POP 5

Lajmet më të lexuara të 5 minutave të fundit

Opinion

Eduard Zaloshnja: Karikaturizimi absurd i Mulletit dhe i Protopapës nga socrealizmi

Ridalja në skenë e komedisë socrealiste “Prefekti” ngacmoi një plagë të vjetër te pasardhësit e Qazim Mulletit. Siç ngacmon filmi socrealist “I teti në bronz” te pasardhësit e Sali (Sejfi) Protopapës, sa herë që rishfaqet…a

Eduard Zaloshnja: Karikaturizimi absurd i Mulletit dhe i Protopapës nga socrealizmi

Prefekti

Ridalja në skenë e komedisë socrealiste “Prefekti” ngacmoi një plagë të vjetër te pasardhësit e Qazim Mulletit. Siç ngacmon filmi socrealist “I teti në bronz” te pasardhësit e Sali (Sejfi) Protopapës, sa herë që rishfaqet…

Qazim Mulleti ishte një intelektual antizogist i betuar, antikomunist, e fashist i bindur. Sali (Sejfi) Protopapa ishte një intelektual antizogist, antikomunist, e antifashist i betuar. Të dy të shkolluar në perëndim. Të dy jashtëzakonisht ndryshe nga personazhet e karikaturizuara në dy nga veprat më jetgjata të socrealizmit enverian…

Qazim Mulleti

Arsimin e mesëm e kreu në gjimnazin “Zosimea” të Janinës, e më pas kreu studimet e larta në liceun francez “Gallatasaraj” të Stambollit.

Në 1914-ën ishte një ndër katër adjutantët e Princ Vidit. U larguan së bashku në Vjenë, ku jetoi deri në vitin 1920. Gjatë ndejtjes në Vjenë, me ndërhyrjen direkte të mareshalit austriak Trolman, i cili mbulonte rajonin e Ballkanit, Qazim Mulleti vijoi studime specializimi shtesë në fushën e diplomacisë ushtarake të luftës. Ishte poliglot, dinte Turqisht, Arabisht, Gjermanisht, Frëngjisht, Italisht, Latinisht, Greqisht dhe Serbo-Kroatisht.

Në vitin 1920, mori pjesë në Kongresin e Lushnjës. Qeveria e dalë nga Kongresi i Lushnjës u pengua të shkonte në Durrës, ku duhej të ushtronte funksionet e saj. Me ndërhyrjen e dajës së Qazimit, si dhe të Abdi Toptanit e vetë Qazim Mulletit, qeveria u vendos provizorisht në Tiranë. Shumë patriotë të Tiranës hapën shtëpitë e tyre në dispozicion të qeverisë së re. (Një shtëpi e Mulletëve u bë Ministria e parë e Bujqësisë).

Në shtator të vitit 1920, Qazimi ishte Komandant i Forcave Vullnetare kundër Serbisë. Më 25 prill – 3 maj 1921, ai mori pjesë në Kongresin për Bashkimin Kombëtar në Vlorë, si përfaqësues i Tiranës, në të cilën funksiononte shoqëria patriotike “Vllaznia–Zgjimi”, së bashku me Hafiz Ibrahim Dalliun dhe Musa Maçin, si përfaqësues të shoqërisë “Lidhja Kombëtare”, si dhe me Avni Rustemin e shoqërisë “Bashkimi”.

Në majin e 1924-ës, qe pjesë e një komisioni të demonstrantëve që takuan kryeministrin Vërlaci, të cilit i kërkonin masa serioze për zbardhjen dhe dënimin e komplotistëve në vrasjen e Avni Rustemit. Në qeverinë e Fan Nolit, shërbeu si prefekt në Dibër. Mbas dështimit të qeverisë së Nolit, u largua nga Shqipëria.

Mori pjesë në organizimin e atentatit ndaj Mbretit Zog më 1931, në kryeqytetin austriak, duke u qëndruar mbrapa Ndokë Gjeloshit e Aziz Çamit, për t'i mbrojtur eventualisht. Pasi shkrehën plumbat, duke ngatërruar majorin Llesh Topallaj me mbretin dhe duke plagosur Eqrem Libohovën, Mulleti flaku armën dhe u fsheh në turmën e posakrijuar. Më vonë, në një gjyq në Tiranë, Mulleti u dënua me vdekje në mungesë. Paskëtaj, u largua drejt Parisit.

Në qershor 1939, u kthye në Shqipëri dhe u zgjodh kryetar i bashkisë së Tiranës deri në fund të vitit 1940. Shumë projekte të nisura në kohën e Zogut, si godina e korpusit universitar, kolonadat (sot Muzeu i Arkeologjisë), Akademia e Arteve, ku në atë kohë u vendos edhe opera, Kryeministria, dhe hotel “Dajti” morën drejtim në kohën e kryebashkiakut Mulleti. U ndërtuan çezma e banjo publike, si dhe u larguan varrezat nga qendra e qytetit.

Më 1944, me përparimin e komunistëve drejt Tiranës, u largua nga Shqipëria.

Sali (Sejfi) Protopapa

Lindur e rritur në një familje fanoliste e tejet antizogiste, shkoi eventualisht për studime në Universitetitn e Peruxhias. Në fillim të vitit 1943, i la përgjysëm studimet universitare, për të luftuar në atdhe kundër fashizmit (duke bashkëpunuar me shokë të qytetit të tij, si Kristaq e Margarita Tutulani). Me shpalljen e luftës vëllavrasëse nga Enver Hoxha, kaloi në rradhët e Ballit Kombëtar, ku punoi fillimisht si Zv. Kryeredaktor i gazetës balliste Flamuri. Më pas u bë komandant i një çete balliste, që luftoi njëkohësisht ndaj komunistëve dhe nazistëve. (Në atë kohë bëri bujë fakti që ekzekutoi një ballist, sepse u kishte vjedhur fshatarëve të thjeshtë një qingj).

Në fund të vitit 1944, shkoi në Itali, e pas dy vjetësh emigroi në SHBA. Atje studioi për fizikë bërthamore në Universitetin Rutgers, e më pas mbrojti gradën Master në Universitetin e Kalifornisë. Punoi për 10 vjet në Laboratorin Bërthamor të Los Alamos, ku ishte pjesë e grupit që shpiku bombën me hidrogjen. Më pas punoi deri sa doli në pension në Departamentin e Transportit, në drejtorinë e studimeve mbi komunikimet satelitore të transportit ajror.

Epilog

A kanë ndonjë farë ngjasimi këta dy personzhe historikë me karikaturat absurde që janë shfaqur në “veprat” e sipërpërmenduara të socrealizmit enverian?

Ata ishin qartazi intelektualë antikomunistë të përbetuar, por jo njerëz të pagëdhëndur e qesharakë, siç i ka portretizuar socrealizmi…

J.GJ./Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:
    26 Dhjetor, 08:05

    Si ka qenë për ju viti 2024?

Lajme të tjera



×

Lajmi i fundit

Spahiu: Berisha ekziston në politikë sepse i duhet Edi Ramës, si skemë për mandatin e 4 dhe 5

Spahiu: Berisha ekziston në politikë sepse i duhet Edi Ramës, si skemë për mandatin e 4 dhe 5

26 Dhjetor, 21:54