Serb i juaji. Qeveria e Beogradit ka njoftuar se do të jetë e para në botë që do të testojë vaksinën e re ruse kundër kancerit.

Ministri serb për Bashkëpunim Ekonomik, Nenad Popovic, deklaroi se Enteromix, e zhvilluar nga Qendra Ruse për Kërkime Mjekësore dhe Radiologjike në Moskë, falë inteligjencës artificiale do të jetë “e personalizuar” dhe e lehtë për t’u prodhuar edhe në zemër të Evropës: do të mjaftojnë shtatë ditë për të kombinuar materialin gjenetik të pacientit me indin tumoral dhe për të “ndërhyrë mbi metastazat nga melanoma apo kanceri i zorrës së trashë”.

Sipas ministrit, tashmë ekziston një marrëveshje direkte midis presidentit rus Vladimir Putin dhe presidentit serb Aleksandar Vuçiq: “Javën e kaluar një delegacion rus erdhi në Beograd për të inspektuar strukturat tona” dhe u krijua një grup pune i përbashkët. Një ekip onkologësh, mikrobiologësh dhe infektologësh serbë do të shkojë në Moskë deri në fund të vitit për të marrë pjesë në kërkimet shkencore, për të trajnuar personelin dhe për të mësuar procesin klinik në institutet Gamaleja dhe Gertsen.

Dozat e para serbe, “të destinuara edhe për pacientë nga pjesa tjetër e Evropës”, do të përgatiten në spitalin Torlak në Beograd. Dhe që në vitin 2026, Serbia pritet të jetë në gjendje t’i ofrojë ato.

Është diplomacia e vaksinave, e njëjtë me atë që Putin dhe Vuçiq eksperimentuan në fillimet e pandemisë COVID-19, me një telefonatë dhe një marrëveshje tregtare për vaksinën Sputnik: në atë kohë ende nuk ekzistonin vaksinat e Pfizer apo AstraZeneca, dhe shumë qytetarë nga Italia udhëtonin në Beograd për t’u vaksinuar me “antidotën revolucionare ruse”.

Rusia, në atë kohë, zgjodhi Serbinë dhe identifikoi menjëherë një fabrikë, me ëndrrën për të prodhuar Sputnikun dhe për të hyrë në Evropë përmes shërbimeve të saj shëndetësore. Por efektet anësore, lufta e kompanive farmaceutike dhe pasojat politike ngjallën dyshime të mëdha, duke bërë që Serbia në fund të shiste një version të lehtë të vaksinës vetëm në vendet afrikane.

Edhe për vaksinën onkolitike Enteromix, bota shkencore është e kujdesshme:

1.     Së pari, sepse nuk është një vaksinë parandaluese ndaj kancerit, por një trajtim që injekton katër viruse të padëmshme, të afta – sipas studiuesve rusë – “të shkatërrojnë 60–80% të masës tumorale”, të forcojnë sistemin imunitar pa dëmtuar organet dhe me pak efekte toksike.

2.     Së dyti, sepse rezultatet pozitive janë vërejtur vetëm tek kafshët, dhe testet e para klinike mbi 48 vullnetarë (mosha 18–75 vjeç) kanë nisur vetëm në qershor (duhen vite dhe qindra pacientë për të pasur rezultate të besueshme dhe të publikueshme).

3.     Së treti, sepse në pranverën e kaluar, agjencia shtetërore mjekësore ruse e prezantoi zbulimin në një forum të karakterit politik – Forumi Ekonomik i Shën Petersburgut – dhe jo në një konferencë shkencore, duke shmangur pyetjet e komunitetit ndërkombëtar shkencor që prej vitesh punon për një vaksinë onkologjike në laboratorët e Pfizer, BioNTech në Gjermani dhe në Izrael.

4.     Së fundmi, onkologët paralajmërojnë ndaj iluzionit të një vaksine universale “magjike”, duke theksuar se imunoterapia është vetëm një nga shumë rrugët e trajtimit, dhe se për momentin nuk mund të zëvendësojë kirurgjinë, radioterapinë apo kimioterapinë.

Operacioni Vaksina Ruse, sigurisht që ka edhe një dimension propagandistik: neurologia dhe ish-ministrja e Shëndetësisë Veronika Skvortsova i ka paraqitur personalisht Putinit rezultatet e kërkimeve. Dhe brenda pak muajsh, “Cari” ka tërhequr Serbinë – vendi i vetëm në Evropë që nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë – që aspiron të anëtarësohet në BE (por ndërkohë përballet me protesta studentore kundër korrupsionit), refuzon reformat demokratike të kërkuara nga Brukseli dhe ndërkohë ruan lidhje të ngushta me Moskën dhe Pekinin, që prej vitesh po blejnë biznese, autostrada, porte dhe hekurudha në gjithë Ballkanin.

Ndaj Kremlinit, nacionalistët serbë kanë ruajtur gjithmonë simpati – në Republikën Serbe të Bosnjës financohen drejtpërdrejt nga Rusia – dhe dhjetëra mercenarë serbë vazhdojnë të luftojnë në Ukrainë.

Në shtator, në rajonin serb të Loznicës, u zbulua edhe një kamp i çuditshëm ku 170 moldavë, rumunë dhe qytetarë të tjerë evropianë stërviteshin për dy muaj në taktika ushtarake dhe guerile urbane: vetë presidenti Vuçiq u detyrua të pranojë praninë (dhe arrestimin) e tre agjentëve të shërbimeve sekrete ruse, trajnerë që rezultonin të përfshirë në protesta të dhunshme në Paris dhe në Gjermani.

Gjithmonë në ekuilibër mes Lindjes dhe Perëndimit, ideologjikisht më afër vlerave të Kremlinit sesa atyre evropiane, ekziston edhe një tjetër arsye që e detyron Vuçiqin të ruajë marrëdhënie të ngushta me Putinin dhe të pranojë të shërbejë si qendër për këtë diplomaci të re të vaksinave: çështja energjetike.

Kompania kryesore e naftës në Serbi, NIS, ka rënë nën sanksionet amerikane për shkak se është në pronësi ruse. Por Serbia varet plotësisht nga gazi rus dhe vendimi i BE-së për të ndalur furnizimet nga Putini po krijon një “situatë pothuajse pa shpresë”, siç thotë ministrja serbe e Energjisë, Dubravka Djedovic-Handanovic.

Nga 1 janari, gazi nuk do të mund të kalojë më nëpër territorin e BE-së, ndërsa furnizimi për Serbinë kalon përmes Balkan Stream, që shkon nëpërmjet Bullgarisë dhe Hungarisë.
“Një katastrofë”, parashikon ministri i Financave i Serbisë, Sinisa Mali.

Për të gjetur një zgjidhje, Vuçiq u takua të hënën me kryeministrin hungarez Viktor Orban. Dhe është ftuar sërish për një vizitë në Budapest, kur Putini do të mbërrijë për samitin me Donald Trump për çështjen e Ukrainës. Presidenti serb i ka ofruar Carit një korridor ajror që përshkon Turqinë, Mesdheun dhe Malin e Zi, duke kaluar nga Serbia, për të shmangur arrestimin nëse përdor hapësirën ajrore evropiane.

Qiej dhe vaksina – gjithçka në rregull, mjafton të jem “serbi juaj”.

///Corriere Della Sera