Kur ishte lindja e Jezusit? Gjithçka që dimë

VATIKANI – Quhej Yehoshua ben Yosef, për miqtë Yeshùa, një rabin nga Nazareti sipas lindjes së të cilit një pjesë e madhe e botës e mat kohën, duke ndarë historinë në një “para” dhe një “pas”.
Por në çfarë viti lindi Jezusi? Duke e parë kështu, duket si një pyetje e thjeshtë: jemi në vitin 2023, kështu që lindi në vitin zero, para 2023 vitesh, apo jo? Jo. Sepse Kisha e di, studiuesit e dinë: Jezusi lindi më herët, nuk u kryqëzua në vitin 33 dhe, kur vdiq, nuk ishte 33 vjeç.
Data më e mundshme e vdekjes së tij është e premte, 7 prill e vitit 30. Me gjithë respektin për traditat, përfshirë ato të lojërave të Krishtlindjes që përmendin “moshën e Krishtit”, Yeshùa vdiq rreth moshës 36 vjeç.

Gjithçka varet nga fakti se, pesëmbëdhjetë shekuj më parë, kur u përcaktua “era e krishterë”, u bë një gabim në llogaritjen e datës së lindjes dhe, për pasojë, asaj të kryqëzimit. Dita e saktë e lindjes mbetet e panjohur, por edhe kjo çështje është më e komplikuar nga sa duket. Data 25 dhjetor konsiderohet shpesh si simbolike, një përvetësim i krishterë i festës romake të Diellit të Pamposhtur (Natalis Solis Invicti), por ka nga ata që sugjerojnë se, bazuar në Rrotullat e Detit të Vdekur, Jezusi mund të ketë lindur vërtet në dhjetëditëshin e fundit të dhjetorit: ndoshta, pse jo, më 25 dhjetor.

Jezusi, i lindur “para Krishtit”

Katër Ungjijtë nuk tregojnë as datën e lindjes dhe as datën e vdekjes së Jezusit. Por dimë se Herodi i Madh, mbreti i Judesë, vdiq në vitin 4 para Krishtit. Kështu që Jezusi nuk mund të ketë lindur më vonë. Për t’u dukur paradoksale, Krishti ka lindur “para vetes së tij”, ose të paktën para vetes së tij sipas kalendarit. Në Ungjillin sipas Mateut (2,16), kur Jezusi lindi, Herodi ishte ende gjallë. Ai urdhëroi vrasjen e të gjithë fëmijëve “nga dy vjeç e poshtë”, duke sugjeruar se fëmija nuk kishte lindur sapo. Gjithashtu, periudha midis arratisjes në Egjipt të Marisë dhe Jozefit me fëmijën dhe kthimit të tyre në Izrael, kur një ëngjëll i tha Jozefit se ata që kërkonin të vrisnin fëmijën kishin vdekur, shton një tjetër element kohor.

Një komplikim tjetër është mungesa e “vitit zero” në erën e krishterë. Kalendari shkon drejtpërdrejt nga viti 1 para Krishtit në vitin 1 pas Krishtit, sepse koncepti i zeros nuk ekzistonte kur murgjëri Dionisi i Vogël përcaktoi datimin “Anno Domini” në shekullin e VI në Romë. Koncepti i zeros u prezantua në Perëndim vetëm në vitin 1202 nga matematikani italian Leonardo Fibonacci, i cili e përhapi atë përmes sistemeve numerike indo-arabe të matematicienit persian Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi.
Pra, shumica e studiuesve vendosin datën e lindjes së Yehoshua ben Yosef, Yeshùa, rreth viteve 6-7 para Krishtit.

Si ndodhi gabimi?

Gabimi nuk është një mister dhe Kisha është e vetëdijshme për të. Gjatë një audience më 14 janar 1987, Shën Gjon Pali II tha:
“Sa i përket datës së saktë të lindjes së Jezusit, ekspertët nuk janë të një mendjeje. Pranohet gjerësisht se murgu Dionisi i Vogël, kur në vitin 533 propozoi të llogariteshin vitet jo nga themelimi i Romës, por nga lindja e Krishtit, bëri një gabim. Mendohej se ishte një gabim prej rreth katër vitesh, por çështja mbetet e pazgjidhur.”

Gabimi erdhi nga përkthimi i një fragmenti të Ungjillit të Lukës: “Në vitin e pesëmbëdhjetë të qeverisjes së Tiberit Cezar” Jezusi fillon misionin publik. Shprehja greke “osei eton triakonta” që përshkruan moshën e Jezusit, përkthehet si “rreth 30 vjeç” dhe jo saktësisht 30. Studiuesit vendosin fillimin e shërbesës së Jezusit në vitin 27 ose 28, duke e bërë datën e vdekjes më të saktë në vitin 30.

25 dhjetori: simbolik apo historik?

Data e lindjes mbetet e diskutueshme. Pavarësisht përdorimit simbolik të 25 dhjetorit si dita e “Diellit të Pamposhtur”, disa studiues si Tommaso Federici sugjerojnë se ajo mund të jetë datë historike. Bazuar në dokumentet e Qumranit dhe rendin e turneve priftërorë, Federici arriti në përfundimin se 25 dhjetori përkon me kohën e mundshme të lindjes së Jezusit.

K.M/Shqiptarja.com

TAG:
• jezu krishti