Tregu i pagave në Shqipëri vitet e fundit ka filluar të vuajë nga fuqia e monopsonisë, me të cilën kompanitë e mëdha, ofruesit e mëdhenj të punësimit kanë rënë dakord të ofrojnë paga të ulta.
Fenomeni u vu në dukje për herë të parë nga Fondi Monetar Ndërkombëtar në raportin e fundit për Shqipërinë.
Përqendrimi i tregut të punës në pak kompani redukton fuqinë negociuese të pagave të punëtorëve dhe mund të kontribuojë në rritjen e varfërisë dhe pabarazisë në fuqinë punëtore, vuri në dukje Fondi. Në Shqipëri, kompanitë e mëdha përfaqësojnë vetëm 1.4 për qind të numrit të përgjithshëm të bizneseve aktive në vend, por ata punësojnë 41.4 për qind të punëtorëve formalë dhe kontribuojnë më së shumti në rritjen neto të punësimit, gjë që sugjeron ekzistencën e fuqisë monopsonike në disa sektorë, theksoi Fondi.
Megjithë rritjen 15 për qind që aplikoi qeveria në pagën minimale në fillim të këtij viti duke çuar atë në 30 mijë lekë, sërish vendi ynë ka nivelin më të ulët të pagës minimale në rang europian, me përjashtim të Kosovës.
FMN u shpreh se rritja e pagës minimale deri në 40 mijë lekë e cenon vetëm pak konkurrencën, por rritja e mëtejshme sipër këtij kufiri duhet të shoqërohet me masa vendimtare për reduktimin e informalitetit.
Në dekadat e fundit janë rritur shqetësimet për dominimin e një grushti kompanish që kontrollojnë një pjesë të madhe të tregut në një industri të caktuar. Kompanitë e mëdha kanë fuqinë të ndikojnë nivelin e çmimeve dhe do të ushtrojnë presion për të mbajtur paga të ulëta.
Nga ana tjetër fuqia e sindikatave jo vetëm në Shqipëri, por kudo në botë është dobësuar ndjeshëm prej hapjes së tregjeve të punës dhe transferimit të prodhimit nga vendet e zhvilluara në vende më pak më të zhvilluara.
Në vitin 2018, ekonomistët Alan Krueger dhe Eric Posner autorët e “Propozimi për Mbrojtjen e Punëtorëve me të ardhura të ulëta nga Monopsoni dhe marrëveshjet e fshehta” gjetën se marrëveshjet e fshehta të tregut të punës ose monopsonizimi mund të kontribuojnë në mbajtjen e pagave në vendnumëro dhe kjo ndikon rritjen e pabarazisë.
Ata propozuan një sërë reformash për të mbrojtur punëtorët dhe për të forcuar tregun e punës. Këto reforma përfshijnë detyrimin e qeverive për të siguruar një kontroll të zgjeruar të shkrirjeve për efektet e pafavorshme të tregut të punës, ndalimin e marrëveshjeve jo-konkurruese që i lidhin punëtorët me paga të ulëta dhe ndalimin e marrëveshjeve për të fiksuar pagat e ulëta./ Monitor
Komente
Lajme të tjera
-
FMN i kërkon Bankës së Shqipërisë të ruaj regjim të lirë të kursit të këmbimit! Sejko: Familjet e bizneset në gjendje të mirë financiare
14 Nëntor, 14:01 -
Tedi Blushi: Kosova rriti pensionet 20% dhe pagat me 110 euro! Rama zero indeksim pagash dhe 170 lekë për pensionistët në buxhetin e 2025!
11 Nëntor, 16:38 -
Sejko në Uashington, takim me shefin e FMN-së për Shqipërinë: Inflacioni është në nivelet më të ulëta
26 Tetor, 10:03 -
FMN optimiste: Ekonomia e Shqipërisë rritet me 3.3% këtë vit! Turizmi e ndërtimi ‘motorët’ kryesorë
24 Tetor, 10:17
-
Nëndeklarimi i pagave, qeveria plan me 7 masa! Në ‘lupë’ çdo rrogë deri te orët shtesë, do të përdoret teknologjia dhe kontrollet ‘blic’
22 Shtator, 12:42
-
Nga kryekuzhinieri tek administratori i vilës 30! Nga 1 shtatori shtesat e reja të pagave për punonjësit e drejtorisë së Shërbimeve Qeveritare
21 Shtator, 08:20 -
Indeksimi nuk mjafton, pensioni mesatar sa minimumi jetik, vetëm sa 25% e rrogës mesatare! Nëndeklarimi i pagave thellon hendekun paga-pensione
20 Shtator, 16:05
-
Paga mesatare në Shqipëri 75.114 lekë, në shtet 15 mijë lekë më e lartë se në privat! Bizneset dorështrënguar në paga dhe pse s’kanë punonjës
10 Shtator, 20:16
-
FMN: Përparoni në reformat për PPP-të! Inflacioni pritet të kthehet në objektivin prej 3%
15 Korrik, 17:23 -
Mete takon shefen e FMN-së: Strategjia Afatmesme e Mbledhjes së të Ardhurave drejt finalizimit! Së shpejti në konsultim publik
12 Korrik, 11:18 -
Pagat sipas profesioneve në 2023! Teknologjia e Informacionit dhe Forcat e Armatosura, me rritjen më të madhe
8 Korrik, 09:41 -
Ministria e Shëndetësisë: Rritje page për 20 mijë mjekë dhe infermierë duke nisur nga muaji korrik
20 Qershor, 17:51
Kompanite e medha ngelen duke ja vjedhur punonjesit e kualifikuar njeri tjetrit me pasoja rritjen e pages. Perndryshe nuk te vjen njeri po i ofrove me pak sesa paguhet aty ku eshte.
Përgjigjupo vete njerezit a mund te kontribojne qe te mbajne sa me te ulet numrin e kompanive te medha ?
Përgjigju