Rama: Berisha kërkon
imunitet përmes presidentit

TIRANE – Lideri socialist Edi Rama tha sot se këmbëngulja e Kryeministrit Berisha për të zgjedhur presidentin e ardhshëm nga rradhët e Partisë Demokratike vjen sepse kërkon që në këtë mënyrë të përfitojë imunitet dhe garanci kur të mos jetë më në pushtet. I ftuar në emision “Debat” të gazetarit Alfred Peza në Vizio Plus, Rama foli për një “shprehje të një arrogance qorre dhe shurdhe” nga ana e Kryeministrit të cilit “nuk i interesojnë fatet e vendit, por i intereson vetëm fatet e karriges së tij dhe mbase edhe garantimi i të ardhmes së tij kur të mos jetë më në atë karrige”.

Sipas Ramës, Berisha kërkon një njeri të besuar në krye të shtetit “për të garantuar imunitet të plotë nga përballja me shumë të vërteta të keqqeverisjes së tij”. “Është njëra nga rrugët dhe mbase është vetë rruga kryesore e kontrollit me dorë të hekurt të gjithë institucioneve të pavarura Kushtetuese”, shtoi ai më pas.

Ai mohoi të ketë dijeni për një mocion mosbesimi të deputetit Dritan Prifti ndaj Kryeministrit Berisha: “S’kam asnjë dijeni për këtë dhe Partia Socialiste, grupi parlamentar i saj, nuk ka asnjë dijeni për këtë.

Ai tha se “PS është gati për ta qeverisur vendin” ndërsa në lidhje me takimet e zhvilluara kohët e fundit me liderin e LSI, Ilir Meta, deklaroi se “opozita është në njërën anë të Parlamentit dhe Qeveria është në anën tjetër dhe Ilir Meta është pjesë e qeverisë”. Sipas Ramës, këto takime “kanë qenë në funksion të një shqetësimi të madh serioz që opozita ka lidhur me udhëkryqin që kemi përpara”.

Rama theksoi dialogu mes palëve është i nevojshëm – sidomos përsa i përket presidentit të ardhshëm - pasi askush nuk ka fuqinë numerike për të zgjedhur vetëm. “Në kushtet kur kemi një çështje si kjo dhe kur zgjidhja e duhur është një zgjidhje që është përtej fuqive numerike të secilës palë, atëherë duhet vizion, vullnet, durim, madje dhe guxim për të paguar edhe koston përkatëse”.

Në vijim pjesët më kryesore të intervistës së Ramës në emision "Debat" të gazetarit Alfred Peza në "Vizion Plus":

Zoti Rama, sot mbushen një vit që ju e keni humbur Bashkinë e Tiranës, mund të themi se keni fituar Partinë Socialiste?
U mbushën një vit që Bashkia e Tiranës është pushtuar me vota të vjedhura, por nuk bëhet një vit që unë e kam fituar Partinë Socialiste, po bëhen disa vite më shumë dhe sot ndihem më i bindur se asnjëherë tjetër që PS është gati për ta qeverisur vendin dhe për t’i hapur rrugë një rilindje shqiptare.

Kjo i jep të drejtë zërave që ju s’duhet të kishit kandiduar për mandatin e katërt, në mënyrë që të bënit këtë që po bëni në fakt?
Nuk besoj se është kështu. Por, besoj se mënyra se si u sakrifikua Bashkia e Tiranës dhe vetë dërrmimi i imazhit të vendit përmes atij sakrifikimi bëri që ndjeshmëria të rritet maksimalisht, qoftë në opinionin publik, qoftë edhe në opinionin ndërkombëtar për domosdoshmërinë e daljes nga një epokë zgjedhjesh të vjedhura e të kontestuara dhe hapjes të një faqe të re në funksion të së ardhmes evropiane të vendit, dhe pa dyshim edhe të marrjes së statusit të vendit kandidat në Bashkimin Evropian në provimin e vjeshtës në Bruksel.

Në një vit keni botuar një libër, keni hapur një faqe në internet, me shumë klikime dhe fansa, gjithashtu keni rikthyer opozitën në parlament, keni bërë një pakt me mazhorancën, keni hyrë në një proces për reforma, - janë 3 reforma të ndryshme që pothuajse afati po u mbaron – dhe keni bërë një takim pas shumë vitesh me Fatos Nanon, keni bërë një takim pas shumë vitesh me Ilir Metën. Në fund a u bëtë, a po bëheni, a jeni politikan?
Shpresoj jo, shpresoj jo. Unë besoj se gjithçka që ju përshkruat është shprehje e një vullneti të madh për të ndërruar një faqe në vazhdën e mbrapshtë të politikës së këtij vendi dhe për të hapur një faqe të re në funksion të një politike me njerëzit dhe për njerëzit, dhe sigurisht edhe në funksion të një vizioni tanimë të shpalosur për një rilindje shqiptare. Në mënyrë që shqiptarët më në fund të kenë një qeveri e cila të punojë me mish e shpirt, ditë–natë, për punësim real, pa lejuar rritjen e mëtejshme të papunësisë, për vendosjen e një taksimi të ndershëm duke eliminuar taksën e sheshtë, për rimëkëmbjen e fshatit pas një historie të gjatë dhe të dhimbshme braktisjeje fshati për shërbime publike që të jepen sipas nevojës së qytetarëve dhe jo thjesht sipas xhepit të secilit. E pa dyshim, për ta mbështetur realisht sipërmarrjen dhe jo për të vazhduar me shkatërrimin e biznesit në funksion të monopoleve dhe klientelave të pushtetit.

A mund të jetë një mision kësisoj duke dashur të na rilindë po nëpërmjet Ilir Metës dhe pjesëmarrjes së LSI-së në qeverinë tuaj të ardhshme, pse jo...?
Besoj se ky është një diskutim të cilin e bëjnë mediat, e bëjnë analistët. Është legjitime që ta bëjnë, por nuk është një çështje e shtruar në tryezën e vendimmarrjes të PS pasi jemi në kushtet kur opozita është në njërën anë të parlamentit dhe qeveria është në anën tjetër dhe Ilir Meta është pjesë e qeverisë.

Akoma?
Pa dyshim.

Por, pas dy takimeve tuaja, një në shtëpinë e Ilir Metës në Gjirin e Lalëzit dhe një publik. Pyetja shtrohet se çfarë ka ndodhur, a është pakt, a ka një marrëveshje dhe a ka ndodhur diçka, a ka ndryshuar diçka pas kësaj midis jush dhe midis PS e LSI?
Jetojmë në një vend ku...
Jetojmë në Tironë...
... Teoritë e konspiracionit gjejnë një terren shumë pjellor për të gjitha fantazitë dhe frerët e imagjinatës lëshohen tërësisht drejt skenarësh nga më të habitshmit. Por, e vërteta është që takimet, sikundër e kam sqaruar edhe më parë, kanë qenë në funksion të një shqetësimi të madh serioz që opozita ka lidhur me udhëkryqin që kemi përpara, zgjedhjen e Presidentit të Republikës dhe udhëkryqin historik që vjen më pas në 100-vjetorin e Pavarësisë së vendit, ku Shqipëria hyn për herë të tretë në një provim të vjeshtës të Komisionit Evropian për të marrë statusin e kandidatit. E me këtë shqetësim ne kemi vënë interesin kombëtar dhe atë publik mbi interesin partiak dhe mbi politikën e ditës duke tentuar dhe bërë gjithçka që mundemi për të hapur një dialog real, serioz, konstruktiv, me të gjitha palët që janë në parlament, të cilat janë shprehje e vullneteve popullore dhe nuk janë zgjedhur nga ne. Kundërshtarët asnjëherë nuk i zgjedhim, por jemi të dënuar që të komunikojmë dhe të gjejmë rrugët për të zgjidhur çështje që kapërcejnë natyrën krejtësisht të shëndetshme të pluralizmit, ku jeta zhvillohet midis kundërshtarësh...

