Ndoshta objektivi ka qenë për të penguar kthimin e vendit në një varrezë makinash të vjetra, si dhe ndotjen e mjedisit. Nga ana tjetër, ishte normale që të paguajë taksë më të lartë ai që ka një Porsche Cayenne se një tjetër që ka një FIAT të lodhur.
Por, në fakt, u regjistrua krejtësisht e kundërta e asaj që pritej. Pasoja më alarmante ishte dyndja e makinave me më shumë se 10 vjet jetë. Të dhënat tregojnë se gjatë vitit 2011, 77% e makinave të targuara për herë të parë kishin një vit prodhimi maksimumi deri në vitin 2002 (minimalisht 11 vjet të përdorura). Edhe për 11-mujorin 2012, gati 80% e automjeteve të targuara për herë të parë kishin vit prodhimi maksimumi deri në 2002.
Eno Zeneli, sekretar i përgjithshëm i Automobile Club Albania pohon se ndryshimi i regjimit taksor të automjeteve të vjetra që hyri në fuqi në shtator 2011, ka sjellë dhe një dukuri tjetër, atë të zhvlerësimit të parkut ekzistues me rreth 40%. Ai jep një shembull konkret për të shpjeguar këtë tendencë:
Marrim si shembull një automjet Mercedes C Class, që rezultoi makina më e shitur në vend në vitin 2012, me fuqi 2000 kubikë dhe prodhim të vitit 2000. Nëse një automjet me këto parametra do të blihej përpara shtatorit 2011, ai do të kushtonte në tregun e huaj 5000 euro. Nëse i shtohej taksa e ndotjes, 3000 euro, dhe TVSH rreth 1000 euro, atëherë në total, kostoja e makinës do të shkonte 9000 euro.
Nëse blihet i njëjti automjet sot, me kushtet aktuale të tregut, do të kishim këtë situatë: Makina kushton 4000 euro në tregun primar të blerjes (1,000 euro më pak sesa blihej dy vjet më parë për shkak të faktorit kohë të zhvlerësimit). Në doganë do të paguhet dhe 800 euro TVSH, pra mjeti do të ketë një kosto totale prej 4800 eurosh.
Tashmë, një individ, që e ka blerë këtë automjet para shtatorit të vitit 2011, nuk mund ta shesë dot mjetin e tij për të blerë një makinë tjetër, pasi sipas logjikës së amortizimit në kohë, makina e përdorur dy vjet, nga 9000 euro e blerë do të shitej 7,000 euro. Por, individi do ta kishte të pamundur që ta shiste këtë automjet në treg për 7,000, kur një automjet me të njëjtat parametra i importuar rishtazi, hyn në treg me 5,000 euro, ndërkohë që të dy i paguajnë njësoj taksat.
SHTIMI I NDOTJES
Shtimi i makinave që në pjesën më të madhe kanë një moshë mbi 10 vjet, ngre një tjetër alarm. Atë të ndotjes së mjedisit. Sipas një studimi të vitit 2012 të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, nëse mjetet diesel nuk janë të pajisur me sistemet më të fundit të reduktimit të emetimeve ndotëse, këto emetime rezultojnë të jenë kancerogjene.
Dhe në Shqipëri, rreth 50% e makinave që qarkullojnë në vend, kanë një vit prodhimi deri në 1995, pra janë mbi 18 vjet të vjetra. “Kontrolli teknik për nivelin e ndotjes, që kryhet në pikat e kontrollit teknik, fatkeqësisht është akoma opsional, d.m.th nuk është kusht për t’i penguar mjetet që të mos marrin kolaudimin e përvitshëm teknik”, thotë Zeneli.
Nëse do realizohej kjo, shumë nga këto mjete që janë shumë të vjetra, nuk do të mund të qarkullonin, sepse do të frenoheshin te kontrolli teknik. Sipas burimeve jozyrtare, 30% e mjeteve nuk i kalojnë normativat për të cilat janë prodhuar dhe jo më të respektojnë normativat evropiane të ndotjes ku ne synojmë të anëtarësohemi.
Burime nga Ministria e Mjedisit, gjithsesi pohojnë se në objektin e tyre nuk është zgjidhja e problemit të vjetërsisë së makinave, por ata thjesht masin ndotjen që shkaktohet nga karburantet.
Shembuj të llogaritjes së taksës aktuale vjetore të makinave të vjetra dhe uljes së tyre të propozuar me 50%
Benz Mercedes 240 i vitit 1985
Është Bëhet
57.600 lekë 28.800 lekë
Benz Mercedes C220 i vitit 2003
Është Bëhet
13.200 lekë 6.600 lekë
Benz Mercedes SL65 AMG i vitit 2005
Është Bëhet
35.750 lekë 17.875 lekë
Ford Fiesta 1.200 cm3 benzinë i vitit 1995
Është Bëhet
13.440 lekë 6.720 lekë
Volkswagen Polo 1.600 cm3 diesel i vitit 2000
Është Bëhet
14.400 lekë 7.200 lekë
Volkswagen Golf 4 1.800 cm3 benzinë i vitit 1999
Është Bëhet
14.400 lekë 7.200 lekë
Smart 600 cm3 benzinë i vitit 2001
Është Bëhet
3.840 lekë 1.920 lekë
Shkrimi u botua sot në gazetën Shqiptarja.com (print) 28.03.2013
Redaksia Online
(b.m/shqiptarja.com)