“Pasioni i Krishtit…” dhe
Barile hyn në UNESCO

PALERMO 22 QERSHOR 2013
Përfundoi më 22 qershor, në Palazzo dei Normanni në Palermo, selia e Asamblesë Rajonale Sicciliane,takimi i dytë  mes  "palëve të interesuara" të Rrjetit të Pasioneve të Krishtit në Evropë, rrjeti që lidh disa shoqata italiane dhe evropiane mbi bazën e një proccesi të ruajtjes, promovimit dhe vlerësimit të  përfaqësimeve të Shejnta,  të formave më të rëndësishme dhe emocionuese të teatrit fetar lidhur me ngjarjet e Javës së Shenjtë dhe një nga mjetet më të rëndësishme të marrëdhënieve shoqërore me kalimin e kohës.

Seminari e cila pasoi takimin në Friuli të shkurtit të  kaluar ku morën pjesë  Austria, Gjermania, Spanja, Ukraina dhe përfaqësuesi i Këshillit Papnor për Kulturën, u organizua nga Europasioni për Italinë, e cila sjell së bashku tridhjetë shoqata të pranishme në të gjitha rajonet italiane, duke përfshirë Barila, qendrën arbëreshe të Vulture,  në sinergji me Shoqatën  sicciliane Cianciana dhe në bashkëpunim me Kryesinë e Asamblesë Siciliane Rajonale.

Protagonistët e takimit,  shoqatat e komunitetit në Jug dhe Ishuj kanë treguar  përvojën e tyre të vlefshme dhe veprimet mbrojtëse të zbatuara në mënyrë individuale dhe në internet.

Europasioni  për  Italinë vepron  në Evropë  që prej vitit 1982 ku bëjnë pjesë edhe  shoqatat italiane është fruti i një eksperience shekullore të kaluar brez pas brezi që ka arritur edhe  në mijëvjeçarin e tretë për të dëshmuar vlerat e pavdekshme të shkëmbimit dhe pjesëmarrjes kolektive në baza të  vitalitetit të manifestimeve  dhe transmetimin e teksteve gojore dhe si të bësh artizanin (kostume, skenografi) që  ka lejuar shumë nga shfaqjet teatrale të shenjta për të arritur pothuajse të  pandryshuara deri në  këtë ditë.

Në qendër të diskutimit dhe debatit mes komuniteteve ishte  një projekt i vlerësimit ndërkombëtar finalizuar  në regjistrimin  e "Regjistrit të  Praktikave më të Mira për ruajtjen " përcaktuar  sipas nenit 18 të Konventës së UNESCO-s për Ruajtjen e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale në vitin 2003.

Takimi u përmbyll me nënshkrimin nga ana e shoqatave siciliane, kalabreze, pugliese dhe lukane si  "Marrëveshja ndërmjet palëve që interesohen  për  "Pasionet e Krishtit" në një Plan të ruajtjes së sigurisë, e cila është një dokument themelor që jep udhëzime që do të përdoren në të ardhmen nga Europasioni në favor të një projekti më të përgjithshëm  për ruajtjen dhe rrugën e kandidaturës drejt  UNESCO-s.

Procesioni i të Premtes së Shejntë në Barile, si një pjesë e projektit Europasione për Italinë, më e njohura dhe e lashta jo vetëm në  Basilikata,  është ndër tradicionet më  popullore të Bariles.

Ajo përfaqëson një moment kulminante  të një procesi të gjatë organizimi dhe të një  përgatitje  intensive shpirtërore e cila e sheh banorët e zonës protagonistë të  ringjalljes së Pasionit të  Krishtit.

Në përfaqësimin e shenjtë të Barile-s  ka shkruar Antonio Paternoster, një nga promotorët e komitetit Via Crucis të Barile, në librin e tij, "Rrënjët, tradita dhe besimi i të Premtes së Shejntë në Barile": "populli i  Barile-s përmes kësaj  Performance të Shenjtë, dëshiron të dëshmojë marrëdhëniet e saj me traditat më të shëndetshme të saj kulturore dhe të besimit.

