POP 5

Lajmet më të lexuara të 5 minutave të fundit

Kultura

STUDIMI/ Nga ndërtimi te funksioni e dedikimet, Kalatë e Ali Pashë Tepelenës, Përzhita: U ndërtuan mbi shtresa më të hershme të shek. XIII-XIV!

Luan Përzhita rrëfen studimin mbi kalatë e Ali Pashë Tepelenës dhe pasionin e tij për ndërtimtarinë. Studiuesi rrëfen zbulimin për shtresat më të hershme mbi të cilat këto objekte u ndërtuan, si dhe jep detaje për format, funksionet e nga kush u përdorën

Ka qenë i apasionuar pas ndërtimtarisë, Ali Pashë Tepelena. La pas objekte arkitektonike si ura, kala, ujësjellës, disa prej të cilave trashëgohen edhe sot, duke u bërë pjesë e atraksionit turistik vendas , ndonëse mbi 2 shekuj larg prej kur  u ndërtuan.

“Ali Pasha ka qenë një i apasionuar pas ndërtimit. Ai kishte rreth vetes arkitektët më të zotë, që vinin nga Franca dhe vendet e tjera. Dhe paguheshin mjaft mirë nga Ali Pasha”, shprehet arkeologu e historiani Luan Përzhita, Rektor i Akademisë së Studimeve Albanologjike.

Studiuesi Luan Përzhita, ka përfunduar hulumtimin e tij mbi Kalatë e Ali Pashë Tepelenës, që së shpejti do të shikojë dritën e botimit.

“Mendova se është një moment që të fillojmë një punë  e cila do të përqendrohej kryesisht në rifreskimin e të gjitha të dhënave që lidhen me kalatë e Ali Pashë Tepelenës në territorin shqiptar. Me vlerësimin e dokumentacionit në radhë të parë, pastaj edhe në një paraqitje, që lidhet jo vetëm me anën arkitektonike, por edhe me pjesët e asaj që futet shkenca e arkeologjisë. Kështu që duke gërshetuar edhe pjesën e dokumentacionit, mbase krijohet një vizion ndryshe përsa i takon edhe botimit të këtyre kalave”, shton më tej Përzhita.

Ali Pasha ka ndërtuar edhe përtej Shqipërisë, në qytete si Janina gjatë kohës së Pashallëkut të Janinës. Në Shqipëri, investim i tij, janë Kalaja e Tepelenës, Gjirokastrës, Libohovës, Vivarit, Porto Palermos, Kalaja Trekëndore e Butrintit e ajo e Kardhiqit.

“Kalatë e Ali Pashës janë të fundit kala që u ndërtuan në territorin e Shqipërisë. Po ajo që mua më sjell një lloj ngacmimi të kërkimit shkencor lidhet me bazën që kishin këto kala më të hershme, kryesisht në shek. XIII-XIV”, thotë studiuesi.

Por historiku, i këtyre kalave, siç rrëfen arkeologu është më i kahershëm nga koha prej kur Ali Pasha nisi ndërtimin. Pasi shumë prej kalave u ndërtuan mbi shtresa të mëparshme objektesh të ngjashme.

“Përshembull në Kalanë e Tepelenës, kemi dhe një kala tjetër më të vogël, e cila ishte e ndërtuar para ardhjes së turqve në territorin tonë, që mendohet, ose sipas teknikës së ndërtimit dhe sondazheve që ne kemi arritur të bëjmë që mbase është një kala shumë më e hershme se sa është dokumentuar deri tani në territorin shqiptar. E njëjta gjë është përshembull për ndërtimet e ndryshme që Ali Pasha bëri në Kalanë e Vivarit dhe kalanë trekëndore të Butrintit që tregon se ka shtresa të tjera kulturore të cilat ai i përdori për të ndërtuar më pas”, shton më tej.

Forma e kalave u është përshtatur funksionit. Vetë Ali Pasha ka shfrytëzuar kalanë e Porto Palermos.

"Nipat dhe pjesa tjetër e familjes ka shfrytëzuar Libohovën apo kalanë trekëndore të Butrintit, ndërsa pjesa e Kalasë në Kanalin e Vivarit ka qenë më tepër garnizon ushtarak. Po ashtu edhe disa qendra të tjera kanë qenë edhe ato me orientim ushtarak. Ndërsa pjesa tjetër si e Porto Palermos ia dedikoi të shoqes, motrës, nënës, etj.”, tregon arkeologu.

Studimi Kalatë e Ali Pashës, do të prezantohet këtë të premte gjatë konferencës shkencore që do të mbahet nga Akademia e Studimeve Albanologjike lidhur me Vitin Arkeologjik 2022.

 

/M.Q./Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:

    Mendoni se lufta ndaj nëndeklarimit të pagave do rrisë ndjeshëm pensionet?

Lajme të tjera



×

Lajmi i fundit

Fier/ U quajt heroi i muajt tetor, pasi shpëtoi të moshuarit nga zjarri që ra në banesën e tyre, 29 vjeçari dhunon xhaxhain me sende të forta

Fier/ U quajt heroi i muajt tetor, pasi shpëtoi të moshuarit nga zjarri që ra në banesën e tyre, 29 vjeçari dhunon xhaxhain me sende të forta

2 Nëntor, 14:09