Artistët e lashtë gdhendën deve
në Gurin e Shkretëtirës Saudite 

Rreth 2.000 vjet më parë, ndoshta, artistë të lashtë në shkretëtirën arabe u ngjitën në shkëmbinj të lartë të dhe gdhendën në gur.
Tani, arkeologët që eksplorojnë një vend në Arabinë Saudite në veriperëndim kanë zbuluar rreth një duzinë skulpturash shkruan New York Times.
Megjithëse arti i deveve është gjetur në pjesë të tjera të Gadishullit Arabik, gdhendjet e zbuluara rishtazi në të ashtuquajturën "Camel Site" janë stilistikisht unike. Gjetjet, të cilat u raportuan të martën, mund të ndihmonin në zbulimin e historisë dhe zhvillimit të artit në Gadishullin Arabik.
"Ky është një zbulim i ri i madh dhe në njëfarë mënyre një lloj krejtësisht i ri i artit në Arabinë Saudite", tha Maria Guagnin, një arkeologe nga Instituti Max Planck për Shkencën e Historisë Njerëzore.

"Pamjet natyrore, pothuajse tre-dimensionale janë ndryshe nga çdo gjë tjetër që kam parë më parë dhe nxjerr në pah aftësitë e gdhendësve të tyre prehistorikë. Megjithëse pjesa më e madhe e veprave të artit dëmtohet nga erozioni ose vandalizmi, pjesët që duken ende duken të kujdesshme ndaj detajeve.
Ndonjëherë devetë u gdhendën së bashku me kafshët e tjera të barrës, si gomarë. Në një pllakë shkëmbore ka një deve të shtrirë në tokë me kokë të përkulur drejt një gomari që është në këmbë. Të dyja janë gati prekëse. Ajo ngre kokën në krye të gomarit, si Michelangelo në Vatikan - është lidhja e dy llojeve", tha Guillaume Charloux, një arkeolog në Qendrën Kombëtare Franceze për Kërkime Shkencore.
"Për mua, kjo është një pjesë e vërtetë e artit", tha ai.


(Një deve dhe një gomar i gdhendur në Al Jawf shkretëtirën arabe)
Dr. Charloux së bashku me Hussain al-Halifah nga Komisioni Arab për Turizmin dhe Trashëgiminë, udhëhoqën një ekip për të eksploruar vendin në Al Jaëf.
"Kur arritëm në këtë vend, ne ishim të habitur", tha Dr Charloux. Ekipi zhvilloi tri vizita të shkurtra në 2016 dhe 2017. Ata gjetën 11 deve, dy gomarë dhe një kafshë të panjohur si kali.
Megjithë veprat e tyre të detajuara, artistët e lashtë lanë shumë pak mbishkrime ose pjesë të shkrimit, ndryshe nga shumë vende të tjera të artit.

Kjo e la ekipin me shumë pyetje pa përgjigje, si u gdhend skulptura? Si i kanë prerë ata? Dhe pse devetë?

Dr Charloux dyshon se ishin të ndikuar nga arti Nabatean, i cili erdhi nga një popull i lashtë nomadë në zonë, si dhe Parthians nga ajo që tani është Irani. Vendi i Camel, tha ai, mund të ketë shërbyer si një kufi që sinjalizoi buzën e territorit Nabatean. Ajo gjithashtu mund të kishte qenë një ndalesë tjetër për karvanët që kalonin shkretëtirën për të tregtuar, ose një vend për adhurim.

LEXO EDHE:
Parisi i jep lamtumirën Lojërave Olimpike, Shqipëria theu rekordin e saj historik me dy medalje bronzi

Dr Charloux tha bazuar në ngjashmëritë e tij me veprat e tjera, ka shumë të ngjarë që ai datonte rreth 2.000 vjet më parë. Por lokacioni është aktualisht në tokë private që është dëmtuar nga buldozerët dhe është e vështirë të datosh shkencërisht.

Laila Nehme, një arkeologe edhe nga Qendra Kombëtare Franceze për Kërkime Shkencore, tha se vepra ishte unike sepse ishte gdhendur me lehtësim, por shtoi se ajo nuk ishte e gatshme të lidhte punën me Nabateanët ose ndonjë grup tjetër në rajon.

Peter Magee, një arkeolog nga Kolegji Bryn Maër në Pensilvani tha se gjetjet tregojnë zgjuarsinë e atyre që jetuan në Arabinë e lashtë.
"Një datë edhe më hershme për këto skulptura të mahnitshme nuk mund të përjashtohet", tha Dr. Magee.

e.gj/Shqiptarja.com

Sondazhi i ditës:

Shqipëria dy medalje bronzi në Lojërat Olimpike, e kujt është merita?

• E sportistëve

  80.6%

• E Komitetit Olimpik

  10.7%

• E qeverisë

  8.7%

Vota total: 803

Votat totale janë unike

• Sondazhi i ditës:

  Shqipëria dy medalje bronzi në Lojërat Olimpike, e kujt është merita?

  E sportistëve E Komitetit Olimpik E qeverisë