4 hapat e Francës për zgjerimin e BE-së: Nga përfitimet e prekshme financiare, kushtet e rrepta...e deri tek 'procesi i kthyeshëm'

TIRANE - Franca i dërgoi të ashtuquajturin “non-paper” deri te vendet anëtare të BE-së, duke kërkuar “qasje të rinovuar” në procesin e zgjerimit për vendet e Ballkanit Perëndimor.

Katër hapat e propozuara nga Franca për reformimin e Bashkimit Evropian janë: Përafrimi gradual, kushte të rrepta, përfitime të prekshme, proces i kthyeshëm.

“Pasi që të hapen negociatat, procesi i integrimit nuk do të më bazohet në hapjen e kapitujve të mëdhenj tematik, por në disa faza të njëpasnjëshme, të cilat do të formojnë blloqe koherente të politikave dhe skemë të vendosur nga BE-ja, duke i marrë parasysh karakteristikat specifike të secilit kandidat, ku është e nevojshme", thuhet në dokumentin e Parisit zyrtar.

Vendet kandidate do të duhej t’i përshtatin aftësitë e tyre institucionale dhe administrative të nevojës nga pjesëmarrja efikase në politika të ndryshme. Për anëtarësimin final do të vendoset në bazë të përmbushjes së aspiratave konkrete ekonomike dhe sociale.

"Vendet kandidate mund të marrin një pjesë të fondeve strukturore për të cilat ata do të ishin të pranueshëm një herë në Bashkimin Evropian, bazuar në një rritje graduale sipas fazave që ato kanë përfunduar dhe reformave që kanë kryer jashtë. Vendeve kandidate do t’u kërkohet të përshtatin aftësitë e tyre institucionale dhe administrative me nevojë për pjesëmarrje efektive në politika të ndryshme. Pranimi përfundimtar do të vendoset bazuar në përmbushjen e objektivave të prekshme ekonomike dhe sociale”, thuhet në dokument.

Në nisje të dokumentit që Alsat publikon, Franca thotë se Ballkani Perëndimor e ka vendin në BE dhe vlerëson se i gjithë rajoni i përket Evropës për nga historia, kultura dhe gjeografia e tyre. Por pranimi i tyre duhet bërë pasi të jetë reformuar BE dhe të jenë më efektive dhe të përgjegjshme shtetet anëtare dhe ato kandidate. Sipas Parisit zyrtar, edhe pse reformat janë mjaft të thella nga vendet kandidate, përfshirë Shqipërinë, përfitimet konkrete për qytetarët në vendet kandidate mbeten të pamjaftueshme.

"Prandaj, një qasje e përtërirë ndaj procesit të pranimit është e nevojshme për të mbështetur vendet e Ballkanit Perëndimor në terma konkret në lidhje me reformat e nevojshme për të përmbushur plotësisht sundimin e ligjit dhe në përgjithësi për të zbatuar acquis-in evropian. Kjo qasje duhet të shoqërohet nga një angazhim të fortë nga Bashkimi Evropian në mënyrë që t’i ndihmojë ata të përballen me sfidat e shumta dhe komplekse në lidhje me zhvillimin e tyre ekonomik dhe shoqëror, për të pasur nën kompetencave territorin e tyre, dhe të përballen me sfidat e tyre të migracionit dhe të sigurisë", thuhet në dokumentin (Non Paper) me propozimet e Francës.

Propozimi kyç i Francës është në miratimin e parimit të kthyeshmërisë, sepse vlerësohet se kjo do ta sigurojë besimin dhe natyrën inkurajuese të procesit. Sipas Parisit, parimi i tillë është i domosdoshëm në situata kur vendi kandidat pjesërisht ose aspak nuk përmbush kritere të caktuara ose ka ndaluar që t’i ndërmarrë detyrimet e ndërmarra. Në rast të tillë përgjigja evropiane do të mund të lëvizë nga ndalimi i ndihmës financiare deri në pezullimin e përgjithshëm, në rast që të sillen në pikëpyetje vlerat bazike të BE-së

Përmbajtja e dokumentin (Non Paper)

