Ekspertët: Fëmijët po përballen me një të ardhme të pasigurt, Shqipëria ndër vendet në rrugën e duhur të ndryshimit

Sipas Organizata Botërore të Shëndetit (OBSH), asnjë vend nuk i ofron një fëmije mundësinë e një edukimi të shëndetshëm dhe një mjedis të përshtatshëm për të ardhmen e tyre.

Sipas BBC, ekspertët thonë se ndryshimi i klimës dhe reklamat e dëmshme që inkurajojnë konsumin e ushqimit të shpejtë dhe pirjen nën moshë po i rrezikojnë fëmijët.

Mbretëria e Bashkuar u rendit në mesin e 10 vendeve të para në botë për shëndetin e përgjithshëm dhe mirëqenien e fëmijëve.

Sidoqoftë, ajo u rendit më poshtë në ruajtjen e mjedisit për të ardhmen e tyre.

Raporti i OBSH-së, Fondi i Fëmijëve i Kombeve të Bashkuara (Unicef) dhe Komisioni Lancet, renditi 180 vende, ku fëmija të jetë në gjendje të ‘lulëzojë’, duke u përqëndruar në faktorët shëndetësorë dhe të mirëqenies si arsimi, ushqimi dhe vdekshmëria e fëmijëve.

Vendet u renditën gjithashtu në nivelet e tyre të emetimit të karbonit.

Rreth 40 ekspertë të shëndetit të fëmijëve paralajmëruan se përparimi gjatë dy dekadave të fundit ishte i prapambetur nëse qeveritë anembanë globit nuk do të ishin bërë ndryshime rrënjësore.

"Çdo  fëmijë në të gjithë botën tani përballet me kërcënime ekzistenciale nga ndryshimi i klimës dhe presionet tregtare",  tha ish-kryeministri i Zelandës së Re, Helen Clark, i cili bashkë-kryeson këtë komision.

"Vendet duhet të rindërtojnë qasjen e tyre ndaj shëndetit të fëmijëve dhe adoleshentëve për të mbrojtur botën që do të trashëgojnë në të ardhmen."

Ekspertët paralajmëruan një rritje të 4 gradë C të temperaturave globale deri në vitin 2100, në përputhje me parashikimet e tanishme, do të rezultonin në pasoja shkatërruese të shëndetit për gjeneratat e ardhshme,  një rritje në nivelin e oqeanit, valët e nxehtësisë, kequshqyerjen e rëndë dhe një goditje në sëmundjet infektive si malarja.

"Më shumë se dy miliardë njerëz jetojnë në vendet ku zhvillimi pengohet nga krizat humanitare, konfliktet dhe katastrofat natyrore, probleme që lidhen gjithnjë e më shumë me ndryshimin e klimës," tha ministri Aëa Coll-Seck, nga Senegal, i cili bashkë-kryeson komisionin.

Ndërsa vendet më të varfra në botë u zbuluan se ishin ndër ato me emetimet më të ulëta të gazrave serë, ato konsiderohej se ka të ngjarë të ekspozohen ndaj ndikimeve negative të ndryshimit të klimës.

"Promovimi i kushteve më të mira sot që fëmijët të mbijetojnë dhe të lulëzojnë në shkallë vendi, nuk ka pse të vijë me koston e gërryerjes së të ardhurave të fëmijëve globalisht", shtoi Coll-Seck.

Në vitin 2015, vendet e botës ranë dakord për 17 synime të zhvillimit të qëndrueshëm (SDG), përfshirë urinë, varfërinë zero dhe veprimet klimatike, por pesë vite më tej, është arritur pak në arritjen e tyre.

Ligji në Mbretërinë e Bashkuar dikton që deri në vitin 2050, emetimet e karbonit do të ndalen praktikisht dhe çdo emetim i mbetur do të duhet të kompensohet nga aktivitete të tilla si mbjellja e pemëve.

Qeveria ndezi shqetësimin e industrisë në fillim të këtij muaji duke sjellë datën e një ndalimi të planifikuar të shitjeve të makinave të reja të benzinës, naftë ose hibrid përpara nga 2040-2035 në një përpjekje për të arritur objektivat e emetimit të karbonit zero.

Sidoqoftë, raporti i ri e vendosi Mbretërinë e Bashkuar në vendin e 133 në sigurimin e një klime të përshtatshme për brezat e ardhshëm, aktualisht në rrugën e duhur për të emetuar 115% më shumë CO2 sesa qëllimi i saj në vitin 2030.

SHBA dhe Australia ishin gjithashtu ndër emetuesit më të dobët.

Raporti gjithashtu nxori në pah kërcënimin që u shfaqej fëmijëve nga tregtia e dëmshme.

Ajo zbuloi se ato ishin të ekspozuara në rreth 30 mijë reklama televizive në vit, përfshirë ato për alkool, ushqim të dëmshëm dhe pije joalkoolike.

Një nga autorët e komisionit, Anthony Costello, profesor i Kolegjit Universitar në Londër për shëndetin dhe qëndrueshmërinë globale, paralajmëroi rritjen meteorike të përdorimit të mediave sociale tek fëmijët dhe adoleshentët  "marketing grabitqar" ishte një rrezik më shumë se kurrë.

"Ne kemi pak fakte dhe shifra në lidhje me zgjerimin e madh të reklamimit të mediave sociale dhe algoritmeve që synojnë fëmijët tanë", tha ai.

Në vitin 2019, një raport që vlerësonte afro 2.3 miliardë fëmijë dhe të rritur në planet ishin mbipeshë dhe më shumë se 150 milionë fëmijë kishin rritje të ngadalësuar.

Vendet e vetme në rrugën e duhur për të mposhtur objektivat e emetimit të CO2 deri në vitin 2030, ndërsa gjithashtu performuan në mënyrë të drejtë në shëndetin e fëmijëve dhe mirëqenien, ishin Shqipëria, Armenia, Grenada, Jordan, Moldavia, Sri Lanka, Tunizia, Uruguai dhe Vietnami.

Raporti kërkon një lëvizje të re globale të nxitur dhe nga fëmijët, me rekomandimet e tyre përfshirë: Ndaloni emetimet e CO2 me urgjencën maksimale, për të siguruar që fëmijët të kenë një të ardhme në këtë planet

Vendosni fëmijët dhe adoleshentët në qendër të përpjekjeve tona për të arritur një zhvillim të qëndrueshëm

Politikat e reja dhe investimet në të gjithë sektorët për të punuar drejt shëndetit dhe të drejtave të fëmijëve

Inkorporoni zërat e fëmijëve në vendimet e politikave

Shtrëngoni rregulloren kombëtare të marketingut të dëmshëm tregtar, të mbështetur nga një protokoll i ri opsional i Konventës së KB për të Drejtat e Fëmijëve.

Prof Costello paralajmëroi renditjen e lartë në Mbretërinë e Bashkuar për shëndetin e përgjithshëm dhe mirëqenien e fëmijëve nuk do të thotë se mund të "mbështetej në dafinat e saj", duke përmendur një rritje të parashikuar të varfërisë së fëmijëve si një shenjë paralajmëruese.

"Pothuajse një në çdo dy fëmijë është i varfër në Shekullin 21, Britania nuk është vetëm një turp, por një fatkeqësi sociale dhe një katastrofë ekonomike",  tha ai.

Kjo kërkon lindjen e një epoke të re për shëndetin e fëmijëve dhe adoleshentëve.

TAG:
• shendeti
• ekspertet
• bbc