Apo jeni duke zbatuar thënien e Mandelës që “Miq mbaji pranë dhe armiqtë edhe më pranë”?
Unë besoj që në kushtet kur kemi një çështje si kjo dhe kur zgjidhja e duhur është një zgjidhje që është përtej fuqive numerike të secilës palë, atëherë duhet vizion, vullnet, durim, madje dhe guxim për të paguar edhe koston përkatëse lidhur me faktin që ndodh një kapërcim me qëllimin e vetëm që për vendin të bëhet e mira, dhe sot me qëllimin e qartë që Shqipëria ta marrë më në fund statusin e vendit kandidat në Bashkimin Evropian. I cili, është mirë që njerëzit ta dinë, nuk është një certifikatë në letër, por është një status i ri i vendit në raport me familjen evropiane që lidhet me një sërë përfitimesh të drejtpërdrejta, të cilat na duhen dhe madje janë të domosdoshme me të nisur dhe rrugën e qeverisjes sonë për një rilindje shqiptare.

E gjitha kjo në fakt është një bisedë e këndshme kur e dëgjon kështu, por a ka pika konkrete, a ka një pakt konkret, a ka le të themi çështje konkrete me të cilat ju e keni hapur këtë dialog dhe këtë diskutim me zotin Ilir Meta dhe me LSI-në?
Unë nuk besoj se ka gjë më konkrete se sa një moment si ky dhe një çështje si kjo, kur e ardhmja për të cilën ne flasim të gjithë dhe gjatë gjithë kohës, dhe që në përgjithësi është një koncept që mbetet abstrakt, është kaq e lidhur konkretisht me një zgjidhje të domosdoshme. E pra, është kjo konkretësi që e bën fare konkret dhe dialogun, çfarë duhet të bëjmë të gjithë sëbashku për t’i dhënë Shqipërisë një president të të gjithë shqiptarëve dhe për të mos lejuar që Presidenti të jetë një noter partiak i nxjerrë nga barku i pushtetit të kryeministrit. Çfarë do të bëjmë që të kemi një president që të jetë mishërim i unitetit kombëtar në një moment si ky kur për Shqipërinë dhe per kombin shqiptar po ashtu; është me rëndësi që të rrezatojnë në funksion të së ardhmes së rajonit, dhe të jetës së shqiptarëve kudo që jetojnë në rajon; dhe për të mos lejuar që presidenti të jetë një shprehje e dasisë midis palëve. Çfarë do të bëjmë që të kemi një President të Republikës që të garantojë institucionet e pavarura, të garantojë sistemin e drejtësisë, të garantojë pavarësinë e Shërbimit Sekret, të garantojë vetë pavarësinë e organit kushtetues të akuzës dhe të mos lejojmë që të kemi një president, i cili praktikisht të jetë mishërimi i vullnetit të kryeministrit për të qenë edhe kryeministër, edhe president, edhe Prokuror i Përgjithshëm, edhe kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, edhe kryetar i SHIK-ut, edhe komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura. Kjo do të ishte me të vërtetë shumë e dëmshme dhe me pasoja që sot ne nuk mund të llogarisim mbi ekuilibrat, sot për sot, shumë të brishtë kushtetues të vendit.

Flitet edhe në qarqe mediatike për një pakt me katër pika që është rëndë dakord: Për një president jo nga PD; Për heqjen e imunitetit si kusht i BE, për heqjen e imunitetit të deputetëve qoftë edhe me ndryshimin e Kushtetutës, Për votimin e fshehtë ; Dhe për korrigjimin e sistemit elektoral. E konfirmoni?
Jo, jo. Nuk e konfirmoj se s’ka asgjë të vërtetë në këtë, këto janë tema të rrahura publikisht, janë të rëndësishme, por s’ka asnjë pakt, ka vetëm një dialog të hapur i cili do të vazhdojë.

Në lidhje me presidentin që ju i mëshuat shumë, sa herë që ne konsum këto minuta në lidhje me raportin dhe hapjen e dialogut midis jush dhe zotit Meta. Konkretisht, për çfarë keni biseduar dhe për çfarë ka dakordësi deri tani?
Për aq sa thashë, për mundësitë, nëse ekzistojnë ose jo, që palët të mund të gjejnë rrugën e dakordësisë.

A ka rënë dakord edhe zoti Meta që Presidenti të plotësojë ato parime dhe ato kushte që ju përmendët?
Sigurisht që unë kam hapur një dialog me kryetarin e LSI-së, por unë jam kryetar i PS dhe flas në emër të PS dhe timin, pyetjet që mund të keni për kryetarin e LSI-së duhet t’ia bëni atij.

Sigurisht që do t’ia bëjmë edhe atij, por pyetja është: Çfarë aleance është kjo në thelb?
Sinqerisht e kam të qartë arsyet e insistimit tuaj, por dua t’ju përsëris dhe një gjë, dhe në rast se kjo ka riskun që të mërziten telespektatorët përgjegjësia është e juaja dhe s’është e imja, sepse ju po insistoni.

Jo, ato mund të mund të mërziten nëse ju nuk tregoheni i sinqertë për t’i bërë atyre të kuptojnë se çfarë po bëjnë udhëheqësit e tyre...
Këtu nuk bëhet fjalë për aleancë, këtu bëhet fjalë për një dialog midis kundërshtarësh, i njëjti me dialogun që unë kam kërkuar që të hapet dhe midis meje e kryeministrit të vendit. Kështu që, e di që historia është e ndryshme, flet ndryshe për marrëdhëniet me LSI dhe kryetarin e LSI, dhe për marrëdhëniet me PD dhe kryetarin e PD. Por, në këtë rast, e vërteta e thjeshtë është se kemi diskutuar vetëm për çfarë mund të bëhet që Shqipëria të bëjë zgjidhjen e duhur dhe zgjedhjen e duhur për të marrë një notë sa më pozitive në vigjiljen e provimit të vjeshtës që e kemi humbur dy herë, dhe nuk duhet ta humbim për të tretën herë radhazi pasi do të ishte me pasoja dramatike për vendin në shumë aspekte. Jam shumë kurioz të di se çfarë mund të bëhet në fakt.

Kush janë pikat të cilat ju i gjetët dhe u përputhët me zotin Meta?
S’kemi konkluduar praktikisht, thjesht kemi dëgjuar njëri–tjetrin dhe kemi vazhduar të dialogojmë. Unë shpresoj që të ketë vullnet për të konkluduar, por nuk e përjashtoj dhe që të mos konkludojmë dot. Është një dialog i vështirë, që bëhet në kushte të vështira, kjo pasi qeveria, shumica e sotme parlamentare, është tejet e kushtëzuar nga qëndrimi absurd i kryeministrit, nga shurdhëria e tij ndaj asaj që është në fakt thirrja e vendit përmes opinionit publik dhe opinionit ndërkombëtar. Nuk e di nëse do t’ia dalim, por di që PS po bën detyrën e saj karshi vendit dhe karshi njerëzve të këtij vendi duke marrë përsipër një nisëm e cila është një risi në mënyrën e sjelljes së palëve me njëra–tjetrën dhe duke mos pritur që të na bjerë nga qielli ndonjë ndërmjetës i huaj, kur një krizë që me gjasë mund të ndodhë, t’i çojë palët drejt një situate të papëlqyeshme.

Që do të thotë?
Që do të thotë se s’do të ishte aspak pozitive që Presidentit i ri Republikës të zgjidhej përmes forcës së numrave në Kuvend. Do të ishte një provë forcë që do të konfirmonte atë që nuk duhet të ndodhë, transformimin e institucionit të presidencës në një zyrë të Kryeministrisë.

Nëse do të ndodhë?
Dhe nëse do të ndodhë përgjegjësia do të jetë e kryeministrit, ndërsa faturën fatkeqësisht do ta paguajmë të gjithë sëbashku dhe dëmi do të jetë i Shqipërisë.

Përgjegjësia për çfarë?
Për shurdhërinë e verbërinë karshi një momenti kaq të rëndësishëm dhe karshi një këmbënguljeje të qartë të të gjithë faktorëve që kanë arsye të flasin dhe të kërkojnë që të jepet një zgjidhje e duhur në momentin e duhur, për të bërë gjënë e duhur.

Fatura kush do të ishte?
Fatura do të ishte që Shqipëria do humbiste jo thjesht në imazh, por edhe në kuotë, në raport me ambicien për t’u ngjitur një shkallë më lart, praktikisht në shkallën e parafundit drejt integrimit të plotë në BE dhe kjo është një faturë shumë e rëndë.

Në këto kushte çfarë do të bëjë opozita?
Do të vazhdojmë përpjekjen tonë për të bërë të mundur që rruga e përbashkët për një rilindje shqiptare të hapet me zgjedhjet e ardhshme.

