Davos/ Rama e Zelensky firmosin marrëveshjen 10-vjeçare në fushën e mbrojtjes! Portet detare të mbyllura për anijet ruse deri kur të vihet paqja e drejtë

DAVOS- Shqiptarja.com zbardh marrëveshjen për Bashkëpunimin e Sigurisë dhe Mbështetjen Afatgjatë ndërmjet Ukrainës dhe Republikës së Shqipërisë firmosur dje (21 janar 2025) nga kryeministri Edi Rama dhe presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky në Davos të Zvicrës. 

Marrëveshja 10 vjeçare parashikon bashkëpunimin për prodhimin e armëve, shkëmbimin e informacionit në fushën e inteligjencës, sigurinë detare dhe kibernetike, luftën kundër krimit dhe trafikut.

Shqipëria do të vijojë të marrë pjesë në përpjekjet ndërkombëtare për modernizimin e Forcave të Mbrojtjes të Ukrainës, si dhe do të vazhdojë të përmbushë nevojat më urgjente dhe të ngutshme të Ukrainës për të forcuar potencialin e saj të sigurisë.

Në marrëveshje e cila është publikuar në faqen zyrtare të presidencës së Ukrainës, thuhet se Shqipëria rikonfirmon mbështetjen e saj për pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht që nga viti 1991, duke përfshirë detin territorial, dhe njeh të drejtën e natyrshme të Ukrainës për vetëmbrojtje.

Parashikohet që Shqipëria do të vijojë të konsiderojë mbylljen porteve detare për anijet ruse derisa të kthehet integriteti territorial i Ukrainës dhe të krijohet një paqe e drejtë dhe e qëndrueshme Gjithashtu pasuritë ruse duhet të mbeten të ngrira deri në momentin kur Federata Ruse të kompensojë Ukrainën për dëmet që ka shkaktuar.

Ukraina dhe Shqipëria do të përpiqen të parandalojnë, zbulojnë, pengojnë dhe ndalojnë çdo agresion kibernetik, spiunazh kibernetik dhe luftë hibride. Gjithashtu dy vendet do të angazhohen të mbështesin dhe forcojnë arkitekturën globale të sigurisë bërthamore

Dy vendet angazhohen dhe në operacione të përbashkëta, për të shkëmbyer informacion mbi krimet dhe për të identifikuar rreziqet kryesore, për të krijuar grupe pune të përbashkëta për bashkëpunim policor dhe për të promovuar trajnime dhe shkëmbim të praktikave më të mira.

Gjatë takimit me kryeministrin Rama Volodymyr Zelenskyy ka përshëndetur edhe hapjen zyrtare të Ambasadës së Shqipërisë në Ukrainë, e cila u bë gjatë vizitës së javës së kaluar të ministrit shqiptar për Evropën dhe Punët e Jashtme, një tjetër tregues i marrëdhënieve shumë të mira dypalëshe mes vendeve. 

Marrëveshja 

Ukraina dhe Republika e Shqipërisë (këtu e tutje të referuara si “Pjesëmarrësit” ose “Ukraina” dhe “Shqipëria”) dënojnë me forcë luftën e plotë të agresionit të paprovokuar, të pajustifikuar dhe të paligjshme të Rusisë kundër Ukrainës, e cila përbën shkelje të së drejtës ndërkombëtare, përfshirë Kartën e OKB-së, Aktin Final të Helsinkit dhe Kartën e Parisit.

Shqipëria mbështet në mënyrë të palëkundur pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht që prej vitit 1991, përfshirë detin territorial, dhe njeh të drejtën e patjetërsueshme të Ukrainës për vetëmbrojtje, të parashikuar në nenin 51 të Kartës së OKB-së.

Pjesëmarrësit pranojnë se Ukraina dhe e gjithë Evropa nuk do të jenë të sigurta derisa të vendoset një paqe e drejtë dhe e qëndrueshme që respekton të drejtat e Ukrainës sipas të drejtës ndërkombëtare dhe Kartës së OKB-së.

Bashkëpunimi midis Pjesëmarrësve bazohet në një sërë vlerash të përbashkëta, si demokracia, sundimi i ligjit, respektimi dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore, si dhe barazia gjinore.

Pjesëmarrësit rikujtojnë se Ukraina do të vazhdojë të zbatojë një agjendë ambicioze reformash dhe se Shqipëria është e përkushtuar të mbështesë përpjekjet reformuese të Ukrainës, të cilat janë thelbësore për aspiratat e saj evropiane dhe euroatlantike.

Pjesëmarrësit konfirmojnë se anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Evropian dhe në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) përputhet me interesat strategjike të Ukrainës dhe Shqipërisë.

Shqipëria ka mbështetur Deklaratën e Përbashkët në Mbështetje të Ukrainës të datës 12 korrik 2023 (këtu e tutje referuar si “Deklarata e Përbashkët e G7”), miratuar nga vendet e G7 dhe BE në kuadër të Samitit të NATO-s në Vilnius, si dhe Marrëveshjen e Ukrainës, e paraqitur dhe miratuar më 11 korrik 2024, gjatë Samitit të NATO-s në Uashington, DC.

