Rita Petro ka krijuar njëfarë poeme në vargje. Janë copëza poezish që krijojnë tërësi artistike. Mund të lexohen veçmas, por edhe si pjesë të veçanta të një kënge të gjatë: të dhimbshme, njerëzore, përtejnjerëzore; sa e kësajbotshme, po aq e përtejbotshme; sa lokale, po aq universale...

Rita Petro ka formësuar një përmbledhje poetike tërësisht metaforike. Si lexues ndiej kënaqësinë estetike gjatë zbërthimit të kësaj metafore mbi rrugëtimin jetësor të njeriut. Zbërthimi i kësaj metafore është pothuajse i pamundshëm, përpos nëse bëhet nëpërmjet gjuhës së harruar, e cila shpreh realitetin e thellë simbolik.
 
Por kjo gjuhë është e harruar.
 
Në këtë rast ne flasim me gjuhën njerëzore, si reflektim i gjuhës së harruar, gjuhës së ëndrrës, prandaj që në fillim e dimë se do të themi pak për një realitet të thellë simbolik.
 
Rita Petro ka krijuar njëfarë poeme në vargje. Janë copëza poezish që krijojnë tërësi artistike. Mund të lexohen veçmas, por edhe si pjesë të veçanta të një kënge të gjatë: të dhimbshme, njerëzore, përtejnjerëzore; sa e kësajbotshme, po aq e përtejbotshme; sa lokale, po aq universale. Rrugëtimi jetësor fillon nga parabola, nga lëngu amnor dhe nuk përfundon me fundin njerëzor. Ka diçka përtej horizontit që e kap shikimi ynë prej njeriu.
 
Sipas vetëdijes racionale e empirike ne jemi produkt i përvojës jetësore dhe i asaj të mbartur prej kësaj bote. Sipas vetëdijes mitike ne jemi pjesë edhe e parabotës. Vijmë në këtë botë duke mbartur intelektin e kohërave dhe Shpirtin Universal. Kemi shumëçka që nga zanafilla e njeriut, nga gjendja “ex nihilo” ose gjendja e asgjësë.
 
Burimin e poezisë ne e gjejmë pikërisht te miti. Vijimësia e letërsisë së shkruar, përafërsisht, është sipas kësaj linje: miti – letërsia antike – vepra epokash të ndryshme – veprat bashkëkohore.Teksa lexojmë poezinë e Rita Petros kemi ndjesinë se shtegtojmë nëpër kohëra, kultura e qytetërime të ndryshme, që dendësohen në një pikë dhe krijojnë një botë simbolike. Kemi në këtë botë refleksione, dilema, tejkalime kohore e hapësinore, sipërfaqe të një bote emocionale të brendshme dhe reflektime përmasash të ndryshme ekzistenciale.
 
Rrugëtimi jetësor shoqërohet me kufizime të lirisë. Jo të lirisë arbitrare, që nuk e njeh pendesën, por të lirisë së pakufishme njerëzore dhe përtej njerëzore, që formësohet nëpërmjet ngushëllimit.Në këtë rrugëtim nga lëngu amnor kufizimet vijnë në forma të ndryshme, duke filluar nga mjeku, si subjekt i parë që merr pjesë në nxjerrjen e një shpirti nga vrima, duke vazhduar më pas me nënën e babanë, që duan të lënë shenjat e tyre në botën e njeriut, pastaj të shtetit, pra policisë, ligjit, priftit, bosit e deri tek pasardhësi, që njëkohësisht të fal kënaqësi e kufizim. Ky kufizim të përkujton tregimin “Çmendina” të Khalil Gibranit. Një tregim mbi botën ku quhesh i çmendur nëse dëshiron të jesh vetvetja dhe nëse refuzon të jesh si të tjerët.
 
Në këtë përmbledhje poetike Rita Petro e shfrytëzon mitin shqiptar të Konstandinit dhe Doruntinës. E ridimensionon (ripërmason) dhe e risemantizon këtë mit. Në themelet e këtij mitit të ri nuk qëndron fjala e dhënë, por është një tjetër forcë e cila e shtyn njeriun për të kaluar kufizimet e jetës dhe të vdekjes. Është forcë e pasionit, e epshit, e dashurisë.
 
Dashuria “vëlla – motër” këtu nuk është vetëm dashuri njerëzore, incestuoze, që mund të zbërthehet nëpërmjet psikanalizës, por edhe  mitike e biblike. Kjo dashuri na kujton “Këngën e Këngëve”, që i përshkruhet Solomonit dhe e gjejmë si pjesën më të bukur të Biblës. Më pas e hasim te Lasgush Poradeci, ku termi “motër” është e dashura.
 
Nga ky këndvështrim mund të themi se në leximin e parë ne shohim vetëm një pjesë ajsbergu. Në thellësi është diçka më shumë, diçka më e mistershme, më hijesore, më flatore. Edhe ky lexim imi është vetëm gërvishtje në një mur, pas të cilit është një parabotë, këndejbotë e përtejbotë.
 
Redaksia Online
(u.s/shqiptarja.com)