Të parakohshme apo...?
Kjo pak rëndësi ka për ne në këtë moment, rëndësi ka që ka zgjedhjet janë tek dera, janë shumë afër, koha kalon shumë shpejt dhe shqiptarët do të kenë mundësi të gjykojnë dhe të vendosin duke iu krijuar disa kushte më të sigurta për votën e tyre dhe duke dhënë edhe disa garanci më të forta për moscënimin e vullnetit të tyre.

Përmendët fjalën krizë. Çfarë kishit parasysh me këtë?
Atë që thashë. Për mua është e qartë që do të ishte një zgjedhje në krizë, zgjedhja me forcën e numrave e një Presidenti të njërës palë.

Është hapur dialogu midis jush dhe zotit Meta, vijon?
Nuk jemi takuar, por sigurisht që unë uroj dhe besoj se do të takohemi përsëri për të vazhduar dialogun që kemi nisur.

Po kontakti, pavarësisht mostakimit fizik?
Nuk ka nevojë për detaje, e rëndësishmja është që dialogu është i hapur. Praktikisht në tryezë janë shtruar pikëpamjet, por nuk ka asnjë konkluzion.

Z. Meta ka thënë që nëse ju e ftoni, ai do vijë në shtëpinë tuaj...
Kjo është një çështje që i përket sferës së marrëdhënieve midis dy njerëzish dhe nuk është një çështje që i përket medias.

Ju do ta ftoni?
Nuk thashë as njërën, as tjetrën.

Ok, po presim kur ta ftoni meqë i keni dhe shtëpitë afër. Dje zëdhënësja e PD ka bërë një deklaratë në lidhje me qëndrimet tuaja të ditëve të fundit. A keni një koment për të?
E vetmja gjë e rë është që në këtë sfilatë zonjash dhe zonjushash paska ndërruar zëdhënësja. Ndërkohë që gjëja e vjetër mbetet se vazhdon e njëjta gjuhë, të njëjtat gënjeshtra, e njëjta mënyrë për të përbaltur opozitën duke u munduar deri në fund për të dizinformuar publikun dhe ende më keq, e njëjta formë për të shfrytëzuar figura vajzash dhe grash të cilat recitojnë tekste banale që nuk kanë asnjë lidhje me të vërtetën. Unë nuk di nëse në ndonjë rast të kem dhënë ndonjë ultimatum. Ashtu sikundër, e sfidoj arkivin tuaj, - meqë ju e sollët në vëmendjen tonë këtë deklaratë, që të gjejë një shprehje të vetme kërcënuese nga ana ime për të bërë bojkote të natyrës që u fol në atë deklaratë. Ndërkohë që kërcënuese është kjo gjuhë, kërcënuese është ky qëndrim, kërcënim është kjo politikë qorre dhe shurdhe në një situatë ku vendi ka nevojë për politikë të hapur, për sy dhe vesh të hapur për të parë dhe dëgjuar atë çfarë i duhet vendit dhe për vullnet për të kapërcyer hendekun që natyrshëm i ndan palët në betejën e përditshme politike, vizione, programe, ide, qëndrime të kundërta, në emër të një zgjidhjeje të përbashkët për vendin. Ky është qëndrimi ynë. Kjo është ajo çka unë kam thënë dhe them në mënyrë të përsëritur. Ndjej vërtetë keqardhje për mënyrën se si vriten ditët dhe si shqelmohet përditë oferta jonë për të hapur një dialog dhe për të bashkëbiseduar njerëzisht, qytetarisht, europianisht, në një moment kur Shqipëria ka nevojë për një zgjidhje evropiane në funksion të së ardhmes së saj evropiane.

Ndihet në ajër dhe nga deklaratat një lloj nervozizmi... Çfarë ka ndodhur?
Duhet t’i pyesni ata që janë nervoz se çfarë ka ndodhur, unë jam i qetë. Ne jemi shumë të qetë për sa i përket zgjedhjes që kemi bërë dhe qëndrimi që po mbajmë. Sigurisht jemi shumë të shqetësuar për faktin se nuk shohim të ndizet asnjë dritë jeshile në semaforët e qeverisë për t’i hapur rrugë komunikimit dhe dialogut të domosdoshëm.

Ditën që Komisioneri për Zgjerim, Stefan Fyle, ishte në Tiranë, zoti Berisha në krah të tij, në konferencë për shtyp, ka deklaruar që stafet tona, të zotit Berisha dhe tuajat, do të fillonin punën për të nisur dialogun, i cili më pas do të konkludohej diku rreth datës 24 maj meqë është dhe data kufi, limit, nga Kushtetuta, për startin konkret të procesit zyrtar të Presidentit. Keni filluar?
Jo. Nuk ka asnjë staf që të ketë filluar asnjë punë lidhur me këtë. Nuk ka asnjë vullnet nga ana e kryeministrit për ta filluar këtë punë, është e qartë deri tani dhe unë shpresoj që kryeministri të ndryshojë qëndrim dhe të mos i mbajë veshët mbyllur me dyllin e arrogancës së një pushteti i cili me sa duket po tronditet seriozisht për shkak të faktit se po vazhdon kokëfortësisht të imponohet në kundërshtim me interesin kombëtar dhe në kundërshtim me perspektivën evropiane të vendit.

Zoti Berisha në fakt ka deklaruar që do ta bëjë këtë gjë pas Samitit të Çikagos, pas datës 22, dy ditë përpara limit, jo për takimin me ju, po për t’iu përkushtuar procesit, emrit, presidentit dhe kështu me radhë....
Fatkeqësisht kështu ka deklaruar dhe kështu po bën. Por, e përsëris, koha është shumë e çmuar, madje është një nga ato momente në politikë ku vlen të thuhet ajo shprehja se “koha është flori”.

Ju thoni se jeni në limitet e kësaj kohe, çfarë konkretisht prisni nga Berisha?
Atë që do të bëja unë po të isha sot në vendin e tij, sikur të mos ishin vjedhur votat e qershorit 2009 dhe atë që bën çdo kryetar apo kryetare qeverie në botën demokratike përpara një procesi të tillë. Kancelarja Merkel i kishte numrat për ta zgjedhur Presidentin nga partia e saj, u ul në tryezë me opozitën dhe madje pranoi kandidatin e propozuar nga opozita si figurën më përfaqësuese të unitetit të atij kombit. E pra, flasim për një komb i cili sot është aty ku është, pikërisht sepse sillet ashtu siç sillet me interesat e veta kombëtare. E njëjta gjë me fqinjët tanë në Greqi që kanë të njëjtën procedurë Kushtetuese si ne, por që tradicionalisht, kur kanë bërë zgjedhjen për kreun e shtetit, kanë zgjedhur të ulen sëbashku dhe asnjëherë nuk kanë imponuar si president një kandidat të nxjerrë nga partia që në atë moment ka pasur qeverinë. Po kështu, edhe në Itali, ku jo pa arsye, ka kaluar si President i Republikës në një periudhë realisht të artë për atë institucion, një figurë e madhe si Karlo Azelo Çampi, i cili nuk ishte anëtar i ndonjë partie, por kishte të gjithë peshën publike për të mishëruar unitetin kombëtar të atij vendi. Këtë do të bëja unë.

Por, ka edhe një Kushtetutë vendi.
Po pse, Gjermania, Italia apo Greqia janë pa Kushtetutë? Sigurisht që kanë një Kushtetutë, sigurisht që edhe Shqipëria ka një Kushtetutë dhe Kushtetuta përcakton qartë se Presidenti duhet të mishërojë unitetin e kombit.

Po, por nga ana tjetër ndoshta ndryshimet Kushtetuese në lidhje me çështjen e zgjedhjes së Presidentit e kanë ngatërruar paksa situatën...
Do të më lejoni t’ju them që pa u tërhequr nga ajo çfarë kam shprehur si reflektim ndryshimin e këtij nenit të Kushtetutës, të rinënvizoj se këtu nuk është problemi tek neni i Kushtetutës, këtu është problemi tek arroganca e pushtetit të kryeministrit. E përsëris, këtë nen dhe këtë procedurë e kanë edhe ato vende që përmenda më lart, por nuk ndodh që të imponohen duke bërë shurdhin dhe qorrin përpara interesit të tyre kombëtar.

