Një herë në vit, unë dhe një mik planifikojmë një udhëtim me biçikletë—një aventurë që jo vetëm na përmbush dëshirën për eksplorim, por edhe na jep mundësinë të zbulojmë një cep të ri të botës në mënyrë autentike. Si adhurues të natyrës dhe jetës së mirë, kemi eksploruar disa nga destinacionet e zakonshme si Franca dhe Spanja, por edhe vende më të pazakonta si Etiopia. Megjithatë, kur shoku im sugjeroi Shqipërinë për këtë vit, u befasova. Por kur fillova kërkimet, m’u bë e qartë se Shqipëria, ashtu si Italia dhe Franca, ka male madhështore, një rivierë me ujëra të kthjellëta, një kulturë të pasur ushqimi, histori të lashtë dhe fshatra mesjetarë. Gjëja që i mungon: turmat e shumta të turistëve dhe çmimet e larta të homologëve perëndimorë.
Nuk është çudi që kjo ish-provincë osmane po tërheq gjithnjë e më shumë udhëtarë të zgjuar—fillimisht nga Europa dhe tani edhe nga SHBA. Shqipëria, anëtare e NATO-s që nga viti 2009 dhe kandidate për BE, po zhvillohet me shpejtësi. Vitin e ardhshëm, do të hapet një aeroport i ri ndërkombëtar, disa hotele moderne dhe një resort luksoz ishullor, i cili po planifikohet nga Jared Kushner. Por, edhe pas tre dekadash nga rënia e regjimit komunist, Shqipëria mbetet një vend që duket i freskët dhe i pazbuluar. Kur arritëm në Tiranë në fund të shtatorit, ajri ishte ende i ngrohtë dhe i freskët. Për të menaxhuar udhëtimin, punësuam një udhërrëfyes lokal, një afro-amerikan që u shpërngul në Shqipëri tre vite më parë për të jetuar si nomad dixhital.
Udhëtimi ynë pesë-ditor përfshinte qytetet bregdetare Vlorë, Himarë, Sarandë dhe Ksamil, si dhe Gjirokastrën, një qytet historik me kala. Pedaluam përgjatë një rruge malore plot kthesa, të rrethuar nga pisha dhe frashëra. Pamjet mahnitëse të deteve Jon dhe Adriatik shpesh na kujtonin Bregun Amalfi në Itali apo Autostradën Bregdetare të Paqësorit në SHBA. Gjatë rrugës hasnim më shumë gomarë dhe qen që flinin sesa njerëz. Ushqeheshim me byrekë të shijshëm dhe pjatanca të frymëzuara nga kuzhina italiane, si peshk i freskët, pasta dhe pica. Çmimet ishin befasuese: një darkë me verë kushtonte nën 20 dollarë dhe një qëndrim në një hotel me katër yje ishte nën 100 dollarë.
Një ditë me shi vizituam Kalanë e Porto Palermos, të ndërtuar nga Ali Pasha në një gji të bukur për të forcuar kontrollin mbi rajonin. Gjatë regjimit komunist, kjo kala ishte përdorur si bazë për nëndetëse sovjetike. Kalaja nuk është e madhe sa Carcassonne në Francë, por ka avantazhin e mungesës së turmave dhe radhëve. Në Vlorë, ku Shqipëria shpalli pavarësinë në vitin 1912, vizituam Muzeun Kombëtar të Pavarësisë, i vendosur në ndërtesën ku u krijua qeveria e parë. Tarifa e hyrjes ishte vetëm 3 dollarë, dhe udhërrëfyesi vendas na dha një përvojë të paharrueshme mes fotografive të etërve themelues të kombit.
Në Gjirokastër, një sit i mbrojtur nga UNESCO, vërejtëm më shumë turistë. Ky qytet me kalldrëm ka një bukuri të ngjashme me Siena-n në Itali ose Bruges-in në Belgjikë. Qendra e tij karakterizohet nga minarja e lartë e Xhamisë së Madhe dhe një pazar shumëngjyrësh. Kalaja e Gjirokastrës ishte më e qetë, ndoshta sepse kërkonte një ngjitje prej 1,100 këmbësh. Pasi mbërritëm në majë, u shpërblyem me një muze që tregon historinë ushtarake të Shqipërisë dhe një aeroplan luftarak amerikan të viteve ’50, që Shqipëria pretendon se e ka kapur gjatë një inkursioni.
Në Tiranë, u takuam me Harel Kopelman, një izraelito-amerikan që bashkëthemeloi një qendër kulturore të quajtur “Albanian Night”. Ai na tregoi se shqiptarët kanë një simpati të madhe për Amerikën, duke përmendur rolin e Presidentit Ëilson pas Luftës së Parë Botërore dhe ndërhyrjen e Presidentit Clinton gjatë luftës së Kosovës. “Shqipëria është si shteti i 51-të,” tha ai. Pas këtij udhëtimi, mund të them se ndjenja është plotësisht e ndërsjellë.
Si të shkoni: Momentalisht nuk ka fluturime direkte nga SHBA për në Shqipëri, por Tirana është e arritshme përmes shumë qyteteve të njohura evropiane si Londra, Parisi dhe Roma. Për të shkuar në Rivierën Shqiptare, mund të fluturoni për në Korfuz, Greqi, dhe të merrni një traget një-orësh për në Sarandë.
Autori i shkrimit të mësipërm është Robert P. Walzer, redaktor në Wall Street Journal.