil që ta përfundojmë edhe atë çështje. Unë, në parim thashë që kam qenë, jam dhe duhet medoemos t’i likuidojmë këto.

Jua thashë këtë që të keni idenë se çfarë ka. Se ka këtu shumë mister dhe faji është prapë i yni. Sepse këto gjëra nuk janë bërë në rrugë normale. P.sh. në qoftë se bëhet fjalë për mua dhe për kryeministrin, unë do t’i propozoj të dalë vendim i qeverisë. Pa vendim të qeverisë s’do të pranoj as unë asgjë për vete.

Luan Omari: Çështja shoku Ramiz nuk është te problemi i udhëheqjes, por tek abuzimet që ndodhin dhe mund të ndodhin se përfitojnë një rreth i gjerë njerëzish që lidhen në farefis me këta.
Ramiz Alia: Mirë, ja kështu është. Tjetër, unë kam dhënë urdhër të veçantë që shokët që u futën tani në Byronë Politike, të qëndrojnë atje ku janë, nëpër apartamentet e tyre, edhe të banojnë e të hanë e të rrinë si të gjithë qytetarët e republikës, pikë. Pa asnjë dallim.

Nga salla: Pa oficerë.
Ramiz Alia: Jua kam thënë. Hiqni sigurimin e të tëra.
Luan Omari: S’kanë si i heqin oficerët, se do t’i ruajnë.

Ramiz Alia: Unë u thashë që t’i heqin fare. Jo, për vete s’i kam hequr dhe do kem. Ja, kjo ishte për sa i përket asaj që the ti, Luan, për sa i përket kësaj çështjeje. Por, duhet pasur parasysh një gjë që ky problem është një problem pak më i komplikuar se kaq. D.m.th. i komplikuar flas në këtë kuptim, si luftë që duhet të bëjë partia. Është më i komplikuar se kaq.

Sepse unë këtu bëra fjalë vetëm për shokët e Byrosë Politike. Por unë do të thosha që ky problem shkon deri te drejtori i ndërmarrjes, edhe te drejtori i klinikës, edhe te mjeku individ, edhe te ti, edhe te ti, te ti, te ti. Është një problem më i gjerë. D.m.th. ka një karakter më social. Prandaj lufta do bërë me shumë intensitet nga partia. Duhet pasur shumë e më shumë kujdes.

Sali Berisha: Për vendimin e fundit shoku Ramiz, të 10%-shit, kjo që thoni ju, i thotë i ati të birit. I ati ishte shef plani djali punëtor, përse të ta jap ty dhe t’ia heq vetes.
Ramiz Alia: Se 50% merr ai.

Sali Berisha: Me një fjalë kjo në të gjitha nivelet është një...
Ramiz Alia: Është një problem që do parë me kujdes. Po tjetër? Urdhëro.
Dhimitër Shuteriqi: Një vërejtje për këtë çështje ose një sugjerim. Nuk është e vërtetë që me informacionet e saj partia, informuakëshim apo s’informuakëshim neve si persona, ta zëmë unë, ti, dërgojnë e të flasin, dhe ai tjetri që jemi shoku-shokut, nuk është e vërtetë që partia, nuk mund ta pranojmë si të vërtetë, kurdoherë nuk e zbulon ose nuk e dikton abuzuesin. Partia e dikton më se një herë abuzuesin, jo përherë, sepse unë s’informoj, s’ka se si ta gjejë,por disa herë.

Disa herë abuzimi bëhet publik sepse bëhen gjyqe publike dhe nëpër gjyqet publike dalin tema. Sigurisht në këto raste dalin edhe thashetheme shumë. Por gjyqi vërteton disa gjëra gjatë zhvillimit të tij. Thashethemet pastaj kanë punën e tyre. Gjyqi i ka gjykuar njerëzit, unë them në këto raste, sipas dy shkallëve, domosdo sipas shkallës së abuzimit që është e para. D.m.th. dëmi material, abuzimi që bëhet. Doja të thosha edhe sipas një shkalle tjetër që ka të bëjë me përgjegjësinë, me shkallën e përgjegjësisë që ka personi.

