Perla e Ohrit, marka e qytetit

Ohri, qyteti nën kalanë e Samuilit, edhe pse i pasur me monumente kulturore dhe historike, bukuri natyrore dhe thesare, ka markën e tij - perlën e Ohrit.

Perla e Ohrit është ambasadori i Ohrit dhe vendit tonë në mbarë botën. Një suvenir perfekt dhe unik për ata që vizitojnë Ohrin dhe Liqenin e Ohrit. Çdo turist që vinte në qytet dëgjonte, shihte apo blinte perlat e Ohrit dhe përmes çarshisë nga banorët e Ohrit u njoh me histori të ndryshme se si ishte krijuar perla e Ohrit.

Vetëm dy familjet, Filev dhe Talev në Ohër, e dinë sekretin e krijimit të perlës së njohur të Ohrit, e cila kalon brez pas brezi. Këto dy familje e ruajnë traditën dhe përpunojnë një produkt të quajtur Perla origjinale e Ohrit.

Prodhuesi i njohur i perlave të Ohrit, Mihajllo, i cili është gjenerata e katërt e familjes Filev, thotë se perlat natyrale bëhen me një teknologji të veçantë për të cilën nuk zbulohen shumë detaje. Sekretin e krijimit të tij në Ohër e sjell emigranti rus Jovan Subanoviq во 1928, i cili rastësisht vjen në Ohër. Duke qëndruar gjatë në qytet, mes stërgjyshit të tij dhe Jovanit u krijua një miqësi e madhe, ndaj në shenjë të miqësisë Jovani e njohu me teknikën sekrete të bërjes së perlave.

Kështu duke ecur në brigjet e liqenit të Ohrit dhe duke folur për shumë tema dhe histori jetësore, ata panë peshkatarët që ishin edhe mixhallarët e stërgjyshit të tij. Ata mbanin shporta me cirone, që është një lloj peshku që jeton në liqenin e Ohrit.

Mihajllo Filev thotë se pas asaj pamjeje të peshqve, Jovani e kuptoi tashmë se sekretin që po sillte me vete nga Rusia, më saktë nga liqeni Baikall, mund ta zbulonte këtu. Dhe sekreti ishte tek peshku, më saktë në cironin, i cili është një formë endemike nga luspat e të cilit në lëkurë mund të bëhen perla. Kështu, në shenjë miqësie të madhe, Jovani e njohu stërgjyshin e tij Nikolla me teknikën sekrete të bërjes së perlave. Katër vite më vonë, gjyshi i tij Mihajllo përpiqet të zhvillojë markën dhe më pas të njëjtën gjë bën edhe babai i tij Nikolla. Prodhuesi aktual Mihajllo, më i riu në familje, mban emrin e gjyshit të tij që e ka trashëguar këtë zanat dhe me mjeshtëri e promovon dhe e modernizon atë, duke shpresuar që fëmijët e tij të vazhdojnë traditën e zanatit.

Filev thotë se edhe në fëmijëri i është shfaqur dashuria për zanatin, duke parë çdo ditë punën e familjes, ndërsa gjerdanin e parë e ka bërë me duart e tij duke përfshirë momentin e zotërimit të gjithë teknikës dhe zbulimit të sekretit të 17 viteve me gjyshen e tij Sllavjanka Fileva. Filevët janë një familje që prodhon perlat e Ohrit që nga viti i largët 1928, gjë e cila është vërtetuar me fakte historike dhe nga institucionet.

Perla e Ohrit, siç thonë ata, nuk gjendet në guaskë, siç mendojnë shumë njerëz, por bëhet duke marrë pjesën më të ndritshme (të brendshme) të guaskës, përpunohet mirë dhe fitohet forma e dëshiruar - një rruazë perle. Procesi i dytë i përpunimit të kokrrës është lyerja e kokrrës së perlës tashmë të përfituar me një emulsion që merret nga luspat e peshkut të Ohrit - ciron. Në të kaluarën kishte disa modele gjerdanësh nga perla e Ohrit që theksonin manifestimet e dhëna si dasma, festa dhe vizita në shtëpi, propozim për martesë, etj. Ato emëroheshin në përputhje me rrethanat.

Shumë të famshëm zbukurohen me bizhuteritë e çmuara me rruaza të perlave të Ohrit. Këtu përfshihen Madhëria e Tij Mbreti Gustav dhe Madhëria e Saj Mbretëresha Sylvia e Suedisë, Juliana Hall, Mbretëresha Margaret II e Danimarkës, Giovanna e Italisë, Maria Hohenzollern-Singmaringen, Presidenti Gjorge Ivanov; yje të shumtë të estradës dhe sportit nga rajoni dhe më gjerë, duke përfshirë Novak Gjokoviq, Neda Ukraden, Emina Jahoviq, Rade Sherbexhija, Karolina Goçeva, Rusllana, Ceca, Indira Levak dhe shumë të tjerë të famshëm.

Nga viti 2016 Ohri ka morri edhe Muzeun e perlës së Ohrit. Prodhuesit e famshëm të perlave origjinale të Ohrit, familja Filev, hapën Muzeun e perlave, i cili tregon historinë e bërjes së perlës shumë të famshme. Muzeu përmban të gjitha mjetet e përdorura për përpunimin e perlave nga luspat e peshkut ciron të Ohrit, foto të katër brezave që prodhojnë perla sipas recetës sekrete të emigrantit rus të sjellë nga liqeni Baikall, si dhe foto të personazheve të famshëm botëror, presidentë, mbretëresha dhe princesha, të cilat ishin stolisur me perlat e Ohrit.

Muzeu që pasuroi kulturën dhe traditën maqedonase ndodhet pranë kishës katedrale “Shën Sofia”, dhe në të vizitorët kanë mundësi të njihen me të gjithë procesin e prodhimit të perlave të famshme të Ohrit dhe traditën shekullore të familjes Filev.

Produkti është i garantuar nga certifikata dhe njohje të shumta në mbarë botën.

Puna e frytshme shumëvjeçare u prezantua me sukses në filmin dokumentar “Tradita familjare e familjeve Filev dhe Talev”, i cili u promovua më 2 gusht 2017 në kuadër të festivalit të njohur ndërkombëtar “Vera e Ohrit”. Një kontribut i madh në mbajtjen e traditës të bazuar në burime të shkruara është edhe botimi i monografisë "Perla e Ohrit në familjet Filev dhe Talev", është një përmbledhje e historisë, arkivave, etnologjisë, artit, kulturës, e cila për herë të parë përfshin dy familjet që e dinë sekretin e prodhimit të perlës origjinale të Ohrit të mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe Instituti dhe muzeu i NI.

Në rajonin e Ohrit, traditën e bërjes së perlës së Ohrit e praktikojnë edhe familje të tjera dhe është një markë turistike e njohur.

K.T./Shqiptarja.com

TAG:
• ohri
• Maqedoni e Veriut