Pjesëmarrësit theksojnë se kjo marrëveshje nuk është një zëvendësim për anëtarësimin e ardhshëm të Ukrainës në NATO.

Në këtë kontekst, Pjesëmarrësit vendosën së bashku të forcojnë bashkëpunimin e tyre në fushën e sigurisë duke zbatuar angazhime dhe masa dypalëshe për sigurinë afatgjatë.

Pjesa I. Siguria dhe Mbrojtja

1- Shqipëria do të kërkojë të gjitha mënyrat e mundshme dhe do t’i ofrojë Ukrainës mbështetje të mëtejshme në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes në të gjitha drejtimet, duke u fokusuar në nevojat më urgjente të Ukrainës dhe duke kontribuar për rritjen e ndërveprueshmërisë me partnerët euroatlantikë. Shqipëria mbështet Konceptin e Forcave të Armatosura të Ardhshme të Ukrainës dhe do të vazhdojë të marrë pjesë në përpjekjet ndërkombëtare për modernizimin e Forcave të Mbrojtjes të Ukrainës, si në nivel dypalësh ashtu edhe shumëpalësh, si dhe në bashkëpunim me partnerët (p.sh., në kuadër të Bashkimit Evropian, NATO-s dhe Grupit të Kontaktit për Mbrojtjen e Ukrainës) për të siguruar ndërveprueshmëri më të madhe me NATO-n.

2- Politika e Shqipërisë është të ndihmojë Ukrainën, si në nivel dypalësh ashtu edhe përmes bashkëpunimit me Aleatët dhe partnerët, në ruajtjen e avantazhit cilësor në mbrojtje dhe ushtarak përballë transformimeve rajonale politike dhe të sigurisë, që janë të shpejta, të paparashikueshme dhe komplekse.

3- Shqipëria do të punojë për të mbështetur trajnimin e Ukrainës në formate shumëpalëshe, si dhe do të ofrojë mbështetje dypalëshe për çdo formë tjetër trajnimi që mund të dakordohet, përfshirë programet e trajnimit të trajnerëve.

4-  Shqipëria riafirmon mbështetjen e saj të vazhdueshme për Ukrainën përmes Paketës Gjithëpërfshirëse të Asistencës (CAP) të NATO-s.

5 -  Shqipëria do të vazhdojë të marrë pjesë në përpjekjet shumëkombëshe për të mbështetur, përmirësuar dhe forcuar aftësitë mbrojtëse të Ukrainës, si dhe për të siguruar ndërveprueshmëri më të madhe me NATO-n dhe partnerët e saj.

6 - Duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit civil-ushtarak, Shqipëria do të kërkojë të gjitha mundësitë praktike për të zbatuar projekte civil-ushtarake që përfshijnë burime civile në mbështetje të Ukrainës, me theks të veçantë në ndihmën për popullsinë civile.

7- Që nga fillimi i pushtimit të plotë rus, Shqipëria ka ofruar mbështetje gjithëpërfshirëse për Ukrainën, duke përfshirë ndihmë ushtarake dhe humanitare.

8- Shqipëria ka dhënë kontribute të rëndësishme ushtarake për Ukrainën, si në nivel dypalësh ashtu edhe brenda formateve shumëpalëshe, dhe do të vazhdojë të përmbushë nevojat më urgjente dhe të ngutshme të Ukrainës për të forcuar potencialin e saj të sigurisë, duke marrë parasysh kapacitetet e Shqipërisë, siç ka bërë gjatë periudhës 2022–2024.

9- Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë mbështetje për Ukrainën gjatë afatit dhjetëvjeçar të kësaj Marrëveshjeje.

10- Pjesëmarrësit do të zhvillojnë një Dialog Strategjik për çështjet e politikave të mbrojtjes dhe sigurisë në nivel të zyrtarëve të lartë.

11- Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku për të forcuar potencialin ushtarak të Ukrainës, për të arritur një nivel që, në rast të një agresioni të jashtëm kundër Shqipërisë në periudhën para anëtarësimit të Ukrainës në NATO, t’i mundësojë Ukrainës të ofrojë ndihmë efektive ushtarake.

12- Shqipëria do të kontribuojë në koalicionin e pilotëve duke ofruar trajnim në gjuhën angleze për pilotët dhe personelin teknik të Ukrainës.

Bashkëpunimi në industrinë e mbrojtjes

13- Shqipëria mirëpret përpjekjet e Ukrainës për të integruar industrinë e saj të mbrojtjes në sistemin e NATO-s dhe gjithashtu mbështet iniciativat e Bashkimit Evropian që synojnë promovimin dhe forcimin e kapaciteteve të prodhimit të mbrojtjes.

