Tre tituj të rinj vijnë për lexuesit në rubrikën ‘Në Librari’ në Report TV.
Nëse shpirtin e Ballkanit do të donit ta gjenit të mbërthyer në një vend të vetëm, kërkojeni në Kosovë. Gjatë periudhës së ish-Jugosllavisë.
Kështu shkruhet në parathënien e librit “Muri i heshtjes” të autorit Gani Mehmetaj.
“Ballkani në miniaturë – ai rrugëkalim shekullor perandorish të mëdha –në një mëhallë të vetme, e cila bëhet tokë pjellore kulturash, gjuhësh, religjionesh, historish, luftërash e mitesh. Me një tis mjegulle përrallash e gojëdhënash na i vesh sytë Gani Mehmetaj, në hyrje të këtij romani, dhe na fton të zhytemi në botën e mitologjive të gadishullit dhe në atë të personazheve të ndërtuar brenda narracionit të Realizmit Magjik.”,- vëren në parathënien e botimit, Suadala Balliu.
Në të tre romanet e tij, autori merr përsipër të rrëfejë historinë e shekullit XX, prej luftërave në Ballkan më 1912- 1913, luftimet dhe pasojat e Luftës së Dytë Botërore, instalimi i regjimit socialist me shtetin federativ jugosllav, shpërbërjen e tij e deri te pasojat tragjike të spastrimit etnik e gjenocidit, që kulmuan me ndërhyrjen e forcave të NATO-s, marsin e vitit 1999.
Parë krijimtarinë artistike të autorit të njohur edhe si gazetar, publicist, dramaturg e kineast, duket se Mehmetaj ka shumë për të rrëfyer. Dhe e bën atë mjeshtërisht përmes letërsisë,
Te “Zogjtë e Qyqes”, romani i parë botuar në Shqipëri me të cilin u shpall edhe fitues i Çmimit Letrar Kadare 2021, shkrimtari e rrëfen historinë përmes Draganit, kolonit serb, ardhacak bashkë me familjen që në fëmijëri në një prej valëve të nguljes së kolonëve në Kosovë, me premtimin e një jete më të mirë, por siç thotë ai “si zogjtë e qyqes strehuar në një fole të huaj, natyra i bën ta shkatërrojnë atë”.
Te “Lufta e Pengjeve”, botuar më 2023 e vendos fokusin në zgrip të shpërbërjes së Jugosllavisë dhe luftërave të reja për pavarësi të shteteve të federatës.
Te “Muri i Heshtjes”, romani i fundit i tij që keni në duar, Mehmetaj ka bërë një tjetër zgjedhje stilistikore: narratori nuk është më protagonisti, përmes kujtesës së të cilit shpalosen ngjarjet, por është vetë autori.
Romani ndahet në dy pjesë, me Gjinin i cili largohet nga qyteti dhe nga vendi drejt Perëndimit. Urë lidhëse mes dy krerëve bëhet romani “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur”, i shkrimtarit Ismail Kadare. Është pikërisht kjo referencë që bëhet edhe pikëtakimi mes Gjinit dhe Milenës, së dashurës së vjetër me të cilën rasti apo fati, në kuptimin determinist ku gjithçka në univers përfshi edhe vendimet apo veprimet e qenies njerëzore janë të paracaktuara, i vënë sërish pranë njëri-tjetrit.
Ndërsa e sheh dritën e botimit në Shqipëri, në vjeshtën e vitit 2024, ky roman i Gani Mehmetaj vjen edhe si një homazh për shkrimtarin Ismail Kadare, i cili u nda nga jeta në korrik të këtij viti.
“Të jap ty një dashuri të thyer,/Trishtimin e një nate me hënë të humbur,/Një gotë verë pirë me një mik të harruar,/Një tufë lule të vyshkura/Mbledhur në një planet që nuk ekziston./Të vdekurit e mi i mbaj për vete/Se ti s’i njohe së gjalli,/E nëse më pyet pse qesh/Kujtohu për një yll,/Që e shohim njëkohësisht,/Duke qenë larg nga një kilometër i shpirtit te tjetri.
Kjo poezi e titulluar “Testament” është pjesë e librit poetik “Letrat që nuk m’i dërgove kurrë”, të botuar së fundmi, me autore Irena Shabanin.
Me profesion gazetare, poetja Shabani është edhe aktiviste e të drejtave të njeriut. Në hyrje të librit ajo vëren se ky libër është një kushtim për birin e saj, Bled, “vargu i parë dhe i fundmë i zemrës” së saj.
Ky është libri i dytë me poezi i Shabanit, pas botimit të librit të parë në moshën 18-vjeçare.
Në këtë libër poetik rrëfehen jo vetëm ndjesi intime që kanë të bëjnë me marrëdhëniet personale, por vend të rëndësishëm në to zënë edhe çështje sociale si prostitucioni, apo atdheu.
“Letrat që nuk t’i dërgova kurrë” i dërgohen publikut dhe sipas Shabanit ka të bëjë me ndjesi të të gjitha rrethanave, e papërshtatshmërisë së njerëzve, të cilët në momente të caktuara nuk është e thënë të thonë atë që është thënë pa fjalë.
