Opinion

Zemërhekur

Në një gji të Shkumbinit mbi një cop tokë rrëzë malit të pa arritëshme nga përmbytjet e lumit, ngriti një shtëpi modeste.

Edison Ypi
26 Shtator 2019, 10:37 | Përditesimi: 26 Shtator 2019, 10:39

Lindi në një fshat malor në verilindje të Elbasanit, në një vend me pyje, pisha, liqene të kthjellët, lëndina të blerëta, mijëra aroma, miliona ngjyra. Kur u bë njëzet vjeç vendosi të zbriste nga ai vend i lartë, i freskët, i pastër, por i pa jetueshëm, në një vend më të ulët, më të ngrohtë, më pak të pastër, por të jetueshëm. Marrja e këtij vendimi j’u shoqërua me rrahje të pazakonta zemre. Në një gji të Shkumbinit mbi një cop tokë rrëzë malit të pa arritëshme nga përmbytjet e lumit, ngriti një shtëpi modeste.

Aty u martua. Aty bëri pesë fëmijë; tre djem, dy vajza. Gruaja i vdiq herët. Fëmijët ja la të vegjël. Të rrahurat e zemrës iu shpeshtuan. Fill pas fatkeqësisë me gruan i ndodhi një fatmirësi; Mes lumit dhe malit, vullnetarë uluritës me kazma në duar dhe shall të kuq në qafë ndërtuan hekurudhën. Traseja që ndau lumin nga gjiri ku ishte shtëpia, solli befas një të mirë të madhe, zgjeroi pjesën e thatë, hapësirën jetike të familjes. Fatmirësia e beftë e bindi përfundimisht se bëri mirë që zbriti nga fshati i bukur dhe i freskët pranë fushës së ngrohtë dhe lumit të rrezikshëm. Familja u gjallërua. Nisën të kultivojnë me zell tokën para shtëpisë. U shtuan ecejaket në Elbasan, Tiranë, Librazhd, dhe më tutje.

Kaluan vite. Erdhi kohë tjetër. Pa vullnetarë kinse të lumtur, kazma, lopata, buldozera, shalla të kuq, klithma, gara, rrapëllima. Në gjurmët e babait vizionar me mendje të shkathët dhe zemër delikate, çupat muarrën burrat që meritonin, djemtë kombinuan ndejtjen me kurbetin. Fati i mirë i çupave dhe mbarësia e djemve shpërndarë në gjeografinë Tiranë-Elbasan-Athinë-Paris-Londër, ja shtuan të rrahurat e zemrës. Babait të dashur me zemër të lodhur, djemtë i bënë konsulta me mjekë që i sollën prej kahmosit. Mjekët thanë i duhej zëvendësuar në zemër një vegël e vogël prej mishi me një tjetër prej metali. Nuk pranoi. Erdhën djemtë nga kurbeti ta bindnin. U shkulën miq e farefis nga an’ e anës. I bënë të ditur se fjala ishte për një operacion të pazararshëm. Fjalët “ndërhyrje në zemër” ja shtuan dhe egërsuan refuzimin. Jo që jo. Tha se pranonte ta vrisnin por kurrsesi ta ndërronte me nkë copë hekuri atë veglën e vogël në zemër.

U çudit i madh e i vogël. Nisën hamëndjet. U fol mbi ekzistencën, Fatin, unicitetin e qënies, relativitetin e kohës, fillimin dhe mbarimin e jetës dhe të botës, moshën e planetit, deri edhe moshën e universit. Dikush që përmendi Allahun dhe Ymrin tha se refuzuesi i operacionit e kishte të qartë se Allahu nuk të jep Ymër sa do ti, por sa e ka shkruar Ai, pra, ky refuzim s’kishte asgjë për tu habitur përderisa vetë i sëmuri nuk pretendonte më tepër Ymër se Allahu i kishte falur. Dishepujt e Allahut dhe Ymrit, u ndeshën gjatë me adhuruesit e mjeksisë dhe bisturisë pa dalë në ndonjë përfundim. Njëri i la të gjithë pa ment kur tha se koha ekziston vetëm brenda kokës tonë për të mos lejuar që ngjarjet të ndodhin rrëmujshëm por me rend. Nga ky këndvështrim, vazhdoi filozofi lokal, mosha dhe jetgjatësia nuk kanë kuptim.

Në përpjekje për t’i dhënë një spjegim refuzimit të mistershëm, një tjetër solli në vëmendje ndeshjen më të vjetër të botës, atë mes mishit dhe metalit, që sipas tij deri më sot ka shkaktuar miliona viktima. Një mik i shtëpisë kujtoi Anna Ahmatovën; “Të pafundme janë vetëm kaltërsitë e qiellit dhe përdëllimi i Zotit”, çka bëri përshtypje të thellë, por askush nuk i hyri ta komentonte.
Një ditë zemra e babait ndali. Mes keqardhjes dhe ngushëllimeve, pas heshtjes së ditëve të para të fatkeqësisë së paralajmëruar, pyetja se pse nuk pranoi të operohej, u rindez. Por arsyetimet e mprehta dhe interpretimet e thella vetëm sa e trashën terrin. Derisa doli një mbeskë që qartësoi gjithçka. Mos u lodhni me Allah dhe Ahmatova. Gjyshi më tha një ditë; Të kam zemër. Nëse në zemër do vë një vegal metalike, si do të them unë ty, “të kam një cop hekur” ?