 14- Shqipëria dhe Ukraina do të bashkëpunojnë për integrimin e industrisë së mbrojtjes në Bazën Teknologjike dhe Industriale të Mbrojtjes Evropiane (EDTIB), duke marrë parasysh gjithashtu mundësitë e ofruara nga Strategjia Industriale e Mbrojtjes Evropiane (EDIS) dhe Programi Industrial i Mbrojtjes Evropiane (EDIP).

 15- Pjesëmarrësit do të kërkojnë mundësi shtesë për zhvillimin e industrisë së mbrojtjes dhe hulumtimit të saj, duke promovuar zbatimin e projekteve të përbashkëta me interes të ndërsjellë. 

16- Pjesëmarrësit do të identifikojnë mundësi për thellimin e bashkëpunimit industrial në mbrojtje, përfshirë prodhimin e përbashkët të mbrojtjes, veçanërisht me lokalizim në Ukrainë, me synimin për të arritur përfitime të ndërsjella komerciale dhe politike.

 17- Shqipëria do të bashkëpunojë me Ukrainën për të identifikuar burime të mundshme financimi për të mbështetur projektet industriale të mbrojtjes së Ukrainës.

 18- Shqipëria do të punojë me Ukrainën për të forcuar mbrojtjen e teknologjive të transferuara dhe të drejtave të pronës intelektuale.

Bashkëpunimi në inteligjencë dhe siguri

19- Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të thellojnë bashkëpunimin në fushën e inteligjencës dhe sigurisë, në përputhje me dispozitat e marrëveshjeve dypalëshe dhe mekanizmave shumëpalëshe.

Siguria dhe mbrojtja Kimike, Biologjike, Radiologjike dhe Bërthamore (CBRN)

20- Duke njohur rreziqet që lidhen me sigurinë CBRN, veçanërisht në kontekstin e konfliktit të armatosur, Ukraina dhe Shqipëria angazhohen të mbështesin dhe forcojnë arkitekturën globale të sigurisë bërthamore, bazuar në parimet, qasjet, konventat, normat dhe standardet e IAEA-së, si dhe norma të tjera përkatëse të së drejtës ndërkombëtare dhe dokumenteve.

21- Shqipëria do të mbështesë përpjekjet e Ukrainës për të siguruar sigurinë CBRN, zhvillimin dhe përmirësimin e saj të qëndrueshëm, veçanërisht përmes shkëmbimit të praktikave më të mira në forcimin e sigurisë së burimeve radioaktive me aktivitet të lartë (INFCIRC/910), kundër kontrabandës bërthamore (INFCIRC/918), si dhe eksplorimin e opsioneve për kapërcimin e problemeve të tjera që lidhen me incidentet CBRN.

Siguria detare

22-  Pjesëmarrësit do të përpiqen të koordinojnë përpjekjet e tyre për të forcuar bashkëpunimin ndërkombëtar në fushën e sigurisë detare, në përputhje me Konventën e Kombeve të Bashkuara mbi Ligjin e Detit, instrumentet e tjera ligjore ndërkombëtare dhe ligjet e tyre kombëtare në fushën e sigurisë detare.

23- Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë mbështetje për Ukrainën me qëllim ndërtimin e strukturave moderne dhe të qëndrueshme të sigurisë detare, duke përfshirë rritjen e ndërveprueshmërisë dhe standardizimin me NATO-n.

Siguria Kibernetike

 24- Ukraina dhe Shqipëria do të përpiqen të parandalojnë, zbulojnë, pengojnë dhe ndalojnë çdo agresion kibernetik, spiunazh kibernetik dhe luftë hibride. Pjesëmarrësit gjithashtu do të punojnë për të zbuluar dhe parandaluar përdorimin keqdashës të aftësive kibernetike nga aktorë shtetërorë dhe jo-shtetërorë kundër tyre.

25- Pjesëmarrësit do të mbështesin njëri-tjetrin duke ndarë përvoja dhe duke u angazhuar në bashkëpunim praktik në fushat e sigurisë kibernetike dhe teknologjive të tjera të avancuara të komunikimit dhe informacionit (duke përfshirë, por pa u kufizuar në ndërtimin e kapaciteteve, zhvillimin e normave, kornizat ligjore, reagimin ndaj incidenteve dhe menaxhimin e krizave, qëndrueshmërinë e infrastrukturës kritike, ndërtimin e kapaciteteve në teknologji të reja, etj.).

 26- Ukraina dhe Shqipëria do të vazhdojnë të shkëmbejnë informacion, përvojë dhe të bashkëpunojnë në fushën e zhvillimit të kapaciteteve të sigurisë dhe mbrojtjes kibernetike. Në veçanti, bashkëpunimi do të zgjerohet në fushën e diplomacisë kibernetike, ofrimin e asistencës teknike për Ukrainën dhe forcimin e qëndrueshmërisë së saj kibernetike.

Kundër ndërhyrjeve dhe manipulimeve të huaja të informacionit

 27- Pjesëmarrësit do të bashkëpunojnë për të kundërshtuar manipulimin dhe ndërhyrjen e huaj në informacion, përfshirë manipulimet e organizuara nga Rusia ose ndonjë shtet tjetër, si dhe propagandën keqdashëse dhe fushatat dezinformuese që kërcënojnë sigurinë kombëtare.