D.m.th. me përgjegjësinë që ka karshi partisë, karshi shtetit, karshi popullit, duhet që njerëzit të gjykohen me të drejtë dhe kjo e drejtë s’ka pse të jetë ndryshe, veçse e rreptë, në kuptimin e rreptësisë së ligjit. Po ju jap një shembull të gabimeve tona. Neve dënuam një abuzues të madh këtu në Yzberisht a nuk e di ekzakt tani.
Zë nga salla: Në Sauk

Dhimitër Shuteriqi: Po. E dënuam me ligj edhe e ekzekutuam. Tërë populli e di dhe tërë populli jo vetëm që është i kënaqur, por thotë shyqyr, e kapëm këtë njeri. Pastaj dënuam sipas shkallës së abuzimeve dhe disa të tjera. Por bëmë një ligj, ose më mirë, morëm një vendim që të falnim njerëz.

Kemi burgosur dhe bëmë shumë mirë që falëm një tok njerëzish. E pra, nuk bëmë atje një nen të vogël, ose një shënim të vogël që disa nga këta abuzuesit e mëdhenj të këtij rasti, mund të ketë dhe raste të tjera dhe ka me siguri, të mos dilnin nga burgu pas dy muajsh që duhej të kishin vuajtur 20 vjet sipas vendimit, për arsyen e thjeshtë sepse kishte mbushur moshën 60 vjeç. Më falni mua, unë nuk jam që të vdesin njerëzit nëpër burgje, por në këtë rast të vdes ligji.

Dhe po ta lëshosh, të bësh një lëshim, d.m.th. kur merr një vendim shumë të drejtë, që të falësh njerëz, dhe të krijosh një atmosferë më të shëndoshë nga kjo anë, të falësh pikërisht, të shpëtojë ai. Ai s’duhej të shpëtonte. Nuk e kam te fakti vetë fjalën, e kam te rreptësia e ligjit e cila duhet të jetë, duhet të ekzistojë. Dhe neve duhet ta aplikojmë. Janë bërë të pafytyrë njerëzit. Më falni, se këto që them, i them vetëm me dijen time, nuk i kam nga thashethemet.

M’u desh të vete në një zyrë nga më të lartat e shtetit. Për punë personale. Ai që do më priste ishte i zënë. Kisha caktuar orën, por se e pres një çerek ore apo gjysmë ore unë, ai do mbarojë punën. Edhe unë prita në kabinetin e tij. Unë nuk jam njeri që s’më njohin, se ma kanë parë fytyrën. Ndenja një çerek ore, prita, apo më pak apo më shumë, nuk ka rëndësi fare, por hyri një nga sekretarët, të paktën unë kështu e mora, edhe u ul atje te telefoni i kabinetit, tjetër sekretar ishte këtu, unë isha i ulur këtu, edhe bisedoi.

Të tërë këtë një çerek ore që prita unë, ai mbaroi, unë prita asnjë minutë më shumë vetëm për këtë çështje. Me dikë. Se kush do të fitojë Dinamo apo Partizani, kush ishte që ishte krejtësisht normale, bisedonte makar gjatë, i kuptoj këta tifozët edhe i dua madje, kanë të tyren, por nuk ishte kjo kryesorja. Ai bisedoi se, ai matanë telefonit ishte budalla ai që rrinte në filan drejtori e kërkonte kompensatë e nuk vinte në këtë zyrë, tek ai që bisedonte në telefon, për të pasur kompensatë. Më doli hajduti aty, më fal për shprehjen.

Nuk e kishte për turp fare, para meje, përpara shokut të vet, në këtë zyrë eprore, të bisedonte që ai i jep kompensatë kur të dojë e si të dojë, sa metra të dojë. Ky ishte abuzimi. Nuk e di a më kuptoni. Si bëhej publikisht, thosha me veten time, kjo punë. Si është e mundur që bëhet publikisht kjo punë. S’e kuptoj këtë gjë. Ora është 1. Nesër në orën 12, ose në orën 10, provoni, dërgoni një helikopter mbi cilëndo ndërmarrje bujqësore që të mendoni, që të vëzhgojë se sa njerëz janë në punë. Se ma ngriti dikush këtë, prandaj po e them. Në orën 10 drejtori s’është, kryeagronomi s’është, agronomi i dytë s’është.
Ramiz Alia: Kur, tani në verë në orën 10 ikin?

Dhimitër Shuteriqi: Në 10, 10 e gjysmë, s’ka më njeri në punë, hiç fare. Nuk rrinë në punë fare. Unë po ju them orën 10 me orën e tij, mbase ai e ekzagjeron se ka dhe ekzagjerime, e di.
Zëra në sallë....

