Në 30-vjetorin e ndarjes nga jeta të shkrimtarit e albanologut, mbahet tryeza shkencore ‘Martin Camaj në Sistemin Letrar Shqiptar’. Studiuesi albanolog Bardhyl Demiraj e rrëfen si pjesë të mërgatës politike intelektuale shqiptare e ka dy fjalë për akuzatorët, që aluduan për Camajn si informator.
“Linda në një vend ku nuk shkel as këmba e Kalit”….
E nis prej Temalit të Dukagjinit, ku lindi në 13 korrik të 1925-ës, albanologu Bardhyl Demiraj kumtesën e tij për “Martin Camaj si pjesë e mërgatës politike intelektuale shqiptare”… Në 30 vjetorin e ndarjes së tij nga jeta, ku kujtohet në Akademinë e Shkencave përmes tryezës shkencore ‘Martin Camaj në Sistemin Letrar Shqiptar’, profesor Bardhyl Demiraj rikujton kontributin e tij.
“Në radhë të parë si shkrimtari më i spikatur i mërgatës shqiptare gjatë gjysmës së dytë të shekullit XX-të dhe si studiues, albanolog”, thotë ndër të tjera Demiraj.
Duke sjellë përshëndetjen e Erikës, bashkëshortes të Camajt për Shqipërinë, thotë se tanimë ajo është e qetë që vepra e Martinit dhe personaliteti i tij është bërë e prekshme. Ende pa dalë nga vala e interpretimeve të materialeve të publikuara, ku aludohej për Camajn si agjent i mundshëm i UDB-së a CIA-s, botuesi i veprës së plotë të Camajt, thotë se ftesa ka qenë e hapur edhe për ‘akuzatorët’.
“Nuk e di pse është tërhequr ky koleg”, thotë albanologu.
Por në mungesë, duke shpjeguar rrugëtimin e jetësor të Camajt ai tregon se shkrimtari, ndonëse i rekrutuar si informator gjatë sistemit komunist në vend, ‘i vuri ish-sigurimsat në lojë’.
“Si agjent vullnetar pa pagesë qëndroi rreth dy muaj gjithsej, sepse pastaj ai u arratis. Dhe ai informacion që ka dhënë, ka qenë jo vetëm jo i saktë por i drejtonte agjentët në një qorrsokak”, shton më tej Demiraj.
Pas arratisjes, në Jugosllavi, Demiraj tregon se Camaj iu përkushtua tërësisht studimit në romanistikë, sllavistikë dhe punë të tjera shkencore-filologjike. Në fillim vitet ’50, ku siç pretendonte studiuesi Auron Tare, supozohej të kishte punuar si informator, albanologu kujton se Camaj po merrej me përkthimin në frëngjisht të fjalorit të Kristoforidhit, çka kërkonte përkushtim të veçantë.
“Siç pretendon dikush sot e kësaj dite që mund të ketë qenë edhe bashkëpunëtor i ngushtë i shërbimit sekret jugosllav të asaj kohe, por që të merresh me Kristoforidhin do punë, plus studimi vetë në fushat përkatëse, nuk i binte rasti të merrej me gjëra shtesë, të cilat nuk kishte arsye pse ti zhvillonte”, thotë Demiraj.
Nga studimet në Beograd e largimi në Itali, për t’u vendosur më tej në Gjermani, rrugëtimi i Camajt sipas Demirajt është shoqëruar me dëshirën për t’u formuar, e karriera e tij nuk është e ndërtuar me kompromise miqësore a pretendime të tjera të dyshimta. Albanologu e mbyll kumtesën në vitet ’90. Po në këtë periudhë Çapaliku e sjell Camajn përmes një epistolari, ku ndër të tjera Camaj i shkruan duke i’u referuar fillesave të veta se edhe ai “i përket shkollës letrare shkodrane”. Tryeza shkencore zgjati për më shumë se tre orë e në të morën pjesë akademikë e emra të njohur të fushës albanologjike e letërsisë.
Komente
Lajme të tjera
-
'Në librari', tre titujt për këtë fundjavë: ‘Përrallëtarët e gjuhës shqipe’, ‘Në mbrojtje të arsyes albanologjike’ dhe ‘Pse e përqeshin shoqet Martinën’
10 Nëntor, 08:11
-
Frrok Çupi: ‘Martiiin’, më thirri në telefon. ‘Mos më thuaj të shkoj më në atë vend!’
22 Korrik, 14:19
-
Botohet antologjia shqip-gjermanisht me 36 poezi, përkthyesja: Nga panairet e mëdhenj tek fëmijët e emigrantëve
31 Gusht 2022, 15:28
-
Stefan Çapaliku zbulon ish gruan serbe të Martin Camaj: Ishin çifti më i bukur i gjithë universitetit të Beogradit
28 Qershor 2022, 21:32 -
‘U hodha nga dritarja t’i shpëtoja vdekjes’/Shokon në ‘Pa Gjurmë’ mbesa e poetit Camaj, nëna që u izolua për dy vite në qeli
24 Shkurt 2021, 10:53 -
100-vjetori i lindjes së Shaban Demirajt, i biri rrëfen të atin në tri dimensione
30 Shtator 2020, 16:44
-
95-vjetori i lindjes së Camajt, Rama: Dosja e tij e survejimit, ndryshe nga e bashkëpunimit. S’e lanë të qetë as në botën tjetër!
28 Gusht 2020, 21:43
-
Historiani- Ramës: Martin Camajn e sulmuan ato që ju i keni dhënë poste të rëndësishme! Deklarata jote hipokrizi e tejskajshme
28 Gusht 2020, 21:35 -
'Martin Camaj agjent i UDB-së'/ Rama: Shpifje nga 'askushi që do të bëhet dikush'! Njësoj si me akuzat për detin
28 Gusht 2020, 19:08 -
“Tregime të Moçme shqiptare” në anglisht, përkthyesi: Këto njëmbëdhjetë rrëfime janë thesar për ne!
11 Gusht 2020, 17:01
-
Dëshmia e 109 vjeçarit: 'U arratisëm në Jugosllavi, pasi Mehmet Shehu me dy kolonelët rus stërviti 6 mijë trupa dhe...'
6 Gusht 2020, 09:16 -
Studiuesja: Dramaturgjia shqipe sot inegzistente, shteti të vërë dorë!
3 Gusht 2020, 14:22
Nuk e kuptoj pse zoteria e konsideron problem faktin e te qenurit informator te te nderuarit Camaj? Qofte nga sigurimi i shtetit, CIA apo simotra e saj e kohes UDB. Sot e kesaj dite udheheqesit tane jane ne pozita te njejta dhe asqe e vrasin mendjen. Eshte nje menyre, ndonse jo morale, per te patur akses ne pushtet.
Përgjigju