 28- Pjesëmarrësit do të shkëmbejnë rregullisht përvoja dhe praktika më të mira në fushën e kundërshtimit të dezinformimit, komunikimit strategjik dhe diplomacisë publike.

 Bashkëpunimi në luftën kundër krimit

 29- Pjesëmarrësit do të vazhdojnë bashkëpunimin në kuadër të Traktatit të Miqësisë dhe Bashkëpunimit midis Ukrainës dhe Republikës së Shqipërisë, i nënshkruar në Tiranë më 28 shkurt 2024.

30- Pjesëmarrësit njohin se krimi i organizuar i rrezikshëm (KOR) paraqet një kërcënim për shoqëritë e tyre.

31- Për të luftuar të gjitha format e trafikimit të paligjshëm dhe krimeve të tjera, autoritetet kompetente të Pjesëmarrësve, në përputhje me legjislacionin kombëtar të tyre, do të bashkëpunojnë në parandalimin dhe luftimin efektiv të trafikimit të paligjshëm dhe krimeve të tjera. Për këtë qëllim, Pjesëmarrësit do të ndërmarrin masa për të kryer operacione të përbashkëta, për të shkëmbyer informacion mbi krimet dhe për të identifikuar rreziqet kryesore, për të krijuar grupe pune të përbashkëta për bashkëpunim policor dhe për të promovuar trajnime dhe shkëmbim të praktikave më të mira. Masat e mësipërme nuk janë përfundimtare dhe Pjesëmarrësit mund të përdorin forma të tjera bashkëpunimi për të arritur objektivat e tyre në luftën kundër trafikimit të paligjshëm.

Bashkëpunimi në luftën kundër trafikimit të drogës dhe qenieve njerëzore

32- Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku për të luftuar trafikimin e drogës dhe qenieve njerëzore, duke përmirësuar shkëmbimin e informacionit mbi rrjetet kriminale transnacionale, metodat e tyre operacionale dhe rrjedhat financiare, me qëllim identifikimin dhe ndërprerjen e rrugëve të trafikimit të drogës dhe qenieve njerëzore.

Pjesa II. Bashkëpunimi politik dhe lehtësimi i përgjegjshmërisë

 Paqja e drejtë

33- Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë përpjekjet e Ukrainës për të vendosur një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme, bazuar në parimet dhe objektivat kryesore të përcaktuara në Formulën e Paqes të Ukrainës. Shqipëria do të vazhdojë përpjekjet e saj diplomatike për të siguruar mbështetje të gjerë globale për zbatimin e saj, përfshirë angazhimin e vendeve të Jugut Global dhe pjesëmarrjen në samite dhe grupe pune të lidhura me paqen.

 Ndjekja penale

34 - Pjesëmarrësit do të kontribuojnë në ruajtjen e rendit juridik ndërkombëtar në përputhje me parimet e Kartës së OKB-së, për të siguruar mbajtjen përgjegjëse të Federatës Ruse dhe shteteve të tjera për shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare.

35- Pjesëmarrësit riafirmojnë përkushtimin e tyre për të siguruar përgjegjshmërinë për krimet ndërkombëtare të kryera në ose kundër Ukrainës, përfshirë krimin e agresionit. Ata do të ndjekin mbajtjen përgjegjëse të atyre që janë përgjegjës për krimet e luftës dhe krime të tjera ndërkombëtare të kryera në ose kundër Ukrainës, në kontekstin e agresionit rus, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare. Kjo përfshin mbështetjen e punës së Zyrës së Prokurorit të Përgjithshëm dhe Gjykatës Ndërkombëtare Penale për hetime të plota dhe të drejta mbi akuzat për krime lufte dhe krime të tjera ndërkombëtare, përfshirë dhunën seksuale në konflikt, përmes mekanizmave ligjorë të pavarur, efektivë dhe të besueshëm.

 36- Pjesëmarrësit do të vazhdojnë punën e tyre, përfshirë në Grupin Kryesor për Shqyrtimin e Opsioneve për Krijimin e një Tribunali për Krimin e Agresionit kundër Ukrainës, për të krijuar një tribunal që siguron përgjegjshmërinë për krimin e agresionit kundër Ukrainës.

37-  Si anëtarë të Koalicionit Ndërkombëtar për Kthimin e Fëmijëve Ukrainas, Pjesëmarrësit angazhohen të intensifikojnë përpjekjet e tyre për kthimin e sigurt të të gjithë fëmijëve ukrainas të deportuar ilegalisht dhe të zhvendosur me forcë, duke i ribashkuar ata me familjet e tyre, si dhe për të mbështetur përpjekjet ndërkombëtare që synojnë mbajtjen përgjegjëse të atyre që janë përgjegjës.

