Progres-raporti i KE për Kosovën: Polarizimi politik, pengesë për reformat

PRISHTINE- Komisioni Evropian nesër pritet të publikojë nesër raportin e progresit për vendet e Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë edhe Kosovën. "Shqiptarja.com" ka siguruar ekskluzivisht dokumentin e Brukselit ku në tërësinë e tij përsëriten kritikat që janë dhënë në të kaluarën.

Kritikat kryesore pritet të bëhen për politizimin e administratës publike, politizimin e bordeve të ndërmarrjeve publike dhe të agjencive të pavarura, mungesë të zhvillimit ekonomik, mungesë të përparimit të cilësisë së arsimit, etj.

                          Progres-raporti pë Kosovën nga KE

Vlerësim relativisht më i mirë mund të jepet në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, që është kriteri i fundit për liberalizimin e vizave, megjithëse thonë se edhe këtu do të theksohet pafuqia e sistemit gjyqësor për largimin e ndikimeve politike.

Konkluzionet e progres-raportit të BE për Kosovën

Kosova mbajti zgjedhje të parakohshme në qershor të vitit 2017. Kuvendi dhe qeveria e re morën detyrën në shtator. Deri më tani, koalicioni i ri qeverisës ka pasur sukses të kufizuar në sjelljen e reformave të lidhura me BE dhe ndërtimin e konsensusit mbi çështjet kyçe strategjike për Kosovën. 

Fragmentimi dhe polarizimi i vazhdueshëm politik kanë ndikuar negativisht në rolin e Kuvendit dhe kanë ndikuar në efektivitetin e qeverisë. Sjellja penguese e disa parlamentarëve, duke përfshirë edhe përdorimin e gazit lotsjellës, ka penguar punën e Kuvendit. Arritja e marrëveshjes (ratifikimi) së kufirit me Malin e Zi në mars 2018 ishte një hap i rëndësishëm. Zgjedhjet parlamentare dhe ato komunale, të mbajtura në vitin 2017, ishin përgjithësisht të mirë-administruara në shumicën e qyteteve në Kosovës. 

Megjithatë, mënyra e frikësimit në shumë komunitete të serbëve të Kosovës, duke synuar veçanërisht kandidatët që nuk i përkasin Partisë së Listës Srpska, ishin shqetësuese. Konteksti në veri të Kosovës paraqet sfida të veçanta. Hetimi i vrasjes së politikanit serb të Kosovës Oliver Ivanoviç në janar 2018 vazhdon.

Përpjekjet e anëtarëve të Kuvendit të Kosovës në dhjetor 2017 për të shfuqizuar Ligjin mbi Gjykatën Speciale dhe Prokurorinë Speciale kanë ngritur shqetësime serioze. Do të jetë thelbësore që Kosova të përmbushë plotësisht detyrimet e saj ndërkombëtare lidhur me Gjykatën Speciale dhe Prokurorinë Speciale si dhe të tregojë përkushtim të plotë dhe pa mëdyshje ndaj këtyre institucioneve.

Ka një nivel të përgatitjes në fushën e reformës së administratës publike. Politizimi i vazhdueshëm i administratës publike mbetet një shqetësim dhe ndikon negativisht në efikasitetin dhe pavarësinë profesionale të administratës publike.

Gjyqësori

Sistemi gjyqësor i Kosovës është në një fazë të hershme. Disa përparime janë arritur në zbatimin e ligjeve të paketës së drejtësisë për vitin 2015. Integrimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve serbë të Kosovës dhe stafi i tyre mbështetës në sistemin gjyqësor të Kosovës, ishte një arritje e madhe e vitit 2017. 

Gjyqësori është ende i prekshëm nga ndikimet e panevojshme politike dhe institucionet e sundimit të ligjit kërkojnë përpjekje të vazhdueshme për të ndërtuar kapacitetet e tyre. Administrimi i drejtësisë mbetet i ngadalshëm dhe joefikas.

Korrupsioni dhe krimi i organizuar

Kosova ndodhet në fazë të hershme sa i takon luftës kundër korrupsionit. Ka bërë disa përparime në lidhje me rezultatet e ndjekjes penale për korrupsion të nivelit të lartë dhe rastet e krimit të organizuar, duke përfshirë edhe dënimet përfundimtare. Progres është bërë edhe në konfiskimin paraprak të aseteve, edhe pse konfiskimet finale mbeten të ulëta. Korrupsioni është i përhapur dhe mbetet një çështje shqetësuese. Nevojiten përpjekje të përbashkëta për të trajtuar këtë problem në një mënyrë gjithëpërfshirëse dhe strategjike.

Kosova është në një fazë të hershme edhe në luftën kundër krimit të organizuar. Janë bërë disa përparime në lidhje me korrupsionin e nivelit të lartë dhe rastet e krimit të organizuar. Përderisa ka më shumë konfiskim paraprak të aseteve, ende ekzistojnë disa dënime përfundimtare, hetime financiare dhe konfiskime përfundimtare të pasurisë. 

Agjencitë e zbatimit të ligjit luftojnë në mënyrë efektive për të luftuar krimin e organizuar në veri të Kosovës. Disa përparime u bënë në luftën kundër terrorizmit, duke përfshirë masat për të luftuar ekstremizmin dhe radikalizmin e dhunshëm dhe për të parandaluar qytetarët nga bashkimi i konflikteve jashtë vendit. 

