Testamenti shpirtëror i Kutelit

Testamenti shpirtëror i Kutelit

Mitrush Kuteli

Studiues shqiptar Behar Gjoka ka sjellë një shkrim tijin mbi figurën e njohur të shkrimtarit Mitrush Kutelit (Dhimitër Pasko) dhe për prozën e tij, e cila u botua për herë të parë "Hekuri dhe çeliku", e cila u botua për herë të parë në Panairin e Librit. 

Nga sepetet e dorëshkrimeve të Dhimitër Paskos, shtëpia botuese MK, nën kujdesin e fëmijëve të mjeshtrit të rrëfimit, e sidomos Pandeliut dhe Atalantës, sonte u bë paraqitja e librave të kësaj shtëpie botuese, ku krahas të tjerave, meriton vëmendje proza Hekuri dhe Çeliku. Një tekst që botohet për herë të parë, një faqe magjike e prozës së shkrimtarit.

Kjo prozë, që si zhanër endet në mes tregimit dhe novelës, por që shqiptohet mjeshtërisht si një mrekulli rrëfimore, u promovua në Panairin e librit, që në fakt shënon një ngjarje më vete, e cila megjithatë nuk pati vëmendjen e medias. 

Në fakt, Kuteli edhe kur e varrosën së gjalli, qëndroi në heshtje, zhurmën e kanë të tjerët, të cilët e shijojnë. Sa herë që flas për Kutelin, nuk e di pse më kujtohet thënia e Zh. P. Satrit, kur thoshte: Qentë e gjallë, kafshojnë luanët e vdekur!!! Proza ka vënë në qendër jetën e njeriut, ky dy personazhet e nisin udhëtimin si shokë, e vijojnë si adhurues të parasë dhe kthehen në vrasës. Ky tekst që ka qëndruar gjatë në duart e shkrimtarit. Nis të shkruhet në vitet dyzet dhe qëndron në dorëshkrim për shumë vite.

Në muajt e fundit të jetës, në vitin 1967, në kohën kur shembeshin kishat e xhamitë, Kuteli rrëmih në sirtarët e fletëve të veta dhe i jep dorën e fundit kësaj proze. Ngjarjet janë vendosur në Pogradec, në Mokër, lëvizin në pazarin e Korçës, ku dy protagonistët, hekurpunuesi dhe lëkurpunuesi i opingave, gjezdisin jetën në mjerim dhe në kërkim të një jete më të mirë. Sfondi i ngjarjeve është vendosur në kohën e mbretërisë. Është koha që të tjerët, korifejtë e realizmit socialist këndonin poezi dhe shkruanin romane për partinë dhe shokun Taras, e Kuteli zbulonte tragjikën e jetës, fatalitetin ku njeriu është ujk për njeriun.

Një tragjedi e pamatshme, një tekst që të rrrënqeth, një situatë universale, ku lufta për jetën, është luftë për asgjesimin e njeriut. Gjenitë heshtin kur shkrujnë, heshtin kur ikin nga kjo botë, heshtin në gjallje, “ustallarët” e shkarrashkrimit, zhurrmojnë në çdo kohë, e turmat lëvrijnë sikur mizat rreth qypit të përjagrun. Proza “Hekuri dhe Çeliku” është teksti më i fundit që vjen nga magjaja letrare e mjeshtërit. Piplima e fjalës, këngëtimi i shpirtit, më erdhën sonte, si melodi e dhimbës së Paskos për njeriu, dje, sot dhe nesër. Kurrë nuk është vonë, ta lëçitësh artin e Kutelit…

Ai di të pres, madje mos e kërkoni në rrumpallën zhurmuese se nuk qëndron aty, ai flet me shpirtin e njeriut, që jeton në pakohësi…

Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:

    Mendoni se komisionet hetimore për Shëndetësinë e TIMS do kenë rezultat?



×

Lajmi i fundit

SPAK lëshon 9 urdhër-arreste, mes tyre 2 ish-zyrtarë të Bashkisë së Tiranës Mariglen Qato dhe Redi Molla

SPAK lëshon 9 urdhër-arreste, mes tyre 2 ish-zyrtarë të Bashkisë së Tiranës Mariglen Qato dhe Redi Molla