Plani i Biden kundër Kinës, ekspertët ende shumë skeptik

Administrata e Biden hyri në Shtëpinë  e Bardhë këtë vit me qëllimin e qartë,  të bashkonte aleatët në përpjekje për të frenuar shtrirjen territoriale të Kinës përtej oqeanit Indian dhe Paqësor.

Të Premten, Biden  do të marrë hapin e tij më të madh drejt këtij qëllimi, në një mbledhje virtuale me udhëheqësit e Quad – aleancën e lirë të Shteteve të Bashkuara, Japonisë, Indisë dhe Australisë  të cilin Pekini e ka quajtur një luftë të ftohtë dhe helmuese.

Uashingtoni tha se Covid-19, bashkëpunimi ekonomik dhe kriza e klimës do të jenë temat e diskutimit të premten, ndërsa New Delhi zyrtar tha se Kryeministri i saj, Narendra Modi, do të diskutojë për një “Indo-Paqësor të lirë ” me Biden, Kryeministrin Japonez Yoshihide Suga dhe Kryeministri Australian Scott Morrison.

Në këto deklarata mungonte përmendja e Kinës.  Zhvillimi i jashtëzakonshëm ekonomik i së cilës dhe shndërrimi në superfuqi aziatike ekonomike dhe ushtarake çoi në ringjallërimin e Quad në 2017 .

Quad, është një forum strategjik informal, që përmban samite gjysmë të rregullta, shkëmbime informacioni dhe stërvitje ushtarake të palëve të përfshira.

 Megjithëse nuk është një aleancë zyrtare ushtarake si Organizata e Traktatit të Atlantikut  Verior (NATO), ajo konsiderohet si një kundërpeshë e mundshme ndaj rritjes së ndikimit kinez dhe agresionit të supozuar në Azi dhe Paqësor.

Ndërsa anëtarët kanë theksuar aspektet më të mira  të marrëdhënies, siç është bashkëpunimi mbi pandeminë e koronavirusit, potenciali për rritjen ushtarake nga vendet e Quad nuk ka kaluar pa u vënë re nga Pekini.  Dhe një gjë e tillë nuk është për t’u habitur.

Admirali i forcave detare amerikane Philip Davidson, kreu i Komandës Indo-Paqësore të ushtrisë amerikane, të martën e quajti grupin Quad një ” diamant të demokracive” në Indo-Paqësor.

Davidson tha të martën se ai shpresonte që organizata  do të ndërtonte diçka më të madhe.

“Jo vetëm për sa i përket sigurisë, por për sa i përket mënyrës se si mund t’i qasemi … ekonomisë globale, teknologjive tejet kritike si telekomunikacioni dhe rrjetet 5G dhe bashkëpunimi mbi rendin ndërkombëtar. Ka ende shumë për të bërë në mënyrë diplomatike dhe ekonomike,” tha ai.

Duke folur për Politikën e Jashtme këtë javë, katër studies në Institucionin konservator Hoover në Universitetin Stanford, duke përfshirë ish-Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA-së James Mattis, thanë se Quad mund të luajë një rol të rëndësishëm në katër fusha kryesore: sigurinë detare, sigurinë e zinxhirit të furnizimit, teknologji dhe diplomaci.

Sa i përket sigurisë detare, anëtarët e Quad mund të sigurojnë pasuri të konsiderueshme detare që mund të ndihmojnë Marinën Amerikane të kundërshtojë ndërtimin e anijeve kineze, e cila i ka siguruar asaj flotën më të madhe në botë .

India, për shembull, ka anije luftarake; Japonia ka një flotë nëndetësesh cilësore.

Për sigurinë e furnizimit, analistët kanë argumentuar se bazat industriale dhe prodhuese të katër ekonomive të mëdha të Quad mund t’i japin fund udhëheqjes së Kinës në fusha të tilla  si furnizimet mjekësore dhe farmaceutike që disa pretendojnë se kanë qenë problematike gjatë pandemisë.

Në teknologji, anëtarët e Quad duhet të bashkojnë burimet për sigurinë e informacionit dhe për të zhvilluar sisteme të reja që nuk kërkojnë pajisje ose softuer kinez. Dhe në diplomaci, ata theksojnë se Japonia, India dhe Australia kanë më shumë ndikim dhe marrëdhënie më të thella me vendet përreth Indo-Paqësorit sesa ka tani SHBA-ja.

“Shumë vende në rajon, veçanërisht Azia Juglindore, ka të ngjarë të mirëpresë bashkëpunimin midis anëtarëve të Quad kundër fuqizimit së Kinës,” tha Timothy Heath, analist i vjetër në institutin RAND Corp.

Nuk ka asnjë garanci se çfarë do të ndodhë. Mos harroni, se Quad u dobësua dhe u thye nën presionin e Kinës në 2007. Kina e portretizoi organizatën si një përpjekje për ta eliminuar atë dhe për të shmangur mundësinë e një hakmarrje ekonomike nga Pekini tre partnerët e SHBA-së në atë kohë u tërhoqën nga pozicionet e tyre.  

Ekspertët shprehen se Quad duhet të presë hakmarrjen e Pekinit nëse përpiqen të ndalojnë   Kinën tani.

“Kjo ka të ngjarë të rrisë tensionet me Kinën, duke përfshirë mundësinë e hakmarrjes ekonomike kundër Indisë, Australisë dhe Japonisë,” tha Heath.

Kjo mund të jetë e vështirë për të tre, pasi për secilin prej tyre Kina është partneri më i madh tregtar.

Sipas analisti të RAND Heath, Quad është ende shumë larg të qënit një bllok i bashkuar. Përçarjet midis anëtarëve mund të jenë një komoditet për Kinën, tha ai.

“Vazhdon të mbetet një organizim informal , me shumë pak bashkëpunim institucional.  Quad nuk është një ‘NATO Aziatike'”, tha ai, duke iu referuar aleancës zyrtare Perëndimore që qëndroi kundër Bashkimit Sovjetik në Luftën e Ftohtë .

“Anëtarët e Quad mund të ndajnë shqetësimin e tyre të përbashkët në lidhje me Kinën dhe në lidhje me nevojën për të mbështetur një urdhër të bazuar në rregulla, por gjithashtu ata vuajnë nga mungesa e konsensusit se çfarë të bëjnë në lidhje me Kinën. Prioritetet ndryshojnë midis anëtarëve, me Indinë kryesisht të përqendruar në Oqeanin Indian ndërsa Australia dhe Japonia është më e shqetësuar për Detin e Kinës Jugore “, tha Heath.

Dhe nga ana tjetër, Pekini kontrollon shpejtësinë e lojës tani, shtoi ai.

“Nëse Kina rrit agresionin e saj ushtarak kundër vendeve të tjera, ekziston një mundësi që Quad të evoluojë në një aleancë më të fuqishme ushtarake,” tha Heath.

Por për sa kohë që Kina shmang konfrontimin, ekspertët besojnë se ky potencial do të vazhdojë të  mbetet i ulët, një pikëpamje e cila është shumë e shpërndarë në qarqet kineze po ashtu. Kanali shtetëror kinez Global Times e quajti Quad “grup me bisedime të kota dhe boshe” .

Raporti i ekspertëve sugjeroi që korniza ligjore e grupit ishte e parëndësishme dhe simbolike dhe në fund të fundit nuk do të dilte asgjë prej saj. 

TAG:
• SHBA
• Biden