Idealizmi i ‘jehonës së historisë perandorake ruse’ dhe këndvështrimi mbi Ukrainën që shqetëson perëndimin

Që nga thirrja e Presidentit Biden me Presidentin rus Vladimir Putin për krizën në Ukrainë, zyrtarët rusë janë ‘gërmuar’ më thellë: duke fajësuar NATO-n për konfrontimin, duke e hedhur poshtë Ukrainën si një shtet kukull të Perëndimit dhe duke përjashtuar një tërheqje të forcave ruse të grumbulluara pranë kufirit të Ukrainës.

Putin madje e krahasoi luftën e Ukrainës kundër separatistëve të mbështetur nga Moska në Ukrainën lindore me gjenocid. Gjithçka sugjeron që edhe nëse Putini ‘i vë veshin’ paralajmërimeve të Biden-it – tensionet aktuale në rajon do të duken shumë si tensionet e ardhshme: me trupat ruse që qëndrojnë përgjatë kufirit me Ukrainën dhe gjithçka që sjell, duke përfshirë frikësimet e rregullta për sulme të mundshme.

Fokusi kryesor presidencial i Putinit ka qenë rindërtimi i Rusisë si një shtet i fortë autoritar, duke projektuar fuqinë në Lindjen e Mesme dhe Afrikë – por, mbi të gjitha, në “sferën e ndikimit” të vetëshpallur në shtetet ish-sovjetike.

Kjo përfshin Ukrainën. I zemëruar nga revolucioni i Ukrainës i vitit 2014 – i cili rrëzoi një qeveri pro-ruse për një qeveri me prirje perëndimore – Putin aneksoi me shpejtësi Krimenë nga Ukraina dhe mbështeti separatistët në Ukrainën lindore në një konflikt të vazhdueshëm që ka marrë gati 14,000 jetë.

Pse SHBA frikësohet se Rusia mund të planifikojë një veprim ushtarak në Ukrainë?

Ajo e ka shtyrë Ukrainën më tej drejt Perëndimit. Një sondazh i nëntorit nga agjencia e Ukrainës Rating Group tregoi se 62 për qind e ukrainasve duan t'i bashkohen Bashkimit Evropian dhe 58 për qind duan anëtarësimin në NATO - një lëvizje që Putin e ka quajtur "vijë e kuqe". Një sondazh në fillim të këtij muaji nga të njëjtët anketues zbuloi se 72 përqind e konsiderojnë Rusinë një fuqi armiqësore.

Putin ia bëri komentin presidentit Xhorxh W. Bush në një samit të NATO-s në Bukuresht të Rumanisë në vitin 2008, kur Bush nxiti shpresat e Ukrainës dhe Gjeorgjisë për t'u bashkuar me NATO-n. Në atë kohë, Putin kërcënoi se do të inkurajonte shkëputjen e Krimesë dhe Ukrainës lindore nëse Ukraina bashkohej, duke paralajmëruar se ajo do të pushonte së ekzistuari si shtet.

Zyrtarët rusë dhe propaganduesit e medias shtetërore shpesh promovojnë pikëpamjen e Ukrainës si një vend më pak se sovran, strukturorisht i paqëndrueshëm, që nuk ka të drejtë të bëjë aleancat e veta. Në një traktat 5000 fjalësh mbi Ukrainën, të botuar në korrik, Putin shkroi se "sovraniteti i vërtetë i Ukrainës është i mundur vetëm në partneritet me Rusinë".

Nikolai Patrushev, shefi i Këshillit të Sigurimit të Rusisë, e quajti Ukrainën një "protektorat" në një intervistë për gazetën në nëntor, duke shtuar një shënim ogurzi: "Ka potencial në Ukrainë për një shpërthim tensionesh kaq të forta sa miliona ukrainas do të ikin për të kërkuar strehim në vende të tjera. .”

“Një krizë larg kolapsit” është mënyra se si Maxim Suchkov, kreu i studimeve ndërkombëtare në Institutin Shtetëror të Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Moskë, i përshkroi marrëdhëniet aktuale SHBA-Rusi.

