Janina: Kryedarka

Janina: Kryedarka

Në hollin e Muzeut kombëtar, për nder të përvjetorit të gjeniut më të madh të të gjitha kohëve, Leonardo Da Vinçi, është paraqitur fotografuar mrekullisht në përmasat e vërteta edhe aftesku i mrekullueshëm "Darka e fundit". Edhe sikur piktori të mos e kishte bërë Xhokondën, me këtë afresk do të ishte po aq i famshëm.

"Darka e fundit" (460x880 cm), vendosur në kuvendin Santa Maria delle Grazie në Milano, është një vepër tejet e vyer për nga interpretimi i ngjarjes dhe e kryerjes së saj. Është kryedarka, ku do të bëhej vetëdënimi dhe do lindte krishtërimi në thelb mbi flijimin. Si e tillë ajo ka tërhequr vëmendjen e gjithëkujt.

Leonardo bën një gjetje origjinale, duke i venë gjithë apostujt në një plan ballor, në një perspektivë jetësore, sa afresku duket si një pamje e gjallë vijuese, një hapje e natyrshme, ku dëshmohet ngjarja e madhe.

Kompozimi mbart një pafundësi shpjegimesh, duke u kthyer edhe në një sprovë aktoriale për studentë, në atë ç'ka piktori ia ka dalë të shprehë më plastikën e personazheve dhe me lëvizjen e duarve të tyre.

E dëmtuar, gërryer gjatë shekujve nga ujrat, bombarduar gjatë Luftës së Dytë Botërore, në zgrib të zhdukjes, restauruar disa herë, duke u shndërruar për keq, aq sa disa prej portreteve nga gjysëm profil ishin kthyer në profil, për t'u restauruar përfundimisht për 17 vjet, pas një pune të gjatë e të kujdesshme, ku u zbuluan dhe u vunë në dukje shumë elementë të mbuluar. Sot edhe pse i mungojnë disa detaje dhe ngjyrat kanë humbur dhe shumë sipërfaqe janë zhdukur përfundimisht, ajo vjen në shkëlqim të bukur e domethënës.

E ndërtuar kompozicionalisht në katër grupime të personazheve biblikë, sikur të jenë katër stinët e vitit dhe ku në mes shquhet figura e Krishtit si diell, që sapo ka shqiptuar fjalinë e famshme, "Njeri nga ju do më tradhëtojë", pas së cilës gjithçka në darkën e ftuar nga shenjti, përmbyset. Çast i tmerrshëm dhe fjalët bien gur të rënda tek gjithë të pranishmit. Buka mbet në fyt dhe gjithsecili shpreh habi, mëdyshje, mosbesim, lutje, kërcënim, ankth e frikë, që si fshikullim kalëmenden në fytyrat e të gjithëve.

Secili ka një shprehje të veçantë nga të tjerët. Dramaciteti shkon në kufijtë e të pabesuesshmes, duke u rritur ndjeshëm nga lëvizjet dhe vendosja e duarve.

Një dorë në artin pamor është në vlerën e një portreti, por këtu tejkalohet. Ato duar jo vetëm janë dhënë mjeshtërisht, por dëshmojnë e flasin. "Piktura, ka shkruajtur Mjeshtri i madh, është një muzikë që shikohet, por nuk dëgjohet".

Dhe çudia ndodh. Dikujt i lindi idea, që duart e paraqitura t'i vendosë në pentagram dhe... u dëgjua muzika.

Vallë a e kishte paramenduar artisti? Vështirë të pohohet. Veç gjithnjë kur është menduar, se për veprat e Leonardos ishte thënë gjithçka, del një e re me forcën e gjithë të tjerave dhe artisti turbullon mendjen njerëzore me çuditë e arritjeve të tij.

Leonardo nuk ishte vetëm piktor, po pse shumëkush e njeh vetëm si të tillë? Përgjigja është dhënë nga një i ditur, sepse gjenialiteti i shprehur në pikturë eklipsoi gjithë arritjet e tij në fushat e tjera të dijes!

A nuk kishte shkruar në shënimet e pafundme të tij, "Ai, zogu i madh do të nisë flururimin dhe do habisë me bëmat e tij të mëdha", fjalë të cilat ia kishte kushtuar projektit dhe skicave mbi përpjekjet për të fluturuar.

Më shumë se për "zogun" (avionin) kjo pandehmë i shkon më shumë vetë Leonardos. Gjeniu që u ngrit mbi supet e të gjithë gjenive që toka ka lindur...

B.K./b.ha./Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:

    Kë doni ju që të fitojë zgjedhjet në SHBA?



×

Lajmi i fundit

Fier/ 16- vjeçarja vetplagoset me armë zjarri, ende nuk dihet shkaku

Fier/ 16- vjeçarja vetplagoset me armë zjarri, ende nuk dihet shkaku