Diella, “ministrja” virtuale e kabinetit të ri qeveritar, është bërë lajm botëror. Zgjedhja e kryeministrit Edi Rama për të emëruar një “ministre” të gjeneruar nga Inteligjenca Artificiale, ka tërhequr vëmendjen e mediave të huaja, të cilat shkruajnë se Shqipëria është bërë vendi i parë në botë që ndërmerr një hap të tillë.

Pas Politicos, ka shkruar edhe The Guardian, duke cituar fjalën e kreut të qeverisë gjatë Asamblesë së PS-së se Diella do të jetë e ngarkuar me prokurimin publik në një përpjekje për të ulur korrupsionin.  

“Diella, anëtarja e parë e kabinetit që nuk është fizikisht e pranishme, por është krijuar virtualisht nga inteligjenca artificiale, do të ndihmojë që Shqipëria të bëhet një vend ku tenderët publikë janë 100% të lirë nga korrupsioni”, tha Edi Rama të enjten. Duke njoftuar përbërjen e qeverisë së tij të katërt radhazi në konferencën e partisë Socialiste në pushtet në Tiranë, Rama tha se Diella, e cila në portalin e-Albania është e veshur me kostum tradicional shqiptar, do të bëhet “shërbëtore e prokurimit publik”, shkruan media britanike.

Media amerikane Washington Post shkruan: 

"Kryeministri Edi Rama tha se Diella, emri i së cilës do të thotë “Diell” në shqip, është një “anëtar i Kabinetit që nuk është i pranishëm fizikisht, por është krijuar virtualisht nga inteligjenca artificiale”", shkruan Washington Post. 

Euronews e vë theksin se Diella është “ministrja” ë parë në botë e gjeneruar nga inteligjenca artificiale.

“Asistentja dixhitale, e quajtur Diella, është paraqitur si një grua e veshur me veshje tradicionale shqiptare. Shqipëria ka emëruar “ministrin” e parë në botë të qeverisë së gjeneruar nga inteligjenca artificiale, duke synuar ta bëjë vendin “pa korrupsion”. Asistentja dixhitale quhet Diella, që do të thotë Diell, dhe që nga janari i ka këshilluar njerëzit se si të përdorin shërbimet qeveritare në internet. Të enjten, kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ia prezantoi kabinetit të tij ministrin e dixhitalizimit.”, shkruan Euronews.

France 24 shkruan se Diella u lançua në janar si një asistente virtuale për e-Albanian dhe se deri më tani ka ndihmuar në lëshimin e 36 mijë dokumenteve dixhitale.

“Diella u lançua në janar si një asistente virtuale e mundësuar nga inteligjenca artificiale -- që i ngjan një gruaje të veshur me kostum tradicional shqiptar -- për të ndihmuar njerëzit të përdorin platformën zyrtare e-Albania që ofron dokumente dhe shërbime. Deri më tani, sipas shifrave zyrtare, ajo ka ndihmuar në lëshimin e 36,600 dokumenteve dixhitale dhe ka ofruar gati 1,000 shërbime përmes platformës”.

Today.it shkruan se pas e-Albania, ku veproi si asistente dixhitale, Diella bëhet "zyrtarisht pjesë e ekipit të qeverisë së katërt të Ramës".

"Qytetarët shqiptarë ishin njohur tashmë me ministren e re: inteligjenca artificiale ishte tashmë themeli i platformës e-Albania, e cila u lejon qytetarëve të kenë akses në pothuajse të gjitha shërbimet publike në internet. Tani Diella është bërë zyrtarisht pjesë e ekipit të qeverisë së katërt të Ramës. Sistemi, shpjeguan autoritetet, do të jetë në gjendje të vlerësojë ofertat dhe do të ketë të drejtën të "rekrutojë talente nga e gjithë bota", me qëllim kapërcimin e "paragjykimeve dhe ngurtësive brenda administratës". 

Corriere della Sera në artikullin e saj për Diellën shkruan se ajo është tashmë e integruar në platformën e-Albania, e cila u lejon qytetarëve të hyjnë në pothuajse të gjitha shërbimet publike përfshirë: pensionet, regjistrimin në provime, regjistrimin në shkollë.