Rusia ka ndjekur prej kohësh një tampon sigurie të fqinjëve të besueshëm, të parë si "sfera e saj e ndikimit". Nevoja e Rusisë për një tampon sigurie është rrënjosur pas pushtimeve të njëpasnjëshme nga Evropa gjatë shekujve të kaluar, tha Alexander Baunov, një analist në Qendrën Carnegie në Moskë. Përpjekjet e rivalëve – mes tyre shefi i NATO-s – për të shitur armë ose për të krijuar aleanca diplomatike dhe ushtarake në sferën e perceptuar të Rusisë shihen si shkelje.

“Dy kocka kanë nevojë për inde të buta mes tyre”, tha Vladislav Surkov, një ish ndihmës i Putinit që ishte në krye të Ukrainës, për Financial Times në qershor, duke iu referuar Rusisë dhe NATO-s. Ai shtoi, “rëndësa gjeopolitike e të dyjave do të copëtojë Ukrainën”. Derisa kjo të ndodhë, Surkov parashikoi një luftë të pafund për Ukrainën: "Ajo mund të shuhet, mund të ndizet, por do të vazhdojë, në mënyrë të pashmangshme".

Zëvendësministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Ryabkov, paralajmëroi të enjten se Ukraina mund të shndërrohet në një skenar të krizës raketore kubane – përballja SHBA-Sovjetike në vitin 1962 mbi ndërtimin e bazave raketore të Moskës në Kubë, duke e çuar botën në prag të luftës bërthamore. Në vitin 2014, pas aneksimit të Krimesë, Putin fillimisht bëri thirrje për një "një Jaltë të re", duke iu referuar marrëveshjes në fund të Luftës së Dytë Botërore, kur udhëheqësit aleatë gdhendën botën në sfera influencash. Zyrtarët vazhdojnë ta përdorin atë si një mënyrë për të parandaluar një luftë të re.

Në skenarin ideal të Rusisë, një kompromis gjeopolitik do të kthente ndikimin e tij mbi Ukrainën, ose të paktën Kievi do të detyrohej të pranonte neutralitetin. Pas esesë së gjatë të Putinit verën e kaluar, duke lavdëruar "unitetin historik" të Rusisë dhe Ukrainës si "një popull", presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky , u përgjigj se marrëdhëniet vëllazërore të Putinit ishin "më shumë si Kaini dhe Abel".

Putini shpesh flet për një "Një Rusi", që do të thotë Rusia, Ukraina dhe Bjellorusia - ose "Rusia e Madhe" dhe "Rusia e Vogël", Rusia është "e madhe" dhe Ukraina "e vogël". Ai argumentoi në vitin 2009 se “askush nuk duhet të lejohet të ndërhyjë në marrëdhëniet mes nesh. Ata kanë qenë gjithmonë biznesi i vetë Rusisë.

Kjo pikëpamje nxjerr në pah prejardhjen e përbashkët të Rusisë, Ukrainës dhe Bjellorusisë në shtetin mesjetar të Kyiv Rus. Pretendimi i Putinit se Perëndimi i ndau këta vëllezër sllavë të lidhur ngushtë, ofendon shumë ukrainas të cilët e shohin atë si zhvlerësim të dy revolucioneve post-sovjetike të vendit (2004-2005 dhe 2014) kundër dominimit rus. Eseja e tij verore e krahasoi formimin e një shteti etnik ukrainas, armiqësor ndaj Rusisë, me "përdorimin e armëve të shkatërrimit në masë kundër nesh".

