Sot shënohen 100 vite nga Kongresi i Lushnjës, i mbajtur më 21 janar të vitit 1920. Kjo datë shënon edhe fillimin e parlamentarizmit shqiptar.
Presidenti Ilir Meta tha se në këtë kongres u morën vendimet më të rëndësishme për të krijuar shtetin shqiptar dhe ruajtur pavarësinë e saj. Meta shkruan se po të mos ishin këto burra mendjendritur sot pavarësia do ishte venitur dhe tërësia territoriale e sovraniteti nuk do të ishte mbrojtur.
"Uniteti rreth çështjes kombëtare, mblodhi 101 vjet më parë në Lushnjë, apostujt e shqiptarisë, për të marrë vendimet më të rëndësishme pas shpalljes së Pavarësisë, për mbrojtjen e tërësisë territoriale, sovranitetit dhe rimëkëmbjes së shtetit modern shqiptar. Vetëm disa ditë iu deshën burrave të ndritur të kombit, që të bashkuar në Kongresin e Lushnjës, të garantonin pavdekshmërinë e shtetit, të ndërtonin një Parlament dinjitoz e të ligjshëm, të nxirrnin akte kushtetuese efikase, të zgjidhnin një Qeveri të përgjegjshme, të vendosnin ligjin në të gjithë territorin dhe të prezantonin me dinjitet Shqipërinë përpara botës.
Nëse nuk do të ishte ky Kongres, edhe Pavarësia e Shqipërisë do të ishte venitur.
Nderim përjetë burrave të kombit, që hodhën themelet e shtetit modern shqiptar, të pavarur dhe sovran, vepra e të cilëve u përjetësua në vargjet përherë aktuale:
“Atdheu ty po të thërret,
Ta shpëtosh ti nga kjo natë.
Sikur tym e flakë të dal nga faqe e dheut,
Shkrepëtim të bjerë e flakë,
Bëj detyrën që ke kundrejt Atdheut,
Mos kurse as shpirt as gjak", shkruan Meta.
Kongresi i Lushnjes
Me rastin e 101-vjetorit të Kongresit të Lushnjës, kryetari i Kuvendit, Gramoz Ruçi, përmes një mesazhi ka vlerësuar se burrat patriotë shqiptarë në 21 janar 1920 morën vendime të mëdha historike për të mos lejuar copëtimin e mëtejshëm të trungut kombëtar.
Ruçi thotë se një nga vendimet më të rëndësishme të Kongresit të Lushnjës ishte zgjedhja e Këshillit Kombëtar, me atributet e institucionit legjislativ të vendit. Me këtë akt, i pari pas shpalljes së pavarësisë kombëtare, fillon historia 100 vjeçare e parlamentarizmit shqiptar, i cili ka hyrë tashmë në shekullin e dytë të jetës
“Në përfundim të Luftës së parë Botërore, kur shqiptarët prisnin që atyre tu bashkoheshin edhe gjysma e bashkëkombëseve mbetur jashtë shtetit kombëtar, tre nga gjashtë Fuqitë e Mëdha evropiane fituese, vendosën të ç'bëjnë edhe vendimin gjysmak që kishin marrë vite më parë dhe të ricoptonin Shqipërinë.
Kombi shqiptar u ndodh në një nga udhëkryqet më të rënda të ekzistencës së tij. Koha bënte apel për veprim. Pararoja e ndërgjegjes kombëtare, burrat patriotë, në 21 janar 1920, u mblodhën në Kuvendin Kombëtar të Lushnjës dhe morën vendime të mëdha historike për të mos lejuar copëtimin e mëtejshëm të trungut kombëtar.
Këta burra, magjistratë të parlamentarizmit shqiptar, u betuan në flamurin e pavarësisë, përsosën dhe plotësuan vendimet e Kuvendit Kombëtar të Vlorës, ringritën institucionet përfaqësuese e qeverisëse të shtetit dhe u dërguan kancelarive evropiane, Presidentit e Kongresit Amerikan mesazhin se shqiptarët janë të vendosur të luftojnë deri në fund për të qenë të lirë e të pavarur. Zëri shpëtimtar i Presidentit Ëodrooë Ëilson ndali projektin famëkeq për copëtimin e Shqipërisë.
Një nga vendimet më të rëndësishme të Kongresit të Lushnjës ishte zgjedhja e Këshillit Kombëtar, me atributet e institucionit legjislativ të vendit. Me këtë akt, i pari pas shpalljes së pavarësisë kombëtare, fillon historia 100 vjeçare e parlamentarizmit shqiptar, i cili ka hyrë tashmë në shekullin e dytë të jetës.
Gjatë një shekulli jetë, parlamentarizmi shqiptar ka kaluar shumë sfida dhe ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në kryerjen e reformave dhe zbatimin e masave shtetformuese, zhvillimin e vendit, ngritjen e institucioneve dhe pushteteve të pavarura.
Kuvendi i Shqipërisë dhe deputetët e tij gjatë tre dekadave të Shqipërisë pluraliste e demokratike kanë dhënë kontribute të çmuara në ndërtimin e forcimin e rendit demokratik, shtetit ligjor,hartimin dhe miratimin e Kushtetutës, korpusit të ligjeve të harmonizuara me legjislacionin evropian, paketës ligjore për reformën në drejtësi, ndërtimin e organeve të reja të qeverisjes së sistemit të drejtësisë, qeverisjene mirë dhe luftën kundër krimit të organizuar e korrupsionit.
Kuvendi ka kontributin e vet të pazëvendësueshëm për integrimin e Shqipërisë në institucionet euro-atlantike dhe institucionet e tjera ndërkombëtare: në NATO, BE, Këshillin e Evropës, OSBE e në organizata të tjera ndërkombëtare e rajonale. Vendimi për çeljen e negociatave për anëtarësimin e plotë në Bashkimin Evropian është një ndër arritjet më të mëdha të Shqipërisë gjatë dekadave të fundit. Tashmë ne jemi në pritje të mbajtjes së tryezës së parë ndërqeveritare.
100 vjet parlamentarizëm nuk janë pak për të reflektuar e nxjerrë mësime për të ardhmen. Sot, duke hyrë në shekullin e dytë të jetës së parlamentarizmit shqiptar, është koha të reflektojmë për rrugën e gjatë që kemi përpara, për ta fuqizuar Kuvendin si një institucion përbashkues e të respektuar të fjalës së urtë, të debateve të kulturuara rreth alternativave për zgjidhjen e problemeve dhe kapërcimin e sfidave të zhvillimit dhe të së ardhmes së Shqipërisë. Për të konsoliduar rolin e Kuvendit si tempull i demokracisë shqiptare dhe garant i Kushtetutës. Ka mjaft prova që tregojnë se demokracia nuk duhet të merret si e mirëqenë. Demokracia arrihet dhe fuqizohet duke luftuar përditë për të. Kuptohet, me mjetet që jep vetë demokracia. Në demokraci, vota është më e fortë se çdo mjet tjetër.”, shkruan në mesazhin e tij Kryetari i Kuvendit, Gramoz Ruçi.