Izer Aliu, Regjisori shqiptar
që po triumfon në Skandinavi

TIRANE- Kryesisht është në profilin e filmit me metrazh të shkurtër ku ka fituar çmimin “Karrigia e artë” , ndërsa çmimin “Ora e qelqit” për skenarin më të Oskar me mirë, madje ka qenë kandidat për çmimin filmin “Ta mbrojmë malin”

I thjeshtë, gati-gati praktik në atë  thotë dhe këmbëngulës në atë që do. Ky është Izer Aliu regjisori shqiptar, i cili prej vitesh jeton në Norvegji. Regjisori shqiptar me origjinë nga Maqedonia tregon në intervistën tonë për jetën e tij në një nga vendet skandinave dhe projektet e tij të ardhshme. Diku nga vera Aliu do të sjellë për publikun një film të ri, ndërsa pas tij do të nisë xhirimet për një tjetër, i cili sipas tij nuk është realizuar kurrë më parë në Ballkan.

Puna e palodhur dhe dëshira për të shprehur këndvështrime të ndryshme të botës, e kanë shpërblyer regjisorin shqiptar me çmime ndërkombëtare. Kryesisht është në profilin e filmit me metrazh të shkurtër ku ka fituar çmimin “Karrigia e artë” , ndërsa çmimin “Ora e qelqit” për skenarin më të Oskar me mirë, madje ka qenë kandidat për çmimin filmin “Ta mbrojmë malin”.
Për të gjithë ata që nuk të njohin në Shqipëri, kush është i Izer Aliu?

E them këtë shpesh, por dy janë titujt për të cilët unë jam më shumë krenar në jetën time është se unë jam një drejtor dhe baba. Por, unë e urrej shumë të flas për veten time. Unë mendoj se ndoshta kjo është arsyeja pse unë bëj filma. Për t’i treguar njerëzve se kush unë jam në vend që t’ia them këtë.

Prej sa vitesh jetoni në Norvegji?
Para disa ditësh unë bëra 33 vjeç (mërkurën),  kështu që unë kam rreth 31 vjet në Skandinavi. Them Skandinavi pasi unë e kam jetuar si në Norvegji dhe në Suedi.
 
Si  filloi karriera juaj si regjisor?
Unë gjithmonë kam pëlqyer që të shkruaj histori, që kur isha fëmijë. Kam studiuar  në fushën e medias ndërsa isha në gjimnaz, por më vonë kam studiuar kryesisht Studime Teorike, si marrëdhënie ndërkombëtare, retorik, shkenca  komunikimi dhe shkenca politike.  Por, mendoj se kjo nuk ishte me të vërtetë çfarë unë kërkoja. Në fakt, kur isha më i ri kam pasur një karrierë premtuese në politikë.  Gjithashtu, në kohën time të lirë unë kam bërë punë vullnetare. 

Gjatë gjithë kësaj kohe unë realizoja filma, më së shumti për qejf. Kështu ishte deri në mesin e të 20-ve të mija, derisa unë vendosa plotësisht që unë do të bëhem regjisor.  E dija që kjo ishte e drejtë për mua, por unë jam i lumtur për çdo vendim timin të mirë apo të keq, sepse ato më dhanë të sotmen.
 
Ç’mund të kujtoni nga filmi juaj i parë, duke përfshirë vështirësitë dhe kënaqësitë?
E pra, filmat e mi të parë ishin filma guerile. I detyrova miqtë dhe familjen që të qëndronin përpara kameras dhe ne kemi xhiruar me kamrat e vogal, DV. Kur unë isha ende duke studiuar, takova një zonjë që do të  ishte shumë e rëndësishme për mua në vazhdimin  e karrierës sime si regjisor. 

Ajo është Sylvia Ingemarsdotter dhe ajo përdori Ingmar Bergmans si redaktor. Falë saj unë vazhdova  studimet në një nga shkollat e filmit më të mirë në botë.  Filmi im i parë më kujtohet që ishte më i saktë.  Unë e dija se çfarë doja dhe unë kisha mësuar se duhet të isha sa më kreativ, në atë që thoja. Ajo që për mua është më e rëndësishme, është që audienca ta kuptoj  filmin ashtu si unë  e kam shprehur atë. Gjëja më e bukur rreth filmit është se unë shkoj për të manipuluar shikuesin që ata të mendojnë se kanë ndjerë atë që ata duan, por në fakt ju jeni duke luajtur me emocionin si kompozitori me notat, tregon historinë ashtu si ju e dëshironi.
 