Në përgjigje të deklaratës së zëdhënëses të Partisë Demokratike ju keni reaguar dhe keni thënë që Berisha po rrezikon statusin për Jozefinën dhe Ristanin. Çfarë lidhje ka kjo?
Sigurisht. Për të bërë një hap të rëndësishëm drejt marrjes së statusit të vendit kandidat na duhet një reformë zgjedhore e përfunduar përpara 24 majit, na duhet edhe një president i zgjedhur me ujdi , siç thotë shprehimisht Komisioni Europian. Dhe kur themi Komisioni Europian nuk duhet të harrojmë asnjëherë se bëhet fjalë për një qëndrim të unifikuar me Departamentin Amerikan të Shtetit dhe qoftë reforma zgjedhore, qoftë zgjedhja e Presidentit, sot duken si të kërcënuara në atë që duhet të jetë në fakt zgjidhja për të dyja. E para, sepse kërkohet me këmbëngulje që të mos ndryshojë Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, që është një institucion i kritikuar rëndë në raportin e ODHIR dhe ku një nga rekomandimet më të qarta është rekomandimi që lidhet me nevojën për ta ndryshuar KQZ-në. Kjo ndodh sepse mbrohet Arben Ristani, mbrohet ajo kulturë dhe ajo metodë e të abuzuarit me atë institucion që u shpërfaq si një spektakël i dhunshëm në sytë e shqiptarëve në zgjedhjet e majit në Tiranë. Nga ana tjetër, nuk hapen veshët dhe nuk hapen sytë për atë çfarë duhet bërë nga ana e qeverisë dhe në zgjedhjen e Presidentit, pasi kërkohet të imponohet një kandidat nga Partia Demokratike, përkatësisht Jozefina Topalli.

Është e sigurt kjo?
Po. Mos qoftë Jozefina do të jetë Jozefini, kjo nuk ka ndonjë rëndësi, rëndësi ka që flitet një skifter partiak, i cili do të duhet të garantojë shërbimin e përulur 24 orë për kryeministrin, në të gjitha funksionet Kushtetuese të Presidentit të Republikës dhe për këto arsye po kërcënohet edhe vetë statusi i kandidatit. Ndërkohë që, s’është aspak e vërtetë, është një gënjeshtër shumë e shëmtuar që ne paskemi kërkuar që kryetarin e KQZ-së ta zgjedhë Avokati i Popullit. Ne kemi propozuar që për kryetarin e KQZ-së të merren propozime nga një sërë institucionesh të pavarura, dy propozime nga një sërë institucionesh dhe pastaj parlamenti t’i filtrojë, palët t’i filtrojnë, të tentohet konsensus dhe në rast se nuk gjendet konsensus atëherë le të bëhet me votim. Por ama, është shumë e rëndësishme që kjo KQZ, e cila është tërësisht e diskretituar dhe tërësisht e papërgjegjshme, duhet të ndryshojë. Dhe nga ndryshimi i kësaj KQZ-je fillon dhe ndryshimi i rëndësishëm dhe i domosdoshëm, i asaj mendësie që është krijuar ndër njerëzit se pavarësisht se si voton, vota jote nuk vlen sepse ajo nuk lexohet ashtu siç ti e ke adresuar.

Oerd Bylylkbashi, një nga ekspertët kryetarë të Partisë Demokratike për reformën elektorale, dy net më parë, në këtë studio, deklaroi që asnjëra nga pretendimet tuaja nuk qëndron. E para, sipas tij, sepse në asnjërën nga 53 rekomandimet e OSBE – ODHIR që ka marrë parasysh ky komision në reformë për dy zgjedhjet e fundit dhe fakti nuk e parasheh ndryshimin e formulës të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. Nuk përmend, - thotë -, në mënyrë eksplicite këtë gjë, por megjithatë ne kemi qenë të hapur ta diskutojmë. Dhe e dyta, në dhjetor i përfundon mandati KQZ-së dhe të gjithë anëtarët nuk do të jenë më...
Është e patolerueshme për ne që vendimet më të rëndësishme që merren në një proces zgjedhor, ato që janë praktikisht në këtë rast nga shtatori deri në dhjetor të merren me këtë KQZ, me këtë shumicë në KQZ dhe të vulosen nga Arben Ristani. Kjo është realisht një provokim i rëndë që bëhet ndaj opozitës në kushtet kur derën e kemi të hapur për të diskutuar mbi formulën, për të diskutuar mbi përbërjen, për të diskutuar mbi atë që duhet të drejtojë KQZ-në dhe deri për të shkuar për votim në sallën e parlamentit në rast se nuk gjejmë konsensus për anëtarin e shtatë. Por, ne nuk mund të pranojmë që pas kalimit të këtij ligjit të ri të vazhdojë KQZ-ja e vjetër, dhe të vazhdojë avazi i vjetër i deformimit të misionit që ka një institucion jetik që është dhe qendra e gravitetit të procesit zgjedhor.

Pra, ju jeni për atë që menjëherë sapo të miratohet reforma elektorale, KQZ-ja aktuale të shkrihet dhe të krijohet KQZ-ja e re...
Në një afat shumë të shkurtër, 30 ditë.

Ka lidhje kjo me faktin që ju synoni të provokoni zgjedhje të parakohshme nëpërmjet procesit të Presidentit të ri?
Nuk ka lidhje fare. KQZ-ja ka nevojë për kohë për të marrë vendime, janë një sërë çështjesh që lidhen me teknologjinë dhe që kërkojnë po ashtu të adresohen në kohë sepse përkojnë me procedura ekstra për tenderime publike dhe kështu më radhë, për materiale etj., etj,. Është shumë e rëndësishme që në të njëjtën kohë, ajo pjesë që kemi rënë dakord për auditimin e listës së zgjedhësve në mënyrë sistematike nga ana e të dyja palëve të bëhet realitet një orë e më parë duke mos pasur kufizimet që sjell vetvetiu të qenurit në institucionin e KQZ-së, të asaj shumice e cila është tërësisht e kompromentuar dhe tërësisht e pabesueshme në asnjë rast dhe për asnjë arsye.

Ju përmendet ndërkombëtarët, përmendët dhe emra e institucione. Por, në fakt, qoftë Fyle, qoftë Arvizu, qoftë Sekui, në asnjë rast nuk kanë bërë fjalë për një president konsensual, por më së shumti ata kanë bërë fjalë për një proces të madh negociatash dhe konsultimesh me pjesëmarrjen e të gjithë aktorëve dhe faktorëve politik të vendit...
Por, nuk kanë thënë që uluni bëni një muhabet të gjatë dhe pastaj zgjidheni si të dojë njëra palë. E para, dhe e dyta, meqë ju cituat emra, unë dua t’ju kujtoj deklaratën më të fundit të ambasadorit të Shteteve të Bashkuara, i cili nënvizoi se ajo çfarë urohet është që Presidenti të zgjidhet në raundet e para, domethënë të zgjidhet me votat e nevojshme për raundet e para.

Ok, po nëse ju nuk bini dakord për këtë, ju do të bojkotoni tre raundet e para, nuk do të merrni pjesë?
Më lejoni të them që është shumë e rëndësishme të kuptohet nga të gjithë që beteja të tilla janë si ndeshje ku ka një strategji dhe ka një taktikë. Unë nuk besoj të ketë ndonjë rast, s’ka si të ketë, kur një skuadër e deklaron taktikën e vet në konferencë shtyp apo në komunikimet me gazetarët. Strategjia jonë është kjo që të bëjmë të mundur zgjedhjen e presidentit si ju thashë më parë. Taktikat janë pjesë e dinamikave që ka vet procesi.

Deputeti Dritan Prifti pak ditë më parë ka deklaruar se po përgatit një mocion mosbesimi ndaj kryeministrit, është e vërtetë?
S’kam asnjë dijeni për këtë.

Madje ai specifikon që po kërkohet të mblidhen firma dhe që kjo të bëhet përpara zgjedhjes së Presidentit të Republikës?
S’kam asnjë dijeni për këtë dhe Partia Socialiste, grupi parlamentar i saj, nuk ka asnjë dijeni për këtë.

Dhe nuk do ta kërkoni një mocion të tillë në këtë periudhë?
Në këtë periudhë ne jemi të angazhuar që të bëjmë çfarë është e mundur që të zgjedhim një president i cili të jetë ashtu si thashë për të mos e përsëritur pafundësisht.