Reformimi i procesit të pranimit në Bashkimin Evropian

Ne riafirmojmë mbështetjen tonë të pakursyer për perspektivën evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor. Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia i përkasin Evropës, për shkak të historisë, kulturës dhe gjeografisë së tyre. Lidhjet më të ngushta me Bashkimin Evropian janë mënyra e vetme që këto vende të ndërtojnë ose konsolidojnë shtetet, bazuar në shtetin e së drejtës dhe shoqërisë së hapur e pluralistë, të ndjekin zhvillimin e tyre ekonomik dhe shoqëror, t’i japin rinisë së tyre një të ardhme me perspektivë dhe të promovojnë pajtimin midis popujve. Lidhje më të ngushta midis Bashkimit Evropian dhe vendeve të Ballkanin Perëndimor, dhe pranimin e tyre efektiv pasi të jetë reformuar Bashkimi Evropian dhe për të bërë më efektive dhe më të përgjegjshme shtetet Anëtare dhe vendet kandidate, që do ta bëjnë gjithashtu Evropën më sovrane dhe më e bashkuar. Njëzet vjet pasi njohën perspektivën evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor, pavarësisht reformave të ndërmarra dhe aktet e guximshme të pajtimit (siç është Marrëveshja e Prespës), transformimet e thella politike, ekonomike dhe sociale të kërkuara për një anëtarësim në të ardhmen drejt Bashkimin Evropian vazhdojnë të jenë shumë të ngadalta dhe përfitimet konkrete për qytetarët në vendet kandidate mbeten të pamjaftueshme. Prandaj, një qasje e përtërirë ndaj procesit të pranimit është e nevojshme për të mbështetur vendet e Ballkanit Perëndimor në terma konkret në lidhje me reformat e nevojshme për të përmbushur plotësisht sundimin e ligjit dhe në përgjithësi për të zbatuar acquis-in evropian. Kjo qasje duhet të shoqërohet nga një angazhim të fortë nga Bashkimi Evropian në mënyrë që t’i ndihmojë ata të përballen me sfidat e shumta dhe komplekse në lidhje me zhvillimin e tyre ekonomik dhe shoqëror, për të pasur nën kompetencave territorin e tyre, dhe të përballen me sfidat e tyre të migracionit dhe të sigurisë.

1- Një qasje e përtërirë duhet të bazohet në 4 parime: asociimin gradual; kushte të rrepta; përfitime të prekshme; proces i kthyeshëm

o Bisedimet e organizuara rreth blloqeve të politikave, në të cilat vendet kandidate do të ishin gradualisht të përfshira;

o Kushte të rrepta, me qëllim që të konvergjojnë në mënyrë efektive drejt normave dhe standardeve evropiane afatgjatë, në fushën e shtetit të së drejtës, por edhe konvergjencës ekonomike dhe sociale;

o Përfitime konkrete gjatë procesit (të cilat aktualisht mungojnë dhe parandalojnë lëvizjet migratore nga burimi, krijimi i problemeve për të dy palët), veçanërisht përmes rritjes financiare mbështetur;

o Një proces i kthyeshëm për të siguruar besueshmërinë dhe natyrën e tij nxitëse. Kjo qasje e re do të bazohej gjithashtu në qeverisje të zgjeruar politike.

1.1 Bisedimet e organizuara për të mundësuar hyrjen graduale në politikat dhe programet e Bashkimit Evropian

a) Procesi i pranimit do të ishte më gradual dhe nxitës:

o Sapo të hapen negociatat, procesi i integrimit nuk do të bazohej tek hapja e një numri të madh kapitujsh tematikë, por në disa etapa të njëpasnjëshme, të cilat do të formohen blloqe koherente të politikave dhe një skemë e paracaktuar nga BE, duke marrë parasysh veçoritë specifike të secilit kandidat kur është e përshtatshme (shiko Shtojcën 1);

o Mbyllja e negociatave që korrespondojnë me secilën fazë të përfunduar nga vendi do të hapet mundësia për të marrë pjesë në programet e BE-së, për t’u përfshirë në politika të caktuara sektoriale dhe, ku të përshtatshme, për të përfituar nga disa financime të synuara; Për të kaluar në fazën tjetër, vendet do të duhej të respektonin në mënyrë efektive kriteret e sakta, të cilat do të mundësonte që Acesi të adoptohet, por edhe të zbatohet në mënyrë efektive në kuadër të pjesëmarrjes në një politikë të caktuar;

o Sundimi i ligjit dhe të drejtat themelore do të mbeten një kërkesë integrale që nga momenti negociatat hapen, siç është rasti në parim, brenda kornizës së “qasjes së re” të paraqitur në dhjetor 2011, dhe do të mbetet i tillë në të gjitha seksionet gjatë gjithë procesit (përfshirë në kritere për secilën fazë);

o Qëllimi përfundimtar do të ishte aderimi i plotë.

b) Renditja e fazave graduale duhet të sigurojë një ekuilibër të besueshëm midis aftësisë së kandidatit vendet për të marrë pjesë në një politikë, përfitimet që priten nga këto vende nga pjesëmarrja e tyre në kjo politikë dhe nevoja për të ruajtur integritetin e Unionit dhe politikat e tij.

Për shembull, lidhja me instrumentet në axhendën dixhitale (roaming, Evropa dixhitale, etj.) Ose pjesëmarrja në Zonën Evropiane të Kërkimit dhe programet LIFE + dhe Creative Europe mund të jetë të planifikuar për një fazë të hershme të procesit. Përfshirja në Unionin Bankar ose në arrestimin Evropian urdhri mund të parashikohej në një fazë të mesme, ndërsa hyrja në tregun e brendshëm do të lihej më mirë drejt përfundimit të procesit.