Sa e vështirë është që të futet një regjisor i ri në tregun norvegjez dhe më gjerë? Për ju ka qenë e vështirë?
Unë medoj se asgjë në jetë nuk është e vështirë nëse ju përpiqeni të jeni cilësor. Me filmin, ju nuk mund të gënjeni.  Ju nuk keni nevojë për një CV apo një fjalë të mirë nga një mik, nëse ju keni cilësi.Publiku nuk gënjen. Ai ose e pëlqen një film ose jo .  Si një i huaj në Norvegji natyrisht nuk mund të mos jetë një problem përfaqësimi apo prezantimi. Një norvegjian do të bëjë filma që janë kulturalisht më afër norvegjezëve dhe për këtë arsye ka më shumë gjasa për të shkuar përpara.

Por duke qenë se unë jam rritur këtu, ndihem dhe  jam i bekuar se jam me shumë kombësi. Unë jam shqiptar nga Maqedonia dhe një qytetar norvegjian që flet suedisht. Ndjej se ajo që ka qenë fat për mua është që njoh gjithë këto kultura të përziera. 

Nëse ju i shikoni këto gjëra si problem, ato ndoshta mund të jenë.  Unë mundohem të gjej një zgjidhje për çdo gjë.  Në Norvegji për dy vjet me rradhë kam qenë i nominuar për çmime për filmat e mi të shkurtër, gjë që nuk ka ndodhur më parë. Kam qenë i nominuar  për çmimin “Amanda” dy herë dhe kam fituar vetëm një herë, çmimi më i lartë në Norvegji. Me filmat e mi kam fituar besimin e kolegëve norvegjez që duan të tregojnë histori. Jo  histori shqiptare, norvegjeze apo suedeze. Thjesht histori.  Njerëzit janë njerëz, nuk ka rëndësi se nga janë ata.
 
Sa filma keni realizuar deri më tani dhe cili është zhanri, tematika?
Zyrtarisht unë kam bërë 2 filma të shkurtër dhe 1 artistik. Unë jam në para-prodhim për një film artistik që mund të jetë gati këtë verë dhe  po ashtu jam në  procesin e të shkruarit pjesën tjetër që vjen pas kësaj. Unë kam bërë shumë filma të shkurtër para se të studioja në shkollën e filmit, por ata nuk janë diçka që unë do të doja të tregoja tani.

Ndoshta në të ardhmen do t’i publikojë ato për argëtim, por tani për tani unë po përpiqem të jem selektiv me filmat që kam bërë dhe që do të shfaqen në ekran. Zhanri është i ndryshëm, por në të gjitha filmat e mi mbizotëron drama, të gjithë filmat trajtojnë në një mënyrë apo në një tjetër edhe temën politike.
 
Ju keni fituar disa çmime si një regjisor dhe skenarist, madje një nga filmat tuaj është përzgjedhur si më i miri. Na tregoni pak rreth këtij momenti?
Unë kam filluar për të humbur në udhën e shpërblimeve apo çmimeve.  Ato janë të ndryshëm nga kombëtare në ndërkombëtare, por dua të them se ndjehesh i madh kur fiton. Kjo është vlefshmëria pasi ju keni bërë diçka që prek njerëzit, në fund të fundit, kjo është gjithçka që unë dua të bëj.  Unë dua që njerëzit të shohin botën përmes syve të mi.  Kjo është e gjitha regjia.
 
Cili është projekti juaj i radhës? A mendoni të ekspozoheni më shumë në tregun shqiptar?
Projekti im i ardhshëm është për fëmijët e emigrantëve të rinj që rriten në Suedi. Në film ka shumë dhunë dhe humor, por realisht prek temën e besnikërisë dhe se si ne njerëzit jemi të detyruar nga ata që na rrethojnë të jemi ata që nuk jemi. 

Filmi që do të bëj më pas është një film që dua ta xhiroj në Ballkan. Unë ende nuk e kam vendosur, për shkak të motit nëse do të jem në Shqipëri, Kosovë apo Maqedoni, por sigurisht do të jetë një nga këto vende. Nuk dua të them më shumë tani për tani rreth këtij projekti, por mund të them se do të realizohet diçka që nuk është bërë kurrë në Ballkan.
 
Ndër 10 regjisorët më të mirë në Skandinavi
Izer Aliu është regjisori shqiptar me origjinë nga Maqedonia i renditur ndër 10 regjisorët më të mirë në Skandinavi.  Aliu jeton dhe punon prej vitesh në Norvegji duke vjelur sukseset e punës së tij në kinematografi.

Ai është diplomuar në Shkollën e Filmit norvegjez në Lilehamer, institucion në të cilin pranohen vetëm nga 6 persona për çdo dy vjet.  Suksesin regjisori shqiptar e ka arritur me filmin e tij të shkurtër “Ta mbrojmë malin” (To guard a montain), me të cilin ka fituar 11 çmime, përfshirë edhe çmimin e parë në Norvegji në kategorinë e filmave më të mirë të shkurtër për vitin 2013.

Shkrimi u botua në Shqiptarja.com (print) në 8 Mars 2015

Redaksia Online
(d.a/shqiptarja.com)