Autoritetet e Kosovës duhet të jenë më efektive në përpjekjet e tyre për të luftuar pastrimin e parave dhe ligji përkatës duhet të jetë në përputhje me kërkesat e BE-së dhe me standardet ndërkombëtare. 

Të drejtat e njeriut 

Kuadri ligjor në përgjithësi garanton mbrojtjen e të drejtave njerëzore dhe themelore në përputhje me standardet evropiane. Megjithatë, nevojiten përpjekje shtesë lidhur me zbatimin e tyre. Zbatimi i strategjive dhe legjislacionit për të drejtat e njeriut shpesh nënvlerësohet veçanërisht në nivel lokal, ka prioritet të kufizuar politik dhe mungesë koordinimi. Duhet bërë më shumë për të garantuar në mënyrë efektive të drejtat e personave që i përkasin pakicave, përfshirë romët dhe ashkalinjtë dhe personave të zhvendosur, për të siguruar barazinë gjinore në praktikë, për të krijuar një sistem të integruar për mbrojtjen e fëmijëve dhe për të avancuar mbrojtjen e trashëgimisë kulturore.

Liria e Mediave

Kosova ka një nivel të përgatitjes në fushën e lirisë të shprehjes, e cila mishërohet në kushtetutë. Kosova përfiton nga një mjedis mediatik pluralist. Megjithatë, kërcënimet dhe sulmet kundër gazetarëve kanë vazhduar. Kuvendi ka treguar përkushtim të kufizuar në gjetjen e një zgjidhjeje për financimin e qëndrueshëm të transmetuesëve publik, duke e lënë atë, të ndjeshëm ndaj presionit politik. 

Ekonomia

Sa i përket kritereve ekonomike, Kosova ka bërë progress dhe është në një fazë të hershme të zhvillimit të një ekonomie tregu funksionale. Ambienti i biznesit është përmirësuar dhe qeveria ka respektuar rregullin fiskal për deficitin buxhetor; megjithatë, përfitimet e veteranëve të luftës vazhdojnë të përbëjnë një sfidë për financat publike. Ekonomia informale mbetet e përhapur. Rritja e shkallës së fuqisë punëtore nuk përputhet me të punësuarit, kështu që norma e papunësisë është u rritur më tej. Papunësia prek veçanërisht gratë dhe të rinjtë dhe punëtorët e pakualifikuar.

Megjithë rritjen e fortë të eksporteve, deficiti i lartë tregtar pasqyron një bazë të dobët të prodhimit. Kosova ka bërë disa përparime dhe është në një fazë të hershme sa i përket kapacitetit për të përballuar presionin konkurrues dhe forcat e tregut në BE. 

Arsimi

Asnjë përparim nuk është bërë në përmirësimin e cilësisë së arsimi. Kosova ka bërë disa përparime në përmirësimin e infrastrukturës rrugore, por boshllëqet e mëdha të infrastrukturës në sektorët e hekurudhave dhe energjisë mbeten ende. Ndryshimet strukturore në ekonomi janë të ngadalta pasi mbeten të varura nga sektori i tregtisë me pakicë. 

Integrimi në BE-në pengohet nga zbatimi i ngadalshëm i SAA-së

Kosova vazhdon përpjekjet e saj për të mbajtur marrëdhënie të mira dhe konstruktive bilaterale me vendet e tjera të zgjerimit. Kosova është e përfaqësuar në shumicën e organizatave rajonale që bien në kuadër të Marrëveshjeve mbi Përfaqësimin Rajonal dhe Bashkëpunimin e rënë dakord midis Beogradit dhe Prishtinës në vitin 2012.

Sa i përket normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë, Kosova ka mbetur e angazhuar në dialog. Megjithatë, Kosova duhet të bëjë përpjekje të mëtejshme të konsiderueshme në zbatimin e marrëveshjeve ekzistuese dhe të kontribuojë në krijimin e rrethanave që favorizojnë normalizimin e plotë të marrëdhënieve me Serbinë, që do të përcaktohen në një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme.

Sa i përket përshtatjes me standardet evropiane, Kosova është në një fazë të hershme. Shtrirja legjislative ka vazhduar në disa fusha, por zbatimi është i dobët. Janë bërë disa përparime në fushën e lëvizjes së lirë të mallrave dhe shërbimeve, prokurimit publik dhe konkurrencës, si dhe në përmirësimin e mjedisit të biznesit. Në fushën e taksave dhe doganave, është bërë progres në mbledhjen e të ardhurave dhe thjeshtimin e procedurave administrative, por Kosova duhet të shtojë luftën kundër ekonomisë informale dhe evazionit fiskal. 

Sektori i energjisë vazhdon të përballet me sfida serioze. Asnjë progress nuk është arritur për të adresuar çështjet mjedisore. Në përgjithësi, Kosova duhet të përmirësojë kapacitetet e saj administrative dhe koordinimin, në të gjithë sektorët, për të siguruar zbatimin efektiv. Autoritetet kanë bërë progres në menaxhimin e migracionit të rregullt dhe të parregullt. Këto përpjekje duhet të vazhdojnë më tej.

/b.ha./Shqiptarja.com

TAG:
• progres raporti per Kosoven
• Komisioni Evropian