Kompensimi për dëmet, humbjet dhe shkatërrimet e shkaktuara nga agresioni rus

38-  Pjesëmarrësit riafirmojnë angazhimin e tyre për të mbajtur Federatën Ruse përgjegjëse për shkaktimin e humbjeve apo dëmeve ndaj individëve, entiteteve juridike dhe shtetit të Ukrainës, si rezultat i veprimeve të saj të kundërligjshme ndërkombëtare në ose kundër Ukrainës, përfshirë agresionin në kundërshtim me Kartën e OKB-së, dhe që Federata Ruse mban përgjegjësinë financiare për rindërtimin afatgjatë të Ukrainës.

39- Pasuritë ruse duhet të mbeten të ngrira deri në momentin kur Federata Ruse të kompensojë Ukrainën për dëmet që ka shkaktuar. Shqipëria, duke bashkëpunuar me partnerët e saj në Bashkimin Europian, do të vazhdojë të eksplorojë rrugë legjitime, në përputhje me detyrimet e zbatueshme të traktateve dhe ligjin ndërkombëtar dhe atë të BE-së, përmes të cilave pasuritë ruse mund të përdoren për përfitimin e Ukrainës.

40 - Si prioritet, Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të punojnë së bashku me partnerët e tjerë për krijimin e një mekanizmi ndërkombëtar kompensimi, për të siguruar kompensimin e dëmeve, humbjeve apo shkatërrimeve të shkaktuara nga agresioni rus, siç parashikohet në Statutin e Regjistrit të Dëmeve të Shkaktuara nga Agresioni i Federatës Ruse kundër Ukrainës, miratuar nga Rezoluta CM/Res(2023)3 e Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës. Në këtë drejtim, Pjesëmarrësit do të eksplorojnë opsione të përshtatshme për financimin e një mekanizmi ndërkombëtar kompensimi, për të siguruar kompensim të shpejtë dhe të mjaftueshëm për viktimat e agresionit.

Masat kufizuese (sanksionet)

41- Pjesëmarrësit e njohin vlerën e masave kufizuese (sanksioneve) për të kufizuar aksesin e Federatës Ruse në financa, mallra, teknologji dhe shërbime që ajo përdor në agresionin e saj, për të kufizuar burimet e të ardhurave të Rusisë dhe për të ndaluar sulmet e ardhshme.

42- Pjesëmarrësit kujtojnë se Bashkimi Evropian ka vendosur masa kufizuese (sanksione) të papara kundër Federatës Ruse si përgjigje ndaj luftës agresive kundër Ukrainës, të cilat synojnë të vendosin pasoja të rënda për Federatën Ruse për veprimet e saj dhe të pengojnë aftësinë e Rusisë për të vazhduar agresionin. Shqipëria mbështet këto masa kufizuese (sanksione) dhe do të vazhdojë t'i vendosë sanksione ndaj Rusisë.

43- Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të punojnë për të siguruar që çmimi për agresionin e Rusisë të vazhdojë të rritet, përfshirë përmes masave kufizuese (sanksioneve) dhe kontrollit të eksporteve. Shqipëria do të mbetet e angazhuar, brenda kuadrit të Bashkimit Evropian, për zbatimin e masave të forta kufizuese (sanksione) kundër sektorëve të ekonomisë ruse dhe atyre që mbështesin, përfitojnë nga lufta, ose ndihmojnë në kalimin e sanksioneve në shtetet e treta. Shqipëria gjithashtu do të marrë masa vendimtare me partnerët për të luftuar çdo formë të shmangies së sanksioneve. Shqipëria do të konsiderojë mbylljen e porteve detare për anijet ruse deri sa të restaurohet integriteti territorial i Ukrainës dhe të krijohet një paqe e drejtë dhe e qëndrueshme.

44- Pjesëmarrësit do të ndihmojnë njëri-tjetrin me informacion të përditësuar mbi arsyet e masave kufizuese (sanksioneve) dhe informacionin e nevojshëm tjetër, duke respektuar detyrimet përkatëse dhe duke marrë parasysh legjislacionin kombëtar.

Mbështetje për agjendën e reformave të Ukrainës, integrimi evropian dhe euroatlantik

45- Pjesëmarrësit e konfirmojnë se reforma gjithëpërfshirëse është thelbësore për sigurinë, prosperitetin, demokracinë dhe qëndrueshmërinë e institucioneve dhe shoqërisë të Ukrainës, si dhe për aspiratat e saj evropiane dhe euroatlantike.

46- Pjesëmarrësit e ripohuan se si Ukraina ashtu edhe Shqipëria janë pjesë e familjes evropiane dhe e ardhmja e tyre është në BE. Pjesëmarrësit kujtojnë natyrën e bazuar në merita të procesit të anëtarësimit në BE. Ukraina dhe Shqipëria, në bashkëpunim me BE-në dhe shtetet e saj anëtare, do të vazhdojnë të mbështesin njëri-tjetrin në rrugën e reformave dhe anëtarësimit në Bashkimin Evropian.