Jo, s’ka nevojë. Pra, nuk ka një strategji të tillë dhe një qasje të tillë në lidhje me procesin përpara zgjedhjes së Presidentit të Republikës. Ka një qasje, por dhe një stepje të këtyre ditëve të fundit të Fatos Nanos në lidhje me procesin e zgjedhjes së Presidentit, meqenëse ai ishte një kandidatura që u vetëofrua. I ka humbur shanset Fatos Nano në gjykimin tuaj si politikan, jo si kryetari i PS?
Do t’i përgjigjem shumë shkurt, nuk ka më pak shanse se çfarë ka pasur kur u shfaq.

Pra, ka të njëjtat shanse. Por, ka një deklaratë të zotit Berisha në lidhje me Nanon dhe në lidhje me ju. Ai ka thënë që zotëria nuk dëshiron t’i bëjmë krahasim me vitet e qeverisjes socialiste, se Fatos Nano kur i intereson e shpall Mbretin e Zog dhe kur nuk i intereson e çon te emisioni Sokol Ballës dhe i thotë hapja dritaren. Jeni përfshirë ju në këtë gjë?
Ky është një fragment i gjithë mozaikut të banalitetit të komunikimit publik të kryeministrit dhe unë refuzoj të hyj në tilla kanale, se janë kanale të mbushura me baltë. Për më tepër, sot e përsëris, nuk është koha e akuzave, e shpifjeve, e gënjeshtrave, e shpotive apo e baltës ndaj opozitës dhe as koha që ne të humbasim kohë duke iu përgjigjur këtyre turpeve. Këtyre turpeve gojore dhe pa dyshim edhe kulturore në marrëdhëniet midis palësh në një vend në mes të Europës. Është koha për të mos humbur kohë. Është koha për t’u përqendruar dhe për të bërë më të mirën për vendin dhe për t’u dhënë shqiptarëve mundësisht një mesazh se kjo klasë politike me të gjitha të metat e veta nuk është e gjitha për t’u hedhur poshtë. Madje – madje në momente të caktuara është në gjendje të bëjë kompromiset që i duhen njerëzve dhe që i duhen Shqipërisë. Unë për këtë jam i angazhuar dhe kjo më shqetëson në këtë moment. Prandaj as nuk i dëgjoj fare këto shfaqje të një banaliteti me të cilin jo vetëm unë, por besoj shumica dërmuese e shqiptarëve ndihet e neveritur dhe madje e shqetësuar sapo hap televizorin.

Ju keni përsëritur këto ditë termin shurdhëri nga ana e kryeministrit në lidhje me procesin. Si mendoni, ai po i ikën dialogut apo po kërkon të fitojë kohë në mënyrë që një ditë, kur nuk ka shumë kohë nga afati kushtetues për të bërë votimin e parë të thotë hajde, unë e takova, por s’ndodhi gjë dhe s’arritëm dot të gjenim kompromisin. Si e lexoni ju?
Si shprehje të një arrogance qorre dhe shurdhe dhe si një shprehje e qartë e faktit se kryeministrit nuk i interesojnë fatet e vendit, por i intereson vetëm fatet e karriges së tij dhe mbase edhe garantimi i të ardhmes së tij kur të mos jetë më në atë karrige.

Që do të thotë?
Mbase.

Ka një shpjegim më shumë se sa një fjalë garantimi i të ardhmes së tij kur të mos jetë më në atë karrige?
Për të garantuar imunitet të plotë nga përballja me shumë të vërteta të keqqeverisjes së tij.

Dhe këtë do ta bëj nëpërmjet presidentit?
Është njëra nga rrugët dhe mbase është vetë rruga kryesore e kontrollit me dorë të hekurt të gjithë institucioneve të pavarura Kushtetuese.

Një rrugë tjetër që ndodh zakonisht në demokraci është nëpërmjet kompromisit me atë që mund të vijë në pushtet nesër, përmes jush, për ta amnistuar në avancë?
Kur unë të jem kryeministri i këtij vendi, i siguroj të gjithë shqiptarët se minimumi sistemi i drejtësisë nuk do të ketë më mbi krye politikën dhe çështjet e drejtësisë nuk do të varen më nga vullneti i mbrapshtë apo i mbarë politik, por do të varet nga vetë njerëzit e sistemit të drejtësisë. Pa dyshim që do të bëjmë çmos me reforma ligjore, me vendime qeverie, me masa buxhetore që sistemi të rimëkëmbët. Por, pa as më të voglin ndryshim, çështjet e brendshme të sistemit të drejtësisë do të jenë çështje të brendshme të sistemit të drejtësisë, jo çështje të shumicës qeverisë dhe për më tepër pastaj për interesa që lidhen me mbajtjen në këmbë të kulturës së pandëshkrueshmërisë. Nëse ka sot një kulturë të tillë ajo është e ngritur në dy shtylla: nga njëra anë është shtylla e kalbur e vetë sistemit dhe nga ana tjetër është shtylla e pushtetit politik që bën presion shumë të lartë mbi ngrehinën e sistemit. Kjo shtyllë do të shembet që ditën e parë që unë do të jem kryeministër.

Pse mendoni se ka nevojë për imunitet dhe për garanci kryeministri aktual kur të mos jetë më në pushtet?
Nuk dua të zgjatem më në këtë pikë. Thjesht dhashë një këndvështrim të cilin mbase koha do ta provojë, mbase koha nuk do ta provojë, por është pjesë e tërësisë së arsyetimit që pse kryeministër është kaq shurdh dhe kaq qorr në këtë moment kur nevoja e vendit është kaq e dukshme dhe kaq ulëritëse.

A është demagogji nga ana juaj fakti që kur përmendi çështjen e Presidentit, që s’duhet të jetë sipas jush i Partisë Demokratike, përmendi dhe çështjen e shërbimit sekret, po të kemi parasysh këto që nuk ka shumë mundësi kjo mazhorancë, se e ka treguar në këto tetë vjet që të ndikonte dhe të diktonte Shërbimin Sekret Shqiptar. Tentoi një herë të ndryshonte ligjin për t’i vënë një mandat kreut të Shërbimit Sekret dhe nuk ia arriti dot, nuk themi se s’donte, pasi SHIK i takon ndoshta pak NATO-s tani që jemi aty. Por edhe amerikanët e treguan që nuk mund të lejojnë që të luhet me SHIK siç mund të ketë ndodhur në ndonjë rast...
Nuk është kështu. Ligji u tentua të ndryshohej për të anashkaluar kryetarin e shërbimit. Dhe e gjithë ajo peripeci, një aventurë e marrë e kryeministrit, u zhvillua se nuk mund ta ndryshonte kryetarin e shërbimit për shkak të Presidentit të Republikës të cilin nuk e kontrollonte. Me një Jozefinë në Presidencë kryeministri nuk ka nevojë të ndryshojë ligjin, por i mjafton vetëm që të vendosë në krye të SHIK-ut Maliqin e tij dhe të instaloj edhe në atë shërbim, dhe institucion aq të rëndësishëm jo vetë për interesant e vendit tonë, por interesat euroatlantike në tërësi, kulturën e lërë çfarë thotë ligji, bëj si them unë.

Ju vazhdoni të keni qasjen që nga procesi do të dalin emrat dhe jo nga emrat do të zhvillohet procesi i konsultimeve për zgjedhjen e kandidatit të mundshëm për Presidentin e Republikës..
Absolutisht.

Një emër që ka dalë këto ditë përveç zotit Nano është edhe zoti Ceka. Mund të jetë zoti Ceka?
Është pjesë e folklorit që s’i ndahet asnjëherë Shqipërisë edhe kur diskutohet për çështjet e saj më serioze.

Ka dale dje në media edhe një emër: Ylli Xhabiri. Ka ndonjë diskutim underground për një emër të tillë?
Absolutisht e pavërtetë.

Po ju nuk keni asnjë listë? Sigurisht që në një proces të mundshëm negociatash, një opozitë serioze, siç është PS, ka edhe ajo një listë emrash ku më pas në momentin që i vjen radha për t’i diskutuar i lëshon në tryezë, apo jo?
Ne kemi vetëm një kusht: Jo kandidat për president nga Partia Demokratike. Për të gjithë të tjerat jemi të hapur të diskutojmë dhe nuk kemi asnjë vullnet për të imponuar një kandidat të Partisë Socialiste.

Përveç zotit Berisha nga të gjithë ato aktorë dhe faktorë politikë parlamentarë që ju i keni çuar një ftesë, kush nuk është përgjigjur dhe kur do të jetë një takim i tillë?
Besoj që do t’i bëjmë të gjitha takimet.