Dhimitër Shuteriqi: Më falni se s’kam mbaruar. Unë i kuptoj mirë ekzagjerimet. S’e dërgojmë në 10, e dërgojmë në 12. I kuptoj ekzagjerimet, hiperbolat që bën njerëzia. Në këtë rast nuk është dezinformacion. Është hiperbolë e vërtetë. Dhe do të shikosh që nuk janë në punë. Dhe shihni me njerëz të besimit, që pjeshkat në degë që shiti kjo ndërmarrja vjet, ta zëmë në 1 000 kv, sivjet shiti 200 kv. Kur them vjet edhe sivjet, ë. Nuk them për parvjet. Nga 1 000 arriti 200, ose një pemurinë tjetër.

Këto janë të konstatueshme. Ai drejtori atje që nuk rri as në zyrë. Më falni se më ngjet edhe mua shpesh që marr në telefon e s’gjej kurrkënd. Shokët e mi. Shokët e mi d.m.th. që janë në zyra, jo shokët e mi pensionistë se ata janë nëpër shtëpia. Ata i gjej kur të duash. I marr në telefon. Ja ku është Dritëroi.

Dritëro Agolli: Mua më gjen.
Dhimitër Shuteriqi: Pardje të kam marrë në telefon? Pardje. Kam marrë në telefon. Nga të tërë telefonat e Lidhjes së Shkrimtarëve vetëm kryetari ishte në zyrë. Më falni për shprehjen. Tani nuk e them këtë për Lidhjen e Shkrimtarëve, po e jap për ta përgjithësuar. Pra, atë drejtorin e asaj ndërmarrjes, atë mos e kërko as në orën 12 se s’është kurrkund, madje ai të rrëshqet si ngjalë sepse ai do të thotë te filan vresht. Ai s’ka qenë gjëkundi fare. Të jap një shembull tjetër.

Ishte këtu në Tiranë një ndërmarrje e cila fabrikonte pastaj, pije freskuese e ku di unë se çfarë gjërash të tilla, kështu. Ishte ndërmarrje e madhe, nuk e di si i thonë. Ka emër kjo, por unë s’i di emrat. Kjo kishte një makinë. Mirëpo kjo ndërmarrje nuk mund të funksiononte më kaq e madhe. Dhe kishte shumë të drejtë mbase, s’e gjykoj dot. U nda në tri ndërmarrje. Mori tre makina. Unë kam një ballkon belveder për këtë çështje. Dal atje në orën 8 të mëngjesit e rri gjysmë ore.

Edhe shikoj makinat që lëvizin. Sytë i kam të mirë, kur s’shikoj vë gjyzlykët. Edhe lëvizin, çfarë makinash? Lëvizin makina me gra me fëmijë, me shoferë. Nuk lëvizin makina me funksionarë. Si është e mundur? Do të vija në organizatën e partisë. Jo te dera e Akademisë para se të prishej parku, se e bëmë harrakat fare, atje ku shyqyr tani do të ngjitesh nja 5 cm në trotuarin lart, aty ishte një makinë nga Elbasani, mbushur me gra, me fëmijë edhe një burrë i madh sa dy herë unë aty përpara, që nuk e njoh. Atë e kishin shkruar me El, edhe unë duke nxituar se isha në orar, desh më shkeli, desh më shtypi.
Ramiz Alia: Pu, pu, pu, edhe Elbasani ta bëjë këtë.

Dhimitër Shuteriqi: Po, edhe atëherë e pashë që ishte e Elbasanit. Pra, kjo makinë si udhëton nga Elbasani këtu në Tiranë kaq kollaj. Pra, ka raste ekzakte kur privilegjeve mund t’u pritet koka, edhe ka raste ekzakte kur mund të merren masa shembullore. Populli do t’i aprovojë me 1001%. Unë, me ndërgjegjen time prej njeriu që nuk dua t’i pritet koka askujt, i aprovoj me 2001% ose 2002. Ka raste të tilla.
 
Ramiz Alia: Ti e ke drejt këtë. Kisha nja dy gjëra. E para, njëherë, në tërësinë e vet, fenomene të tilla siç thua ti, ka. S’e luan as topi. Edhe që duhet partia e shteti, të gjithë të luftojmë kundër këtyre, si të thuash, korrupsionit, po e quaj shqip, të këtillë duhet medoemos. Tani, për sa i përket çështjes që u liruan nga burgu apo jo vjedhësit. Unë desha vetëm të sqaroj një gjë, që këto amnistitë që kemi bërë, janë përjashtuar nga amnistia vjedhësit. D.m.th. kjo njëherë sa për ashtu.