Është një ditë në të cilën vendi përjeton  historinë e tij njerëzore me krenari dhe pasion. Procesioni, liturgjitë popullore është historia e njërit prej devocioneve të cilat karakterizojnë sidomos jugun e Italisë. Në Barile  çdo banor, në zemrën e tij, që nga fillimi i festimeve në nder të Shën Jozefit, përjeton   angazhimin e brendshëm të eventit.
Të gjithë ata, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë janë të përfshirë, mjafton të mendosh që eventi numëron 25 grupe të karaktereve dhe u intereson 116 njerëzve.
Të rriturit, të rinjtë, vajzat,  dhe fëmijët e dinë tashmë mirë rolin e tyre.

Elementët simbolikë të  përfaqësimit kërkohen si në drejtim të dukshëm fetar, dhe në atë pagane, në prani të njerëzve të vërtetë të krishterë në kohën e dënimit të Krishtit: në ato të krijuara nga imagjinata popullore, në personazhe që  vuajnë dhe ata që gëzohen, në seriozitetin me të cilën të rijntë interpretojnë  role ndryshme, në madhështine dhe thjeshtësinë bashkëkohore të kostumeve.

Drama e Krishtit përjetohet për 4 orë, në  rrugët e pjerrta të vendit, në të gjitha aspektet e saj emocionale, sentimentale, përkushtuese  dhe  kureshtare. Sinkretizmi fetar mbledh tone  kulturore  e origjinale dhe asgjë nuk ka ndryshuar me kalimin e kohës. Besimin,  traditën  dhe historinë , në këtë cep të Bazilikatës, populli e ruan  me xhelozi  qytetërimin e  saj.

Lorenzo Zolfo
 
PËRKTHIMI NË GJUHËN ARBËRESHE
 
Pasjunat e Krishtit  në Europë
 
Palerm 22 theristi 2013. Pasjunat ljëtire, ndër çiljat merr pjesë edhe Barili, kandidaren për  Unesco’n.
 
U rrit në 22 theristiut çë shkoj në Palazzo dei Normanni, Palerm, kunvenji mbi Pasjunat e Krishtit  e Rapresentacjunat të Shëjta në Europë ndër të çiljat ato më sinjifikative, si teatër relioxhoz, janë manifestacjunat e Pashqit.

Diskusjuna u bë për të vljerësuar tek gjithë jeta ky patrimon relixhoz e për  iskriciuna tek “Registro delle Buone Pratiche di Salvaguardia”, si u kish dhja diskutirtur në mojin e fljevarit në Friuli, ku kish marr pjesë Austria, Xhermania, Spanja e Ukraina bashkë me il Pontificio Consiglio  della Cultura e tridhjetë rexhona ljëtire e, pafarethënë, dhe Barili bashkë me Associazione Cianciana e Presidenza dell’Assemblea Regionale Siciliana.

Përcjuna e të Prëmtën e Pashqit barilote, çë hyn te proxheti  “Europassione” për ‘Talien,është një tradhitë relixhoze ndër më të bukurat jo vetem në Bazilikatë, ku barilotë janë protagonistët e Pasjunës Krishtit, po te gjithë Europa.

Antonio Paternoster tek libri tij “ Radici, tradizione e fede del Venerdi Santo a Barile” shkruan se populli i Barilit me këtë “Sacra Rappresentazione” buthton sa i ljidhur është me tradhitat: gjithë janë të përzier  me njëzetë e pesë grupe personaxheshë, pleq e të rinj. Riti ka rrënj  pagane e relixhoze, të përziera me frutin e fantasisë së katundit.

Drami i Krishtit riviviret për katër orë tek udhat ek katundit: besë, tradhitë e storje venë doradora me kulturën e katundit.
 
Përktheu në gjuhën arbëreshe Pietro Abitante

Shkrimi u botua sot në Suplementin Rilindasi në gazetën shqiptarja.com (print) 0707.2013
 
Redaksia Online
(b.m/shqiptarja.com)