Do të realizohen të gjitha takimet?
Besoj se do t’i bëjmë të gjitha takimet.

Do të realizohen të gjitha?
Besoj.

Përfshirë zotin Oketa apo dikë tjetër?
Të shikojmë tani, besoj po.

Edhe zotin Mediu?
Besoj po.

Ka mbetur gjë tjetër për t’u bërë përveç takimit dhe negociatat me zotin Berisha për t’u përmbyllur i gjithë detyrimi, lufta, përpjekjet tuaja për ta zgjidhur çështjen e presidentit sipas optikës që ka Partia Socialiste dhe opozita?
Për mua personalisht përpjekjet mbarojnë me shpirtin. Kështu që, asnjëherë nuk ka asgjë më për të bërë derisa ka ende kohë kur gjërat të bëhen. Të shikojmë si do të zhvillohen ngjarjet dhe çfarë dinamikash të reja do të ketë.

Po të shikojmë sterilitetin e sjelljes si lider politik të Berishës, nga 1990 kur ai doli në skenën e madhe politike deri më sot, nuk ka pasur raste ku të ketë pasur pirueta të mëdha dhe kapërcime pindarike që të na lënë të befasuar në momente të veçanta. Por, pothuajse ka qenë i qartë, i kalkuar dhe të gjitha qëndrimet e kalkuara, i ka mbetur dhe i ka mbajtur. Edhe më 8 maj kur doli letra e Kadaresë, kur dikush mendoi se mos ishte ndonjë lojë për t’u tërhequr me elegancë zoti Basha nga përpjekja për të marrë mandatin e Bashkisë së Tiranës. Gjithashtu shumë u zhgënjyen ata që kishin pritshmëri sepse ai u qëndroi deri në fund besnik parimeve të tij. Tani zoti Berisha, ndryshe nga 5 vjet më parë ku kishte deklaruar që në mars se do të jetë President i Republikës Bamir Topi dhe i qëndroi kësaj, tani nuk ka deklaruar emër, por vazhdon t’i qëndrojë deklarimit se do të jetë një drejtues i lartë i Partisë Demokratike. Dhe me sa duket do t’i shkojë deri në fund kësaj gjeje me aq sa e njohim në këto 22 vjet...
S’kam as dëshirë dhe as nge, të them të drejtën, që të merrem me historinë e personazhit të kryeministrit. Besoj se ka pasur momente pikante të mungesës së plotë të atyre që ju në fakt i quajtët si karakteristika prezente gjatë gjithë karrierës së tij, por duke i qëndruar asaj që ju thoni, do të thosha se në rast do të ishte kështu do të ishte vërtetë fatkeqësi që të ndodhte kështu edhe këtë herë. Do të ishte fatkeqësi për vendin, do të ishte fatkeqësi për popullin shqiptar, do të ishte fatkeqësi për një gjeneratë të re, të cilës po ia vonojmë padrejtësisht hyrjen me drejta të plota në familjen evropiane. Në rast se më të vjetrit janë mësuar me këtë Shqipëri që është prej 22 vjetësh as brenda dhe as jashtë Europës, nuk duhet që të rinjtë të mësohen me këtë status-quo të padrejtë, e cila dekurajon çdo ambicie të tyre dhe paralizon çdo shpresë të tyre për ta ndërtuar jetën e tyre në këtë vend.

Ka një moment që Presidenca, Presidenti, është me orë dhe është me ditë. Ka një perceptim dhe një diskutim në tryezat informale të kryeqytetit zakonisht, jo në atë të kafeneve dhe jo ato të fallxhoreve, që ju keni qejf t’i thoni kur ne bëjmë pyetje të tilla, që ju po përqaseni ta mundni, - nëse Berisha do të vazhdojë të këmbëngulë për president nga PD deri në fund - , me vota. Vërtetë mendoni se Sali Berisha është nga ata politikanë që për një çështje si kjo mund të mundet me vota në parlament dhe jo me zgjedhje?
Po pse e bëni Saliun kaq kreshnik në raport me fitoret me vota. Saliu s’ka fituar asnjëherë me vota. Nuk ka fituar në 2005 ku u bë kryeministër si pasoja e votave të ndara të së majtës. Nuk ka fituar as në 2007. Nuk ka fituar as në 2011, dhe sigurisht nuk fitoi as në 2009. Kështu që, në rast se të zgjidhesh si pasojë e dobësive të palëve të tjera, siç ndodhi në 2005, ku vota popullore ishte majtas dhe qeveria u zgjodh djathtas. Dhe në rast se zgjidhesh duke vjedhur quhet virtyt dhe forcë, atëherë këtu ne përmbysim të gjithë rendin e vlerave të një sistemi demokratik. Kështu që. Nuk fitoi me vota as kur donte të zgjidhte Presidentin e Republikës në 2007, por fitoi përmes një procesi aq të shëmtuar, sa ende sot e të gjithë ditën është e vështirë ta nxjerrësh shijen e keqe kur e kujton. Kështu që, do të thosha që nuk duhet të hymë në këtë hulli. Ne, jo ju, ju keni të drejtë të bëni të gjithë komentet. Por, duhet të gjejmë rrugën për të dalë një herë e mirë nga ky lloj qerthulli ku vrasja e qytetarëve të pafajshëm konsiderohet burrështetni...

E ka thënë ambasadori amerikan...
Jo, jo, e kam fjalën për konsideratat publike. ...Ku vjedhja e votës konsiderohet zgjuarsi dhe trimëri, ku djegia e provove të një krimi zgjedhor konsiderohet karakter dhe ku me radhë e me radhë, thjesht dhe vetëm fakti që pushteti mbahet, të gjithë të tjera amnistohen, pasi humbasin në këtë ngrehinë për këtë kolos që qëndron aty i patundur. Problemi është që kur ky kollos të largohet nga ajo karrige dhe dita e largimit të tij po afron, dhe është më e shpejtë se sa ç’duket për shumëkënd që e konsideron kolosin të patundshëm; pasojat e kësaj qeverisjeje dhe të gjithë abuzimeve të të gjitha natyrave, që nga kultura e komunikimit tek kultura e administrimit, tek kultura e marrëdhënieve midis shtetit dhe qytetarit, i paguajnë të gjithë qytetarët e këtij vendi, do e paguajnë të gjithë sepse padrejtësisht iu është mohuar për vite me radhë mundësia që të qeverisin ashtu siç e meritojnë. Dhe kështu një pjesë e konsiderueshme ka mbetur në atë qorrsokakun e të menduarit se të gjithë njësoj janë, se ky është i fortë dhe se edhe kur e votojnë ky prapë rri aty, kështu që ç’të merremi ne me këtë punë. Jo! Ne duhet ta ndryshojmë këtë gjendje një orë e më parë dhe kjo kulturë duhet të ç’rrënjoset një orë e më parë, duke vendosur një marrëdhënie krejt të re midis qeverisë dhe qytetarit, midis shtetit që është i të gjithëve dhe pa asnjë dyshim të gjitha tyre që nga shteti kanë të drejtën të kërkojnë të shërbehen, pavarësisht se çfarë janë, të majtë apo të djathtë, me pushtetin apo pa pushtetin.

Zoti Rama, ka një afat të vendosur në fakt nga Fyle, por është dhe një afat që përcakton dhe axhenda politike e parlamentit në lidhje me reformat. Ka përfunduar punën Komisioni i Reformës Elektorale pa zgjidhur 3 çështje kryesore. Ka përfunduar punën Reforma Parlamentare, gjithashtu kanë mbetur çështje për t’u diskutuar. E vetmja që është përmbyllur, është ajo e reformës për ligjet me 3/5. A do të mbyllen, a ka vullnet konkret për t’u mbyllur të gjithë këto reforma përpara fillimit të procesit të zgjedhjes së Presidentit?
Jo, përpara fillimit të procesit të zgjedhjes së presidentit ajo çfarë kërkohet është mbyllja e reformës zgjedhore, mbyllja e reformës parlamentare dhe fillimi i dialogut për zgjedhjen e Presidentit. Sa për ne, reforma zgjedhore është e mbyllur, mjafton vetëm vullneti i mirë i palës tjetër, i cili fatkeqësisht po mungon tamam në ditët e fundit kur reforma duhet të mbyllej.

Çfarë konkretisht mungon në këtë vullnet?
Nyja është KQZ-ja.