1.2 Kushtet e rrepta

Kriteret për të kaluar nga një fazë në tjetrën do të përcaktoheshin në detaje, duke bërë të mundur verifikimin adoptimi si dhe zbatimi efektiv dhe i qëndrueshëm i acquis për sa i përket një të veçante politikë, dhe do të bazohej kryesisht në progres të qëndrueshëm, të pakthyeshëm në fushën e sundimit të ligjit.

Vendeve kandidate do t’u kërkohet të përshtatin aftësitë e tyre institucionale dhe administrative me nevojë për pjesëmarrje efektive në politika të ndryshme. Pranimi përfundimtar do të vendoset bazuar në përmbushjen e objektivave të prekshme ekonomike dhe sociale të konvergjencës.

Këto kritere do të vinin me tregues të lehtë dhe objektivisht të verifikueshëm. Ata mund të frymëzoheshin nga treguesit e përcaktuar nga Bashkimi Evropian (tabela e rezultateve të drejtësisë, Semestri Evropian gjatë fazave përfundimtare) të procesit) dhe organizatave të tjera ndërkombëtare (Këshilli i Evropës, përfshirë Venecian) Komisioni, GRECO dhe komiteti Moneyval; OECD; Banka Botërore), por prapë do të vendoset dhe vlerësuar vetëm nga institucionet e BE-së.

1.3 Përfitime të prekshme

Përveç përfitimeve që vijnë nga pjesëmarrja graduale në politikat e BE-së, rritja e mbështetjes financiare mund të sigurohej. Mund të vijë nga një rritje në zarfin e instrumentit para-pranimit, por bërja e vendeve kandidate të pranueshme për fonde strukturore gjithashtu mund të konsiderohet. Vendet kandidate mund të marrin një pjesë të fondeve strukturore për të cilat ata do të ishin të pranueshëm një herë në Bashkimin Evropian, bazuar në një rritje graduale sipas fazave që ato kanë përfunduar dhe reformave që kanë kryer jashtë. Kërkesat e pranueshmërisë për këto fonde duhet të rezervohen për tenderuesit e këtyre vendeve dhe Shtetet Anëtare të Bashkimit Evropian, për të shmangur ndikimet e jashtme negative.

1.4 Një qasje e kthyeshme

Një parim i kthyeshmërisë duhet të vendoset për të adresuar situatat me të cilat kandidati vendi, tërësisht ose pjesërisht, nuk plotëson më kritere të caktuara ose pushon së përmbushuri zotimet që ka ndërmarrë. Përgjigja e Bashkimit Evropian do të ishte graduale. Do të ishte në përpjesëtim me madhësinë dhe serioziteti i dështimit të vërejtur: nga një pezullim i përfitimeve të dhëna për një hap prapa në procesi, apo edhe pezullimi i përgjithshëm nëse vlerat themelore të Bashkimit Evropian u kundërshtuan (si mund të jetë rasti në procesin aktual).

2- Qeverisja më e fortë politike

Një qeverisje specifike do të vendoset për të mbështetur këtë proces të ri. Komisioni do të vlerësojë dhe monitorojë rregullisht progresin e bërë nga vendet kandidate, përfshirë pajtueshmërinë e tyre me acquis të fazave të vlefshme tashmë. Shtetet Anëtare do të rishikojnë këto vlerësime. Roli i Këshillit do të forcohej pasi vendet kandidate gjithnjë e më shumë përfshihen në politikat sektoriale.

Më në fund, së bashku me fillimin e reflektimit për një artikulim më të mirë midis samiteve të Procesit të Berlinit dhe samiteve BE-Ballkanike, një takim vjetor i Këshillit Evropian mund të mbahet me kryetarët e shteteve dhe qeveritë e vendeve të Ballkanit Perëndimor, në mënyrë që të adresohet çështje me interes të përbashkët (përgjigje e përbashkët ndaj sfidave kryesore, marrëdhëniet me partnerët jo-evropianë, bashkëpunimi në fushën e drejtësisë dhe punëve të brendshme, bashkëpunimi ekonomik dhe rajonal).

Ne propozojmë që Këshilli t’i kërkojë Komisionit të formojë, mbi bazën e pikave të mësipërme, propozime që përcaktojnë metodën e re (organizimin, procedurat e vendimmarrjes, mekanizmat e monitorimit, rolin e institucioneve të ndryshme evropiane dhe shteteve anëtare) përpara zgjerimit tjetër.

Paketa botohet, deri në janar të vitit 2020.

Kjo qasje e rishikuar ndaj procesit të pranimit do të pasqyrohej dhe zbatohej në kornizat e negociatave që Këshilli do t’i thirrej të miratonte kur të hapnin negociatat e pranimit me vendet kandidate.

Shtojca: Propozim për mënyrën e organizimit të fazave të reja të procesit të pranimit

G.M./Shqiptarja.com

TAG:
• Hapja e negociatave
• integrimi ne be
• non paper