Zëra nga salla - Ai ka dalë nga burgu.
Ramiz Alia: Jo, më fal, më fal, vjedhësit janë përjashtuar. Do vij tani aty. Tani, ti ngrite dhe problemin e moshës, edhe të pushkatimit. Unë për veten time si Kryetar i Presidiumit, pothuajse në çdo mbledhje, kur na vijnë propozime për falje për këta që janë të dënuar me vdekje, unë jam shumë pro këtyre faljeve.

Nga salla:  Edhe unë.
Ramiz Alia: Unë nuk jam për dënimin me vdekje. Dënimi me vdekje është gjë shumë e rëndë. D.m.th. të dënosh tjetrin me pushkatim është shumë, shumë e rëndë.
Sali Berisha: Nuk është forcë, nuk është forcë...

Ramiz Alia: Te neve, të mos harrojmë që në origjinën tonë dhe në zakonet tona, hakmarrje ekziston në Shqipëri. Edhe më shkruante një nënë, një ditë një letër: “Shoku Ramiz, - thoshte, - si është e mundur që unë e shoh vrasësin e djalit tim që është gjallë. Pse u fal ky?”. U detyrova t’i shkruaj, t’i bëj një letër të shkurtër. Edhe e mbylla kështu letrën: “A do të ndjeje kënaqësi ti, që të shihje një nënë tjetër, të qante si ti?”. Pati mirësinë të më thotë e të më përgjigjet: “Faleminderit shumë!”. D.m.th. unë mendoj që jo pak njerëz që dënohen me vdekje, nuk i zgjidh ai problemin. Edhe unë besoj që je dakord edhe ti.
Nga salla: Jam dakord.

Ramiz Alia: Tani të vijmë edhe te 60-vjeçarët. Ne morëm vendim në atë amnistinë që t’i lirojmë. Tani 60 vjeç në burg. Unë jam dakord me ty që ka koinciduar ndonjë nga këta hajdutët me çizme, kur i thonë, që paska përfituar nga ajo. Mundet. Por, d.m.th. të mbash në burg edhe këta 60-vjeçarët, s’e di, nuk mund ta diskutoj kështu.

Ne e morëm në këtë kuptim, më tepër u nisëm nga një koncept humanitar, jo për gjë tjetër. Do parë ndoshta kokërr për kokërr. Dhe për sa i përket anës së vjedhjeve, në mos gaboj, nuk e di, mundet të mos e kem të saktë, por më duket se çdo vit, 2000-2500 veta futen në burg për vjedhje. Çdo vit. Do më thënë edhe masa e dëbimit për këta, për vjedhësit, nuk është e vogël. Madje është një çikë edhe si me kuota. Ai Kodi Penal.

Luan Omari: Sipas rëndësisë së fajit.
Ramiz Alia: Po pra, prandaj thashë me kuota. Po ke vjedhur 5 000 lekë dënohesh 10 vjet, po ke vjedhur 15 000 lekë dënohesh 20 vjet e kështu me radhë. Por si ide jam dakord që luftë kundër korrupsionit duhet, dhe duhet luftë e madhe madje. Shiko, tani edhe për një gjë do t’ju lutesha, kuptoni. Do caktojmë një kohë?   Një kohë që ta mbyllim.
 
Një kërkesë që kanë njerëzit dhe që bie në sy janë privilegjet dhe në kushtet kur ne kemi mungesat që dihen, këto privilegje duhet të eliminohen totalisht. Ato nuk peshojnë por që bien në sy për keq dhe të japim përshtypjen që neve në kushtet e socializmit kemi akoma një strukturë që bie erë feudalizëm.
 
Unë kam dhënë urdhër të veçantë që shokët që u futën tani në Byronë Politike, të qëndrojnë atje ku janë, nëpër apartamentet e tyre, edhe të banojnë e të hanë e të rrinë si të gjithë qytetarët e republikës, pikë. Pa asnjë dallim.

Te neve, të mos harrojmë që në origjinën tonë dhe në zakonet tona, hakmarrje ekziston në Shqipëri. Edhe më shkruante një nënë, një ditë një letër: “Shoku Ramiz, - thoshte, - si është e mundur që unë e shoh vrasësin e djalit tim që është gjallë. Pse u fal ky?”.


Shkrimi u botua në Shqiptarja.com (print) në 16 Gusht 2015

Redaksia Online
(d.a/shqiptarja.com)