Mbrojtje apo sulm? Tensioni i SHBA-ve dhe Kinës për Tajvanin ‘ndizet’ sërish

Shtetet e Bashkuara dhe Kina po e shtojnë luftën e tyre të fjalëve mbi Tajvanin në një mosmarrëveshje të gjatë që ziejnë që ka implikime të rëndësishme për dinamikën e fuqisë në Indo-Paqësor dhe më gjerë.

Mes një rritjeje të aktivitetit ushtarak kinez pranë ishullit që Kina e konsideron si një provincë renegat dhe është zotuar se do ta rimarrë me forcë nëse është e nevojshme, Uashingtoni dhe Pekini kanë nisur fushata të reja për mbështetjen globale për pozicionet e tyre përkatëse, secila duke përdorur gjuhën e ashpër dhe të lartë të sovraniteti dhe precedenti ndërkombëtar. Dhe asnjëri nuk po tërhiqet.

Ndërsa mosmarrëveshja mbi Tajvanin nuk është e re dhe ka shqetësuar prej kohësh marrëdhëniet midis vendeve, zhvillimet e fundit sugjerojnë se të dy po i afrohen konfrontimit. Javën e kaluar, presidenti Joe Biden ndezi këmbanat e alarmit në Pekin duke thënë se SHBA ka një angazhim të vendosur për të ndihmuar Tajvanin të mbrohet në rast të një sulmi kinez.

Kina protestoi dhe administrata Biden u përpoq të minimizonte komentet. Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë, Departamentit të Shtetit dhe Pentagonit thanë të gjithë se presidenti nuk kishte për qëllim të nënkuptonte ndonjë ndryshim në "politikën e një Kine" të SHBA-së, e cila njeh Pekinin, por lejon marrëdhëniet informale dhe lidhjet e mbrojtjes me Taipein.

Zyrtarët u munduan të thoshin se angazhimi i Amerikës ndaj Tajvanit mbetet i palëkundur, por vazhdon të udhëhiqet nga një politikë "paqartësie strategjike" mbi specifikat e lidhura me ushtrinë, e cila bie poshtë një pakti të mbrojtjes reciproke të sanksionuar nga traktati. Që atëherë, megjithatë, administrata e ka ngritur anten në frontin diplomatik.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken të martën u bëri thirrje publikisht anëtarëve të tjerë të Kombeve të Bashkuara të refuzojnë pohimin e Kinës për sovranitet absolut mbi Tajvanin dhe t'i bashkohen SHBA-së në mbështetjen e pjesëmarrjes së pavarur të Taipeit në organizatat ndërkombëtare që lidhen me transportin, shëndetin, ndryshimet klimatike, kulturën dhe arsimin.

“Meqenëse komuniteti ndërkombëtar përballet me një numër të paprecedentë çështjesh komplekse dhe globale, është thelbësore që të gjithë palët e interesuara të ndihmojnë në adresimin e këtyre problemeve”, tha Blinken në një deklaratë. “Kjo përfshin 24 milionë njerëz që jetojnë në Tajvan. Pjesëmarrja domethënëse e Tajvanit në sistemin e OKB-së nuk është një çështje politike, por një çështje pragmatike.”

Ai vuri në dukje se Tajvani është penguar të marrë pjesë në takimet e Organizatës Ndërkombëtare të Aviacionit Civil, pavarësisht se është një qendër e madhe tranziti dhe Organizatës Botërore të Shëndetësisë, pavarësisht se ka dhënë një përgjigje efektive ndaj pandemisë COVID-19.

"Përjashtimi i Tajvanit minon punën e rëndësishme të OKB-së dhe organeve të lidhura me të, të cilat të gjitha do të përfitojnë shumë nga kontributet e saj," tha Blinken. “Kjo është arsyeja pse ne inkurajojmë të gjitha shtetet anëtare të OKB-së që të bashkohen me ne për të mbështetur pjesëmarrjen e fuqishme dhe kuptimplote të Tajvanit në të gjithë sistemin e OKB-së dhe në komunitetin ndërkombëtar.”

Përveç ankesës për komentet fillestare të Bidenit, Kina reagoi me zemërim ndaj atij diskutimi, duke kritikuar administratën për "deklarata të papërgjegjshme" që inkurajojnë pavarësinë e Tajvanit dhe duke kërkuar ndërprerjen e "kontakteve zyrtare" të SHBA me qeverinë e ishullit.

“Pjesëmarrja e Tajvanit në aktivitetet e organizatave ndërkombëtare duhet të trajtohet në përputhje me parimin e një Kine”, tha zëdhënësi i ministrisë së jashtme Ëang Ëenbin. “Përpjekjet e Tajvanit për të zgjeruar të ashtuquajturën “hapësirë ​​ndërkombëtare” me mbështetjen e huaj janë të natyrës që kërkojnë të zgjerojnë hapësirën për “pavarësinë e Tajvanit” dhe shkëputjen. Me siguri do të përfundojë me dështim.”

Kina dhe Tajvani u ndanë gjatë një lufte civile në 1949. SHBA ndërpreu marrëdhëniet zyrtare diplomatike me Taipein në 1979 në mënyrë që të njohë Pekinin. SHBA nuk e kundërshton hapur pretendimin e Kinës ndaj Tajvanit, por është e angazhuar me ligj për të siguruar që ishulli të mund të mbrohet dhe të trajtojë të gjitha kërcënimet ndaj tij si çështje me shqetësim të madh.

Nën presidentin Xi Jinping, i cili është gjithashtu lider i Partisë Komuniste dhe kreu i forcave të armatosura.

Lëvizjet e fundit të dy superfuqive për Tajvanin:

Kina ka rritur presionin ushtarak, diplomatik dhe ekonomik ndaj Tajvanit. Gjatë fundjavës së saj të Ditës Kombëtare në fillim të muajit, Kina dërgoi një rekord 149 avionësh ushtarakë në jugperëndim të Tajvanit në formacionet e grupeve të goditjes, duke e shtyrë Tajvanin të përplasë avionët dhe të aktivizojë sistemet e tij raketore të mbrojtjes ajrore.

Kina gjithashtu ka mbajtur kohët e fundit ushtrime uljeje në plazh në anën e saj të ngushticës së Tajvanit me gjerësi afërsisht 160 kilometra (100 milje të gjerë), të cilën, ashtu si inkursionet e avionëve, e përshkroi si një paralajmërim për administratën e Tsai Ing-ëen.

SHBA ka përforcuar mbështetjen e saj për Tajvanin me shitjet ushtarake.

G.MO/Shqiptarja.com

TAG:
• SHBA
• Kine
• Xi Jinping
• OKB
• Joe Biden
• Tajvan