Rendit zhvillimet sipas orarit:
Ora 15:26
Corriere: Diella, ministrja e parë me inteligjencë artificiale, do të luftojë korrupsionin në prokurimin publik të Shqipërisë

Foto:Diella

Ekipi i Kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama përfshin gjithashtu një avatar të inteligjencës artificiale: ajo do të vlerësojë tenderët për prokurimin publik me qëllim uljen e korrupsionit.

Kabineti i Kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama është zgjeruar: që nga e enjtja, 11 shtator, një ministre e re i është bashkuar ekipit të Tiranës. Emri i saj është Diella, një mbiemër që ende nuk është i disponueshëm. Jo sepse ajo ka zgjedhur ta heqë dorë prej tij, por sepse Diella (që do të thotë "diell" në shqip) nuk është gjë tjetër veçse një robot i gjeneruar nga inteligjenca artificiale. Një fytyrë e sinqertë, grim i patëmetë, flokë të gjatë e të errët dhe veshje tradicionale shqiptare. Mandati i saj është për prokurimin publik: ajo do të jetë përgjegjëse për nënshkrimin e kontratave me kompanitë private.

Ministrja Kundër Korrupsionit

Mund të duket si një ide e çuditshme - madje futuriste - por emri Diella kap kuptimin e plotë të kësaj zgjedhjeje: diell, qartësi, transparencë. Shqipëria ka përjetuar rritje ekonomike të pandërprerë që nga viti 2015, me një përjashtim në vitin 2020, për shkak të pandemisë COVID-19. Sipas të dhënave të FMN-së, PBB-ja e vendit pritet të rritet me 3.5% në vitin 2025. Kjo rritje është e dukshme me sy të lirë: kantiere ndërtimi, skela, ndërtesa të reja dhe infrastruktura karakterizojnë peizazhin urban dhe rural. Kudo që shikoni, ndërtimi është në zhvillim e sipër. Por pas këtij zhvillimi, një hije vazhdon të fshihet: korrupsioni, një nga sfidat kryesore që vendi do të duhet të adresojë për të përfunduar procesin e pranimit në Bashkimin Evropian. Shqipëria është, në fakt, një nga vendet me shkallën më të lartë të korrupsionit në Ballkan, një problem endemik që prek veçanërisht sektorin e prokurimit publik. Dhe është pikërisht në emër të transparencës që ka mbërritur "shërbëtori i administratës publike", siç e quajnë ata Diella. "Procesi", shpjegoi Rama, "do të jetë gradual, por qëllimi është ta bëjmë Shqipërinë një vend ku prokurimi publik është 100 për qind i lirë nga korrupsioni dhe ku të gjitha fondet publike janë plotësisht të gjurmueshme".

Disa pyetje të hapura

Lidhur me mbikëqyrjen njerëzore, kryeministri nuk ka dhënë detaje mbi mekanizmat e kontrollit që do të shoqërojnë punën e "ministres së re dixhitale". Nuk është dhënë asnjë informacion, të paktën për momentin, se kush - ose çfarë - do të mbikëqyrë funksionimin e saj. As nuk është përmendur ndonjë rrezik i mundshëm i manipulimit, keqpërdorimit ose të metave të mundshme që mund të kompromentojnë integritetin e sistemit. Një tjetër pyetje e hapur: karakteristikat teknike të ministres së re "robot" janë të panjohura. Për shembull, nuk e dimë se cili model gjuhësor i inteligjencës artificiale gjeneruese e mbështet atë.

Platforma e dedikuar për shërbimet

Sidoqoftë, qytetarët e kanë njohur tashmë këtë figurë vitet e fundit. Diella është tashmë e integruar në platformën e-Albania, e cila u lejon qytetarëve të hyjnë në pothuajse të gjitha shërbimet publike në internet: pensionet, regjistrimin në provime, regjistrimin në shkollë. Por vetë Diella i qetëson përdoruesit, duke shpjeguar se, përveç përmbushjes së rolit të saj si ministre, ajo do të vazhdojë të menaxhojë edhe këto shërbime. Falë punës sime të palodhur si asistente juaj, jam zgjedhur Ministre e Shtetit për Inteligjencën Artificiale në qeverinë e re—një vetëlavdërim i saj duke lançuar chatbot-in në platformë. Misioni im tani është ta bëj punën e qeverisë më të lehtë çdo ditë. Por mos u shqetësoni: shërbimi im i drejtpërdrejtë ndaj jush nuk do të ndalet për asnjë moment. Si mund t'ju ndihmoj?/Corriere della Sera

Xh.K/Shqiptarja.com