Perspektiva: Kërcënimi për të pushtuar Ukrainën do ta ndihmojë Putinin në shtëpi. Në fakt pushtues nuk do. Moska i portretizon rusishtfolësit në Ukrainë se kanë nevojë për mbrojtjen e saj, duke lëshuar pasaporta për më shumë se 500,000 prej tyre në dy rajone separatiste të Ukrainës lindore që janë pjesë e Donbasit. Në shtator, mijëra prej tyre u dërguan me autobus në Rusi për të votuar në zgjedhjet parlamentare.  Pasaportat ofrojnë një pretekst të mundshëm për ndërhyrje ushtarake për të "mbrojtur" qytetarët rusë.  Në një konferencë të janarit në Donetsk separatist të titulluar "Donbasi rus", propagandistja e njohur e Kremlinit Margarita Simonyan, kryeredaktore e RT, tha se shumica e banorëve të Donbasit dëshironin "të ishin pjesë e atdheut tonë të madh".

“Dhe ne kemi për detyrë të kujdesemi për ta. Nënë Rusi, sill Donbasin në shtëpi,” u përgjërua ajo.

Një makth rus: Ukraina si një demokraci e fortë, e qëndrueshme, me prirje perëndimore, ku korrupsioni pengohet, shoqëria civile lulëzon dhe zgjedhjet funksionojnë. Një demokraci e lirë dhe e lulëzuar në vendin fqinj mund t'i frymëzojë rusët të vënë në dyshim sistemin e tyre, ku mund të burgosesh për një retweet, një shenjë proteste, gazetari ose një skenë komedie - dhe ku Putini nuk e humb kurrë pushtetin.

Kjo është arsyeja pse drejtuesit e televizionit shtetëror rus tallen Ukrainën, si një shtet të dështuar, të ndarë, të ndikuar shumë nga "nazistët". Ish-ndihmësi i Putinit, Surkov, e quajti Ukrainën "një ngatërresë në vend të një shteti" vitin e kaluar.

"Eksportimi i kaosit nuk është asgjë e re," shkroi ai muajin e kaluar në një artikull në faqen pro-Kremlinit Aktualnye Kommentarii, duke i dhënë aneksimit të Krimesë nga Rusia si "një shembull të gjallë" se si të bashkohet vendi. "Ndarja është një sinonim i kaosit."

Jehona e historisë perandorake të Rusisë

Sundimtari më i gjatë i Rusisë, Ivan III, u quajt "mbledhësi i tokave ruse" duke katërfishuar territorin rus në mbretërimin e tij 65-vjeçar që përfundoi në fillim të shekullit të 16-të. Rusia humbi perandorinë e saj sovjetike 30 vjet më parë. Rusia ka lëvizur nga dobësia e saj në vitet 1990, argumentoi analisti rus i politikës së jashtme Fyodor Lukyanov, "por mentaliteti i Perëndimit nuk ka ecur përpara".

Ukraina duket e madhe në këtë ekuacion. Moska mendon se është koha për të hequr dorë nga ideja se "vendet mund të zgjedhin aleancat e tyre sikur të mos ishte punë e askujt tjetër, gjë që nuk ishte kurrë pjesë e gjeopolitikës tradicionale," shkroi ai në faqen e internetit Ruse Global Affairs. "Kjo qasje nuk funksionon më."

Personeli ushtarak ukrainas merr pjesë në një provë për një ceremoni për dorëzimin e tankeve, transportuesve të personelit të blinduar dhe automjeteve ushtarake tek Forcat e Armatosura të Ukrainës në Kiev më 6 dhjetor. (Gleb Garanich/Reuters) Rusia tani sheh mundësinë për të zgjeruar ndikimin e saj, duke besuar se Shtetet e Bashkuara janë në rënie si një forcë për të formësuar politikat globale. Kryeministrja e Estonisë Kaja Kallas tha në një konferencë shtypi të enjten se Putini po përdor kërcënime ushtarake për të "detyruar NATO-n të zgjedhë disa rrugë dhe, më shqetësuese, dëshirën për të ndarë Evropën në sfera influencimi". Referenca nga TheWashingtonPost

"Rusia do të zgjerohet jo sepse është e mirë dhe jo sepse është e keqe," shkroi Surkov, "por sepse është fizikë".

G.MO/Shqiptarja.com

TAG:
• nato
• BE
• SHBA
• Rusi
• vladimir putin
• ukraine