47- Ukraina angazhohet të vazhdojë zbatimin e reformave të nevojshme, duke u fokusuar posaçërisht në fusha si drejtësia, forcimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit, parandalimi i tregtisë së paligjshme, decentralizimi, administrata publike, mjedisi i biznesit dhe sektori i sigurisë dhe mbrojtjes, të cilat theksojnë angazhimin e Ukrainës për demokraci, sundimin e ligjit, respektimin e të drejtave të njeriut dhe lirinë e mediave.

48- Ukraina dhe Shqipëria do të mbështesin përpjekjet e njëri-tjetrit për t’u integruar në BE dhe për të adoptuar standardet dhe normat e BE-së duke ofruar ndihmë teknike ekspertizë të ndërsjellë përmes ministrive të tyre, agjencive të asociuara, institucioneve qeveritare dhe fondeve.

49- Pjesëmarrësit e ripohuan pozitat e tyre se e ardhmja e Ukrainës është në NATO. Shqipëria mbështet përpjekjet e Ukrainës për të zbatuar reformat e nevojshme në rrugën e saj për anëtarësim në të ardhmen në NATO.

50- Pjesëmarrësit e konfirmojnë se siguria e Ukrainës është një pjesë e pandashme e sigurisë së rajonit euroatlantik.

51- Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë Ukrainën në sferat politike dhe praktike gjithashtu përmes Këshillit NATO-Ukrainë, Paketës Komprehensive të Ndihmës dhe Programit Vjetor Kombëtar, si dhe formateve të tjera. Ukraina angazhohet të vazhdojë të zbatojë reformat e nevojshme në përputhje me Programin Vjetor Kombëtar.

52- Çdo formë angazhimesh ose garancish bilaterale të sigurisë të ofruara Ukrainës nga partnerët e saj nuk mund të përbëjë një alternativë për anëtarësimin e plotë të Ukrainës në NATO

Përfaqësim diplomatik i forcuar

53. Për të lehtësuar kontakte më të thella dhe më të rregullta ndërmjet Pjesëmarrësve, institucioneve të qeverisë, parlamenteve, shoqërisë civile, organizatave joqeveritare dhe sektorit privat, Shqipëria do të forcojë përfaqësimin e saj diplomatik në Ukrainë për të siguruar një kuptim të plotë të nevojave të mbështetjes së Ukrainës në kontekstin e agresionit rus dhe zhvillimit të mëtejshëm të marrëdhënieve dypalëshe.

Pjesa III. Ndihma humanitare, bashkëpunimi për zhvillim dhe rindërtimi

Ndihma humanitare dhe bashkëpunimi për zhvillim

54. Që nga fillimi i luftës në shkallë të plotë, qeveria shqiptare ka marrë masat e nevojshme për të mbështetur ukrainasit që janë detyruar të largohen nga lufta. Këto masa përfshijnë ofrimin e mbrojtjes përkohshme për ukrainasit, sigurimin e nevojave edukative, shërbimeve shëndetësore dhe mjekësore, si dhe aksesin në tregun e punës. Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë qytetarët ukrainas deri në fund të luftës. Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë ndihmë humanitare për Ukrainën, ashtu siç ka bërë që nga dita e parë e pushtimit të plotë rus, dhe do të eksplorojë mundësi të tjera për të mbështetur Ukrainën, duke nisur nga projektet ekzistuese dhe duke përfunduar me krijimin e partneriteteve të reja, duke përfshirë përfshirjen e sektorit privat dhe institucioneve.

55 - Për të përmbushur nevojat urgjente të popullatës ukrainase, Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë ndihmë humanitare përmes partnerëve të saj të besueshëm shqiptarë dhe ndërkombëtarë, si dhe ndihmë në formë materiale.

56- Në fushën e partneritetit për zhvillim, Shqipëria do të kërkojë të forcojë mbështetjen që aktualisht i ofron Ukrainës, veçanërisht në fushat e decentralizimit, transportit, energjisë, bujqësisë, furnizimit me ujë, infrastrukturës kritike, strehimit dhe shëndetësisë.

57- Duke njohur se shumë anëtarë të Forcave të Sigurisë dhe Mbrojtjes të Ukrainës dhe familjet e tyre do të vazhdojnë të vuajnë nga pasojat e lëndimeve dhe sëmundjeve që kanë pësuar si pasojë e luftës agresive të Rusisë kundër Ukrainës, Pjesëmarrësit do të përforcojnë bashkëpunimin në fushën e kujdesit mjekësor, duke ndarë përvoja, standarde dhe praktika më të mira të nevojshme për të mbështetur veteranët e luftës dhe familjet e tyre. Kjo përfshin lehtësimin e kalimit të tyre në jetën civile dhe riintegrimin e suksesshëm në strukturën sociale dhe ekonomike të shoqërisë. Bashkëpunimi do të përfshijë implementimin e përbashkët të programeve dhe shërbimeve për veteranët dhe familjet e tyre, duke përfshirë rehabilitimin fizik, psikologjik dhe profesional, shërbimet mjekësore dhe trajtimin, mbështetje financiare dhe iniciativa përkujtimore për të siguruar mirëqenien e tyre.