Aty ka mbetur e gjithë problematika.
Besoj se pikat e tjera janë lehtësisht të kapërcyeshme.

Në lidhje me numërimin elektronik të votave keni hequr dorë ashtu siç rekomandon ODHIR për zgjedhjet e 2013?
Jo, nuk kemi hequr dorë. Por, ka pasur shumë skepticizëm nga ekspertët e ODHIR, për shkak se është diçka e re, që vihet për herë të parë në funksionim dhe si çdo gjë e rë, aq më tepër që lidhet me teknologjinë, sipas tyre do të kishte nevojë për një etapë pilotimi. Jemi në diskutim, ne besojmë që është i domosdoshëm për t’i dhënë një besueshmëri shumë më të lartë procesit të numërimit, por nga ana tjetër ne besojmë se është e domosdoshme që të jemi shumë të përgjegjshëm për të mos ndërmarrë një nisëm e cila mund të kthehet në një problem për numërimin siç paralajmërojnë ekspertët e ODHIR. Kështu që, ka vend për të arsyetuar dhe ka vend për të gjetur një rrugë të arsyeshme, për një numërim pjesor me teknologji, që të shërbejë dhe si një bazë për ta futur plotësisht pastaj në një proces të pastajmë.

E njëjta gjë edhe për identifikimin e kartave apo të pasaportave gjatë procesit të votimit...
Aty ne jemi këmbëngulës sepse aty është një moment kritik i procesit zgjedhor. Historia e identiteteve të vjedhura përmes kartash fallso dhe njerëzish që transportohen lart e poshtë për të votuar me fytyrën e tyre dhe emrat e tjerëve duhet të marrë fund. Edhe aty kemi bërë një propozim shumë të arsyeshëm, i cili besoj se do të pranohet në rast se ka vullnet të mirë.

Çfarë ka në thelb?
Për ta bërë identifikimin e kartave me check-un elektronik në të gjitha Qendrat e Votimit.

Nëse zgjidhen dhe këto për ju s’ka problem...?
Është e rëndësishme që të zgjedhim ashtu siç duhet KQZ-në dhe është shumë e rëndësishme që të mos vihet më në diskutim çështja e transparencës së kutive nga çdo forcë politike që garanton mbështetjen e dy anëtarëve të KQZ-së për t’i hapur kutitë e materialeve zgjedhore. Këtë ne nuk vëmë në diskutim më që duhet të vendoset si normë sepse pastaj të gjithë ato masat e tjera që morëm shtrënguese, qoftë në Kodin Penal, qoftë në Kodin Zgjedhor, për komisionerit, janë krejtësisht pa vlerë. Çdo komisioner në këtë proces zgjedhor duhet ta dijë se çdolloj deformimi i qëllimshëm, ashtu siç ka ndodhur në të shkuarën, duke nënshkruar procesverbale të pavërtetë, duke lejuar që të votojnë njerëz që kanë identitete të tjera, duke shtuar vetë zgjedhësit, do të dënohet sipas Kodit Penal deri në 8 vjet.

Është kërcënim edhe për komisionerët tuaj kjo?
Kjo është një tjetër pjesë e komunikimit banal të kryeministrit. Komisionerët nuk janë tanët, nuk janë të atyre, komisionerët janë të ligjit, janë shërbëtorë të ligjit. Është një administratë zgjedhore, e cila sigurisht bëhet me njerëz që nuk janë permanent. Pra nuk është administratë publike siç është ajo e nëpunësve, por është administratë zgjedhore që formësohet si e tillë për të pasur pjesëmarrje të palëve, por është një administratë në shërbim të ligjit, nuk është në shërbim të partisë, të asnjë partie. Çdo komisioner, qoftë që ai që vendoset nga PS, nga PD, apo nga çdo parti tjetër, atë ditë që është në Qendër Votimi është shërbëtor i ligjit dhe duhet të zbatojë ligjin, dhe për asnjë arsye nuk mund dhe nuk duhet ta shkelë atë, edhe sikur nga kjo të varet fitorja e partisë së tij. Ne nuk duam të fitojmë duke shkelur ligje, ne nuk duam të fitojmë duke prekur votat e të tjerëve, ne nuk duam të fitojmë duke deformuar vullnetin e zgjedhësi, ne duam fitoren që do të na japin qytetarët, në rast se ata do të na e japin. Në të kundërt është e kotë të përpiqemi për gjithçka tjetër. Në një vend ku vidhen zgjedhje ndodh siç ndodh në Shqipëri. Aty ku qeveria nuk është produkt i vullnetit të zgjedhësve, por është rezultat i aftësisë së saj për ta deformuar vullnetin e zgjedhësve nuk do t’ia fare çfarë mendojnë zgjedhësit dhe prandaj bën padrejtësi çdo ditë, çdo ditë, çdo ditë. Në çdo hap që hedh.

Eksperti i PD-së, i cili është njëkohësisht dhe shef i kabinetit të kryeministrit, tha se nuk do ta pranojmë rregullin e hapjes së kutive me kërkesën e dy anëtarëve të komisioneve, pasi kjo do e fuste, sipas tij, procesin në një shtyrje pas shtyrje, në një moment jo normal...
Nuk ka lidhje fare. Nuk ka asnjë moment jo normal. E gjithë hapja e këtyre materialeve zgjedhore në rast se bëhet, bëhet në funksion të nevojës për transparencë të palëve pas numërimit dhe nxjerrjes së një rezultati paraprak.

Kjo sipas tij duhet të ankimohet në Kolegj Zgjedhor dhe ashtu siç është përcaktuar në rregulla...
Ky është problemi, ata janë të lumtur me sistemin që kanë. Ne duam që të kemi një sistem që nuk është sistemi i njërës palë, por që është sistemi i të gjithë qytetarëve, që çdo qytetar që futet në sistemin zgjedhor të ndihet i lirë dhe i garantuar pavarësisht se kujt partie i takon.

Nëse rregullohen këto tre çështje që kanë mbetur ende pezull pa u sqaruar dhe pa rënë dakord të dy palët nga Komisioni i Reformës Elektorale, atëherë ju i konsideroni të përfunduar dhe njëkohësisht garante të zgjedhjeve të lira dhe të ndershme, dhe me standarde për 2013 pas kësaj?
Besoj që krijohen premisa shumë më të mira që të mos kemi probleme të natyrës që kemi pasur. Nuk e dimë se çfarë problemesh dhe të cilit lloj tjetër mund të shpiki pushteti në ikje për të mos ikur, por besoj se krijohen premisa shumë më të mira për të besuar se vota duhet të lexohet ashtu siç duhet.

Pa përfunduar reforma elektorale, ju do të hyni në procesin e zgjedhjes së Presidentit?
Në ç’kuptim?

Në kuptimin që deri më datën 24 nuk do të ketë përfunduar...
Janë gjëra që duhet të shkojnë paralelisht. Por, në rast se reforma nuk do të përfundojë do të bëhet një dëm shumë i madh në procesin e integrimit.

Një element tjetër që ka mbetur pa u zgjidhur në pjesën e reformës parlamentare ka të bëjë me votimin e fshehtë, me zarf ose me kuti. PD thotë se PS pavarësisht se pretendon që ka votim të fshehtë me zarf nuk ka sjellë një model konkret që ta votojnë. Ndërkohë ka mbetur dhe çështja e kohës së liderit të opozitës në parlament. Edhe këto janë pjesë e diskutimit që duhen mbyllur përpara fillimit të procesit të presidentit?
Po diskutohen.

Nuk përcaktohen me detyrim?
Reforma parlamentare duhet mbyllur. Çështjet po diskutohen.

Ka edhe një çështje tjetër, ajo e korrektimit të sistemit. Ju keni qenë pjesë e një angazhimi...
Vazhdojmë të jemi pjesë e atij angazhimi dhe besojmë që në të gjitha rastet ai debat duhet hapur dhe unë uroj që të hapet. Uroj që kryeministri atë firmë që hodhi mos ta ketë hedhur për t’i hedhur hi syve aleatëve. Është një debat që mund të bëhet dhe përtej kufirit të reformës në funksion të gjetjeve dhe rekomandimeve në raportin e ODHIR. Pasi bëhet fjalë vetëm për të gjetur dakordësi vetëm në një nen të vetëm. Pra, integriteti i reformës nuk është as i cenuar dhe as i cenueshëm.