Shabani vëren se do t’i duhen edhe 30 vite të tjera për të sjellë sërish një libër me poezi, por së shpejti, ajo do të vijë me romanin e saj të parë, bazuar në histori të vërteta.
Thuhet se ata që ëndërrojnë janë të rinjtë, por kjo nuk është e vërtetë. Nuk janë ëndrra ato të të rinjve, por projekte, shpresa, pra të gjitha gjërat që imagjinojnë se janë të mundshme, të realizueshme, sepse nëse ekziston një e ardhme, çdo gjë është e mundur që të ndodhë. Vetëm pleqtë imagjinojnë gjëra që nuk do të ndodhin kurrë, shpikin një të ardhme që nuk do të ekzistojë ndonjëherë, kujtojnë një të kaluar që nuk mund të kthehet. Ëndërrimtarët e vërtetë janë ata, me kokat që u dridhen, të mbushura plot me episode të konsumuara, me fjalë të thëna, me fytyra të vdekura. Janë ata të vetmit të aftë, që me më të shëmtuarën vetëdije, mendojnë të paqenat dhe vazhdojnë të patrembur të tëhollojnë fantazi dhe dëshira të cilat nuk do të realizohen kurrë.
“Hënat e fundit” u shkrua nga Furio Bordon më 1992. Më 1993 fiton çmimin e Institutit të Dramës Italiane për risinë më të mirë teatrale të vitit. Kap majën e suksesit gjatë sezonit teatror 1995-1996. Kritika letrare por edhe artdashës të teatrit e përcaktuan si një vepër legjendare. Në katër vitet që e ndoqën shfaqjen e parë teatrale në Itali, vepra u përkthye në 12 gjuhë të botës dhe u vu në po aq skena të ndryshme botërore.
E konceptuar mbi lojën e tri personazheve, që, në fakt reduktohet vetëm në një, në atë të protagonistit kryesor, profesorit në pension, drama, ndonëse ka pamjen e një tragjedie të pashmangshme, në fakt është një dramë poetike dhe një himn për jetën.
Lajme të tjera
-
‘Në Librari’ vjen me tre tituj të rinj! Nga ‘Paraleli 42’, ‘Tekno-Broni’ te ‘Rrezefati’
1 Dhjetor, 12:40
-
'Pasdite në kopshtin e shtëpisë', 'Servili i Grave' dhe 'Hana, vajza që kapi diellin', tre librat e rinj në rubrikën 'Në librari'
24 Nëntor, 10:50
-
'Në Librari' vjen me 3 tituj të rinj! Nga 'Shtëpia e verdhë' e Bashkim Hoxhës, 'Shi me baltë' i Mero Bazes te 'I rënë nga qielli' nga Tom Kuka
17 Nëntor, 14:25
-
'Në librari', tre titujt për këtë fundjavë: ‘Përrallëtarët e gjuhës shqipe’, ‘Në mbrojtje të arsyes albanologjike’ dhe ‘Pse e përqeshin shoqet Martinën’
10 Nëntor, 08:11
-
Një librari në Tiranë me emrin e atit jezuit, Zef Valentini. Hapësira e re me botime të larmishme e gjithëpërfaqësuese
5 Nëntor, 13:54
-
‘Në Librari’ vjen me tre tituj të ri! Monografi për ‘Antikulturën’ e ‘68-s në Shqipëri, ‘Shtëpia e Zërave’ dhe ‘Hasmëritë që tronditën Tiranën e 1800-s’
3 Nëntor, 07:39
-
Pas ‘Apostullit’, Ikonomi sjell Fan Nolin ‘Rebel’! ‘Tri jetët e zotit P”, një roman për dashurinë për pushtetin! ‘Vegjetariania’ e nobelistes Han Kang
27 Tetor, 15:33
-
Në Librari/ Triologjia e Natasha Lester! Një sagë dashurie, historia e dy grave të forta dhe jeta e modeles së ‘Vogue’! Libri i ri studimor i Prof. Dr. Bogdanit
20 Tetor, 11:19
-
Në Librari/ Katër titujt e rinj për këtë fundjavë, ‘Dy gratë e një burri’, ‘Theofan Popa - martir i shkencës’, ‘Demonët e demokracisë’, ‘Fshati me 13 sekrete’
5 Maj, 10:11
-
'Në librari', katër titujt për këtë fundjavë: 'Ikja nuk është fund', ‘Arbëreshët’,‘Mes djemsh’ dhe ‘Të pangjashmit’
28 Prill, 10:10
-
Në Librari/ 4 titujt e rinj për këtë fundjavë: ‘Vocërrakja’, ‘Vallëzim me hënën’, ‘Shqipëria e vjetër motorike’ dhe ‘Shitësja e ëmbëlsirave’
21 Prill, 13:16
-
Eglantina, sopranoja e 'Ditarit në vargje'! Enri, djali i mozaikëve të Beratit: Kalova një periudhë të errët, poezia e arti më shëruan! Vepra feministe ‘Gruaja e ngrënshme’
24 Mars, 13:42