Veprimet humanitare kundër minave

58. Pjesëmarrësit e njohin nevojën për të bashkuar përpjekjet për të mbrojtur popullatën e Ukrainës nga pasojat shkatërruese të minave. Pastrimi i minave dhe pastrimi i Ukrainës nga pajisjet shpërthyese, ndihma për viktimat dhe rritja e ndërgjegjësimit për rrezikun nga minat janë baza për rindërtimin dhe zhvillimin.

59. Duke pasur parasysh shkallën jashtëzakonisht të gjerë të problemit të ndotjes masive të tokave ukrainase me mina, municione dhe pajisje të tjera shpërthyese, Shqipëria do të mbështesë aktivitetet humanitare të pastrimit të minave në Ukrainë, duke përfshirë dhe detin, në bashkëpunim me shtetet e tjera partnere. Kjo mbështetje do të përfshijë pastrimin e pajisjeve shpërthyese, ndihmën për viktimat, edukimin për rrezikun nga minat, shkëmbimin e përvojave dhe njohurive, sigurimin e makinerive dhe pajisjeve, dhe mbështetje për kapacitetet institucionale të njësive qeveritare të pastrimit të minave humanitare.

Rikuperimi, rindërtimi, zhvillimi i qëndrueshëm

60. Shqipëria mbështet rikuperimin, rindërtimin dhe modernizimin e Ukrainës, duke përfshirë edhe fushat e kalimit në energjinë "jeshile", digjitalizimin, telekomunikacionet, eficiencën energjetike, asistencën teknike, arsimin dhe shkëmbimin e njohurive, menaxhimin e financave publike dhe bankat qendrore, menaxhimin e mbetjeve, trajtimin e ujërave, restaurimin e mjedisit, ndërtimin, planifikimin dhe infrastrukturën duke përdorur qasje inovative dhe të ndjeshme ndaj gjinisë.

61. Ukraina dhe Shqipëria e njohin se aktorët jo-shtetërorë do të luajnë një rol thelbësor në rikuperimin dhe rindërtimin e Ukrainës. Kjo përfshin angazhimin e sektorit privat, shoqërisë civile dhe autoriteteve lokale si faktorë të proceseve ambicioze.

62. Në këtë kuadër, Ukraina dhe Shqipëria do të promovojnë qasje nga biznesi në biznes dhe nga shoqëria civile. Shqipëria do të përdorë instrumentet ekonomike dhe financiare që ka në dispozicion në bashkëpunim me të gjitha organizatat dhe partnerët ndërkombëtarë relevantë.

63. Shqipëria do të punojë me Ukrainën për të inkurajuar ndërmarrjet, fondacionet dhe institucionet shqiptare të marrin pjesë aktivisht në projekte që synojnë rindërtimin e ekonomisë ukrainase, pasi forcimi i sektorit privat është një nga prioritetet për rikuperimin e saj. Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku për të forcuar bashkëpunimin ndërmjet bashkive të Ukrainës dhe Shqipërisë në nivelin e qeverisjes lokale, bazuar në marrëveshjet e partneritetit ekzistuese dhe ato të ardhshme brenda kuadrit të rindërtimit. Shqipëria do të marrë të gjitha masat e nevojshme për implementimin praktik të projektit të ndërtimit të Lagjes Ballkanike.

64. Shqipëria e njeh Kharkivin si një qytet me interes të veçantë në kuadër të marrëdhënieve të binjakëzimit ndërmjet Tiranës dhe Kharkivit dhe do të ofrojë mbështetje prioritarë në rikuperimin dhe rindërtimin e Ukrainës.

65. Ukraina e njeh se procesi i rindërtimit duhet të jetë i transparencë dhe përgjegjshëm ndaj popullit të Ukrainës dhe komunitetit ndërkombëtar.

Qëndrueshmëria e Infrastrukturës Kritike

66. Pjesëmarrësit synojnë të shqyrtojnë mundësitë për të rritur qëndrueshmërinë, rikuperimin dhe përmirësimin e mbrojtjes së infrastrukturës kritike përmes shkëmbimit të njohurive dhe praktikave më të mira.

Kultura, arti dhe trashëgimia kulturore

67. Shqipëria, duke njohur rëndësinë e kulturës dhe artit për shoqëritë demokratike dhe ruajtjen e identitetit dhe traditave ukrainase, do të vazhdojë të bashkëpunojë me Ukrainën në mbështetje të artistëve dhe punonjësve të kulturës.

68. Me angazhime të përbashkëta për të mbrojtur lirinë e shprehjes si një vlerë themelore evropiane, Shqipëria synon të kontribuojë në restaurimin dhe forcimin e aktivitetit kulturor dhe artistik në Ukrainë, duke u angazhuar të mbështesë iniciativat brenda UNESCO-s, Bashkimit Evropian dhe Këshillit të Europës që kanë për qëllim kalimin përmes ndikimit të agresionit rus ndaj Ukrainës në sektorët kulturor dhe krijues, si dhe të ndihmojë Ukrainën në rikuperimin e saj.

