Tirane- Komisioni Europian ka publikuar raportin lidhur me sundimin e ligjit në Shqipëri. Në raportin 29 faqesh evidentohet se 'shqetësues mbeten tentativat për ndërhyrje dhe presion mbi sistemin gjyqësor nga zyrtarë publikë apo politikanë”
"Ndërsa në periudhën raportuese nuk janë marrë sanksione kundër zyrtarëve publikë apo politikanëve që bëjnë akuza kundër magjistratëve, institucionet vetëqeverisës. Institucionet e drejtësisë kanë reaguar publikisht ndaj akuzave të tilla, duke i cilësuar ato si presioni. Në periudhën raportuese katër magjistratë dhe familjarët e tyre u vendosën nën mbrojtje për shkak të kërcënimeve ndaj sigurisë personale dhe familjare" evidentohet më tej në raport.
Në raport thuhet se ristrukturimi i sistemit të drejtësisë përmes reformës dhe vetingut të gjyqtarëve e prokurorëve ka forcuar llogaridhënien, por vë re dhe mangësitë.
"Zbatimi i hartës së re gjyqësore është në vazhdim e sipër, por ka nxjerrë në pah mangësitë e sistemin gjyqësor për sa i përket aksesit në drejtësi dhe infrastrukturës së gjykatave. Vërehet se ka mangësi në emërimet e anëtarëve jomagjistratë të Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe Këshillit të Lartë të Prokurorisë. Inspektori i Lartë i Drejtësisë është funksional, por numri i konsiderueshëm i vendeve vakante për magjistratë-inspektorë përbën një sfidë.
“Pavarësisht nga garancitë e forta të pavarësisë në procesin e emërimeve, promovimet dhe transferimet e magjistratëve ndikohen nga transparenca e kufizuar dhe sfidat në sigurimin e vlerësimeve në kohë dhe cilësore"
Ende nuk është implementuar sistemi i integruar elektronik i menaxhimit të cëshjeve ndërsa mungesa e burimeve financiare dhe njerëzore ndikon negativisht në cilësinë e dhënies së drejtësisë.
'Sfidë mbetet dhe kohëzgjatja e procedurave dhe numri i madh i cështjet e mbartura ndërsa masat e mëtejshme për të rritur efikasitetin ende nuk janë zbatuar', thuhet në raport.
Shqetësuese vlerëson raporti dhe ligjin e amnistisë ndërsa përmend dhe strategjinë e re kundër Korrupsionit për 2024-2030
"Numri i personave të hetuar, të ndjekur penalisht dhe të dënuar për korrupsion veprat penale është rritur gjatë tre viteve të fundit, ndërsa një ligj i fundit për amnisti ngre shqetësime. Koordinimi ndërmjet institucioneve përgjegjëse për parandalimin e korrupsionit dhe strukturave përkatëse ligjzbatuese mbetet i dobët. Masat parandaluese vuajnë nga një kuadër ligjor tepër kompleks dhe vazhdojnë të kenë një ndikim të kufizuar, veçanërisht në sektorët vulnerabël, vijon më tej raporti.
Në prill 2024, Shqipëria miratoi një ligj që u dha amnisti rreth 700 të burgosurve dhe uli dënimin e mbi 400 individë, duke përfshirë zyrtarë të nivelit të mesëm, nënkryetarë bashkie dhe sekretarë të përgjithshëm të dënuar për korrupsion. Prej tyre, 40 persona të dënuar nga Gjykatat Speciale për Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar për ushtrim të ndikimit të paligjshëm ndaj zyrtarëve publikë u përjashtuan nga vuajtja e dënimit dhe 60 të tjerë përfituan ulje dënimi.
Sa i takon medias në raport ngrihen shqetësime në lidhje me pavarësinë e autoritetit rregullator audio-vizual. Rregullimi i kufizuar për transparencën e pronësisë së medias dhe përqendrimi i lartë ndikojnë negativisht në pavarësinë e medias. Ndarja e drejtë e reklamave shtetërore dhe të tjera shtetërore burimet nuk janë të siguruara. Ekzistojnë shqetësime në lidhje me pavarësinë e transmetuesit publik, RTSH.
Ndërsa ndryshimet në Ligjin për të drejtën e informimit sjellin ndryshime pozitive, ka mangësi në zbatim. Korniza për mbrojtjen e gazetarëve ekziston, por sulmet verbale dhe fizike, fushatat e shpifjeve dhe paditë strategjike kundër pjesëmarrjes së publikut janë shkak për shqetësim.
Ndryshimet në Ligjin për Komisionet Hetimore janë kritikuar për kufizimin e rolit mbikëqyrës të Parlamentit dhe janë në shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese. Polarizimi i thellë politik ndikoi negativisht në efektivitetin, transparencën dhe objektivitetin e punës parlamentare. "Gjykata Kushtetuese është efektive në ruajtjen e kontrolleve institucionale dhe balancat, megjithëse Parlamenti nuk ka arritur të zbatojë disa nga vendimet e saj" thuhet në raport.
Niveli i perceptimit të pavarësisë së gjyqësorit në Shqipëri është mesatar si për publikun e gjerë dhe për kompanitë. 46% e popullsisë dhe 45% e
kompanitë e perceptojnë nivelin e pavarësisë së gjykatave dhe gjyqtarëve si "mjaft ose shumë të mirë".
(Kliko këtu për të lexuar dokumentin e plotë) Raporti i KE