Ju po lini të kuptohet se kjo mund të jetë pjesë e diskutimit edhe përtej këtyre zgjedhjeve?
Ju dëgjoj me shumë vëmendje dhe e kam të pamundur që të mos ndajë me ju atë që ndërkohë më vjen në mend sa herë fillon një pyetje, që është shpresa se do të flasim për problemet e njerëzve se këto mund të kenë interesin e tyre, por nuk besoj që e meritoj pjesën e “luanit” të emisionit tuaj. Them se njerëzit kanë nevojë të dëgjojnë shumë më tepër për gjërat që i shqetësojnë dhe besoj se kemi shumë më tepër për t’u thënë ne PS njerëzve për gjërat që i shqetësojnë pasi jemi duke u marrë shumë seriozisht me një program të ri, i cili do të jetë plani më i detyruar qeverisës që një forcë politike ka pasur qysh se kanë filluar zgjedhjet e lira në Shqipëri.

Edhe çështja e votës së çdo qytetari, kushdo qoftë ai, është shumë e rëndësishme. Kjo ka të bëjë edhe me qasjen se sa ju keni qenë të sinqertë me partitë e vogla kur e firmosët atë kërkesë për korrigjim...
Pa dyshim, nuk e vura në dyshim këtë. Ne jemi të gatshëm për ta përmirësuar sistemin zgjedhor duke gjetur një formulë të arsyeshme korrektimi për t’i dhënë mundësi edhe partive të tjera që të kenë më shumë hapësirë që të mund të përfaqësohen në parlament.

Nga ana tjetër u përfol që kjo ka qenë edhe pjesë diskutimit me LSI-në dhe me zotin Meta, apo s’ka lidhje?
Kemi folur për reformën zgjedhore në tërësi, por s’jemi ndalur në çështje specifike. Por, unë besoj që edhe LSI-ja është e të njëjtës pikëpamje, se në fakt është një qëndrim i kahershëm i saj dhe me sa më kujtohet është edhe pjesë e marrëveshjes me Partinë Demokratike.

Më në fund pas 7 vitesh po e mbani premtimin për ta ribashkuar, apo për ta bashkuar të majtën? Po shkoni drejt atij bashkimi që keni premtuar në 2005 kur erdhët në krye të PS?
Mendoj që në rast se do të hyjmë në këtë diskutim do të duhet të kishim një premisë. Nuk e kemi sot premisën për ta bërë këtë diskutim sepse LSI-ja është pjesë e qeverisë.

Ju jeni me idenë e zotit Ruçi që ne mund të bëjmë aleancë me LSI-në nëse ajo largohet nga qeveria?
Unë jam gjithmonë njëzëri në qëndrime me Gramozin.

Po me zoti Blushi jeni dakord që duhet të bëheni bashkë me LSI-në kundër Berishës për ta rrëzuar Berishën?
Me kushtin që LSI-ja të mos jetë e rrjeshtuar në llogoren e qeverisë.

Vetëm ky është kushti...
Po sepse flasim për një forcë që është në pushtet, flasim për një forcë që është kundërshtare sot. Nuk po flasim për një forcë që është në gjendje të lirë dhe varet nga ne nëse duam apo s’duam të hyjmë në diskutim me të, varet nga rrethanat objektive.

Në përpjekjet për të krijuar aleanca të reja, në fakt keni bërë xhelozi tek aleatët e vjetër. Qoftë zoti Gjinushi, qoftë zoti Milo, në reagimet e para pas takimit tuaj me Metën kanë reaguar në një mënyrë që dukej kjo lojë xhelozie. Ka diçka midis PS dhe aleatëve apo vazhdon dhe jeni sqaruar me ta në lidhje me këto përpjekje?
Xhelozia është një ndjenjë që kërkon shumë intimitet për ta konstatuar dhe nuk mendoj që është pjesë e qëndrimeve të aleatëve tanë, me të cilët kemi marrëdhënie mjaft të mira dhe pse në një dialektikë që nuk është gjithmonë harmonike. Kështu që, normal, unë i konsideroj normal të gjitha reagimet e tyre.

Pse nuk bëheni bashkë me Berishën për të hequr imunitetit, duhen 93 vota në parlament pse s’i bashkoni?
Ne jemi gati për rishikimin e nenit përkatës për heqjen ose kufizimin e imunitetit. E kemi thënë prej kohësh.

Po pse nuk e bëni?
Ne jemi gati për këtë. Tani mua më pëlqen në fakt që prej kohësh pyetjet opozitës i bëhen sikur është në qeveri dhe vetë qeveria sillet sikur është në opozitë, madje aq sa për çdo rast kur ndihet në pozitë të vështirë turret dhe të thotë se duhet të largojmë opozitën. Por, faktikisht, janë detyrat e qeverisë këto që të marrë përsipër dhe t’i bëjë realitet në një kohë sa më të shpejtë gjërat që duhen bërë.

Edhe ju keni të drejtën e nismave...
Ne patjetër kemi të drejtën e nismave, por ne kemi të drejtën edhe të prioriteteve tona. Dhe prioriteti ynë sot është reforma zgjedhore dhe procesi për zgjedhjen e Presidentit.

Zoti Berisha ka thënë që ju i referoheni Ramiz Alisë kur përmendi 1 milionë të papunët në Shqipëri. Keni një përgjigje për këtë?
Shqipëria ka 1 milionë të papunë me konceptin që ka Europa për të papunin. Nëse kryeministri konsideron të punësuar ata njerëz që rrinë tek “Partizani i panjohur” në kërkim të një pune çdo ditë dhe një ditë e gjejnë, dhe një ditë s’e gjejnë, kjo është një çështje tjetër, është problem i tij. Por, e vërteta është se Shqipëria ka sot 1 milionë njerëz të papunë dhe për këtë arsye ka edhe një numër kolosal njerëzish të pasiguruar. Punësim do të thotë sigurim dhe nga ana tjetër dëshiroj ta theksoj që me pretendimin e kryeministrit që papunësia në Shqipëria 12-13% sepse ajo është përqindja që bazohet tek sa njerëz shkojnë kërkojnë punë në zyrat e shtetit.

10% tha kryeministri...
Po lërë...

Po sa është?
Është 13% e diçka. ... Dhe do t’u thosha njerëzve që papunësia do të ishte kaq sa thuhet në të dhënat zyrtare ju duhet të parafytyroni që në shkallën tuaj të një pallati me katër kate, çdo mëngjes hapen shtatë dyer dhe njerëzit vrapojnë për në punë. Dhe vetëm nga një derë nuk del asnjë njeri që del pak më vonë dhe shkon tek kafja se është i papunë. Por, a është kjo dinamika në të gjithë komunitetet shqiptare. A është e vërtetë që çdo mëngjes 87% e njerëzve që janë të aftë për punë vrapojnë për të shkuar në punë dhe vetëm 13% janë të papunë në çdo komunitet. Kjo është një gënjeshtër me brirë, ndërkohë që e vërteta është e kundërta. Ashtu sikundër...

Po ju ku e nxirrni këtë shifër, se edhe kjo është një shifër që tingëllon bukur po të jesh në opozitë sepse e thua 1 milionë dhe të vret faktikisht. Pse jo 899 mijë prsh?
Jo, në fakt janë më shumë se 1 milionë, janë 1 milionë e disa dhjetëra mijëra më shumë. Por, për lehtësi komunikimi ne themi 1 milionë. Nuk është më pak që e kemi shuar. Bazohemi tek një e dhënë shumë e qartë e Bankës së Shqipërisë, forcat e punës, forcat në punë, duke hequr fëmijët, duke hequr pensionistet. Ndërkohë që kryeministri thotë se sot jetojmë në një botë tjetër. Kryefamiljari, thotë, punon, është i regjistruar dhe pjesa tjetër e familjes merret me biznes. Familja e tij është kështu në fakt, por unë nuk besoj se është modeli i çdo familje shqiptare që kryefamiljari shkon në një punë siç shkon kryeministri përditë në Këshillin e Ministrave, pavarësisht se nuk bën ndonjë punë për t’u lavdëruar dhe pjesa tjetër e familjes merret me biznes.

Edhe ju keni krijuar një lloj pakuptueshmërie sepse s’ka dalë dikush dhe të bëjë një kalkulim të tillë....
Ne nuk kemi krijuar asgjë.

TAG:
• kqz
• OSBE