Pjesa IV. Bashkëpunimi në rast të një sulmi të ardhshëm të armatosur nga Rusia

69. Në rast të një sulmi të ardhshëm të armatosur nga Rusia ndaj Ukrainës ose në rast të një përshkallëzimi të rëndësishëm të agresionit aktual, me kërkesë të ndonjërit prej Pjesëmarrësve, Pjesëmarrësit do të mbajnë konsultime bilaterale ose konsultime përmes kanaleve të tjera që ata e vlerësojnë të përshtatshme brenda 24 orëve për të përcaktuar hapat e mëtejshëm të duhur.

70. Në këto rrethana, dhe duke vepruar brenda mundësive dhe kapaciteteve të tij, në përputhje me kërkesat e tij ligjore, kushtetuese dhe normat ndërkombëtare, Shqipëria do të ofrojë Ukrainës, siç është e përshtatshme, ndihmë të shpejtë dhe të qëndrueshme politike, sigurie dhe mbrojtjeje, humanitare dhe ekonomike; do të kërkojë miratimin e partnerëve ndërkombëtarë për të imponuar kosto ekonomike dhe masa të tjera ndaj Federatës Ruse, dhe do të konsultohet me Ukrainën për nevojat e saj, ndërkohë që ushtron të drejtën e saj të pandashme për mbrojtje individuale, siç është e përcaktuar në Nenin 51 të Kartës së OKB-së.

71. Për të siguruar përgjigjen më të gjerë dhe më efektive kolektive ndaj sulmeve të ardhshme të armatosura, Pjesëmarrësit mund të ndryshojnë këto dispozita për t’i përshtatur ato me çdo mekanizëm që mund të bien dakord më vonë me partnerë të tjerë ndërkombëtarë, përfshirë pjesëmarrësit në Deklaratën e Pajtimit të G7.

Pjesa V. Dispozitat përfundimtare
72- Bashkëpunimi ndërmjet Pjesëmarrësve në kuadër të këtij Marrëveshjeje do të realizohet në përputhje me ligjet, rregulloret dhe obligimet ndërkombëtare dhe standardet kombëtare.
73- Pjesëmarrësit, nëse është e nevojshme, do të caktojnë autoritete të autorizuara për të zhvilluar dhe zbatuar marrëveshje bilaterale në përputhje me fushat e bashkëpunimit të përcaktuara nga kjo Marrëveshje.
74-  Kjo Marrëveshje mund të ndryshohet dhe plotësohet, në veçanti duke përfshirë shtesa, në çdo kohë me marrëveshje të shkruar të ndërsjellë ndërmjet Pjesëmarrësve.
75- Çdo mosmarrëveshje ndërmjet Pjesëmarrësve që lind në lidhje me interpretimin dhe/ose zbatimin e kësaj Marrëveshjeje do të zgjidhet miqësisht përmes negociatash ose konsultimesh ndërmjet Pjesëmarrësve.
76- Kjo Marrëveshje do të hyjë në fuqi në datën e marrjes së njoftimit të dytë të shkruar, të cilin Pjesëmarrësit do ta dërgojnë njëri-tjetrit përmes kanaleve diplomatike, në lidhje me përfundimin e të gjitha procedurave të nevojshme të brendshme ligjore për hyrjen në fuqi të kësaj Marrëveshjeje.
77- Kjo Marrëveshje do të mbetet në fuqi për një periudhë prej dhjetë vjetësh.
78- Pjesëmarrësit mund të vendosin së bashku të zgjerojnë afatin e kësaj Marrëveshjeje duke dhënë njoftim jo më vonë se 6 muaj para përfundimit të periudhës dhjetëvjeçare.
79-  Po ashtu, dhe në përputhje me Deklaratën e G7, Pjesëmarrësit ndajnë mendimin se kjo Marrëveshje nuk e pengon Ukrainën të vazhdojë drejt anëtarësimit të saj të ardhshëm në NATO.
80-  Në rast se Ukraina bëhet anëtare e NATO-s para skadimit të kësaj Marrëveshjeje, Pjesëmarrësit do të përcaktojnë statusin e saj të ardhshëm.
81- Kjo Marrëveshje mund të pezullohet nga ndonjëra Palë me njoftim të shkruar drejtuar Palës tjetër. Kjo Marrëveshje do të mbyllet 6 muaj pas datës së marrjes së këtij njoftimi. Pezullimi nuk do të ndikojë në realizimin e aktiviteteve dhe projekteve që janë dakordësuar para datës së pezullimit, përveç nëse është marrë ndonjë marrëveshje tjetër nga Palët.

E nënshkruar në Davos më 21 janar 2025 në dy kopje, në gjuhët ukrainase, shqipe dhe angleze, të gjitha tekstet janë të barabarta për nga autenticiteti. Në rast të ndonjë dallimi, teksti në gjuhën angleze do të ketë përparësi.

Lajmi ne perditesim.... 

S.G/Shqiptarja.com

TAG:
• edi rama
• Volodymir Zelensky