Ylli Pata: Pse e hoqi Berisha 29 nëntorin në 1992-in?

Ylli Pata: Pse e hoqi Berisha 29 nëntorin në 1992-in?

Sali Berisha

Me daljen e dokumenteve gjermane, por edhe britanike, sot nuk ka asnjë dilemë për ditën e fundit të Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri. Materialet e publikuara prej vitesh nga historiani Mareglen Kasmi, nga arkivat gjermane janë pasuruar edhe me të tjera burime.

Historiani Romeo Gurakuqi, publikoi një material të gjatë në faqen e tij në Facebook, i cili është i marrë nga arkivat britanike.

Profesor Gurakuqi, i cili në qëndrimet e tij ka qenë mjaft kritik ndaj Luftës Nacional Çlirimtare dhe rolit të PKSH-së, gjithsesi thekson se Shkodra u çlirua më 29 nëntor 1944 dhe për këtë nuk ka asnjë dyshim tashmë.

Në fakt nuk ka pasur asnjëherë një dyshim real historik. Edhe Padër Zef Pëllumbi në librin e tij epic “Rrno për me tregue” thekson se më 29 nëntor në Shkodër erdhën forcat partizane.

Po përse atëherë në Shqipëri kemi 33 vjet që zhvillohet një debat i pambarimtë mbi ikjen e gjermanit të fundit? Kjo sepse PD-ja sapo erdhi në pushtet më 22 mars 1992, ndër vendimet e para që mori ishte shfuqizimi i 29 nëntorit si Dita e Çlirimit dhe caktimi i datës 28 nëntor, si festë e përbashkët edhe e pavarësisë dhe e Çlirimit.

Një kaos që solli një ndarje të madhe në shoqëri, e natyrisht politizoi të gjithë historinë e vendit. Duke futur në një amulli të gjithë mendimin shkencor dhe qëndrimin logjik mbi një nga zhvillimet më të rëndësishme siç ishte lufta antifashiste.

Europa e sotme, e jo vetëm ajo, është krijuar nga fryma antifashiste e mbarimit të Luftës së Dytë Botërore, pjesë e të cilës ishte edhe Shqipëria.

Heqja e 29 nëntorit nga ana e pushtetit të Sali Berishës nuk se u bë duke u konsultuar dhe gjetur një zgjidhje akademike të çështjes, meqë bëhej fjalë për një vulë shkencore.

Njerëzit që dolën kundër datës 29 nuk ishin gjë tjetër veçse politikanë të PD-së, ose personazhe që më pas u quajtën historianë thjesht sepse u emëruan nga partia në akrivat e shtetit, apo studiues autodidaktë, si doktorët që shërojnë kancerin me fara e gjethe në studion e Çanit.

Mbrëmë, në Shkup, në televizionin Alsat Maqedonia, dha një intervistë profesor Neritan Ceka, i cili në më pak se 50 minuta sqaroi thjeshtë e saktë të gjitha dilemat historike që ka në Maqedoni në lidhje me Ilirët, sllavët, por edhe historinë e re të shqiptarëve.

Me argumente të betonuara në punën e tij shumëvjeçare në arkeologji, prof Ceka dha një nga intervistat më të mira, që asnjë televizion i Tiranës nuk ja ka kërkuar.

Pasi këtu në vend që të thërrasin njerëzit që kanë një jetë që merren me shkencën e historisë, thërriten arkivistë e qeflinj arkivash, të cilët këtë punë e kanë me mide, e madje marrin përsipër të quajnë banditë e kaçakë figura të rëndësishme historike, për të cilët nuk kanë folur në të njëjtën mënyrë ata që kanë një jetë mbi dokumente e materiale arkeologjike e arkivore.

Megjithatë, kjo është tjetër gjë. Sepse thelbi qëndron pikërisht tek politika. Pse e hoqi pushteti i Berishës 29 nëntorin?

Kur një pjesë e rëndësishme e pjesëmarrësve në Luftën Nacionalçlirimtare ishin edhe përkrahësit e parë të Partisë Demokratike. Kishte edhe partizanë që u bënë anëtarë dhe përfaqësues forumesh të PD-së.

Heqja e datës së çlirimit, krijoi një përçarje të madhe në vend. Sa u kthye edhe në kauzë politike. PS mbrojti fort 29 nëntorin, e organizata e veteranëve u kthye një strukturë gati politike pranë PS-së siç është edhe sot.

Edhe pse PD vendosi 28 nëntorin si datë çlirimi, gjatë pushtetit të saj, dita e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore dhe luftës së kryer nga partizanët pothuajse humbi çdo kuptim e përkujtim. Duke e zëvendësuar me përvjetoret dhe dekorimet e personazheve që kishin qenë në krahun e pushtetit fashist dhe nazist në Shqipëri.

Ideja ishte e qartë, që me 29 nëntorin, të hiqej një simbolikë politike e së majtës në vend, e kështu politika të zëvendësonte atë simbolikë me të tjera. Por kjo nuk kryhet me urdhër, apo vendim politik, siç nuk bëhet me dekorime politike rivlerësimi i figurave të diskutueshme në histori.

Në vende të civilizuara, këtë debat e kryejnë akademikët dhe intelektualët. Gabriele D'Annunzio, shkrimtari e poeti i madh Italian jo vetëm që ishte një përkrahës i fashizmit, por edhe pjesë e rëndësishme e strukturave politike nën 20 vjeçarin që drejtoi Musolini. Po ashtu edhe poeti i njohur amerikan Ezra Paund etj etj. Vlerësimin e tyre nuk e ka bërë pushteti politik antifashist i ardhur pas Luftës së Dytë Botërore në Itali, por njerëzit e shkencës dhe të letrave. 

Sot në Itali, kryeministre është kryetarja e një partie që origjinën e ka nga neofashistët e Movimento Sociale Italiane. Si Giorgia Meloni, ashtu edhe drejtuesit e partisë së saj nuk marrin pjesë në festimet e 25 prillit, ditën e Çlirimit të vendit nga fashizmi. Madje këtë e thonë hapur, duke mbajtur qëndrimin e tyre kritik ndaj 25 prillit, atyre që e mbështesin dhe bëhet një debat i zjarrtë në mediat italiane. Por nuk i ka shkuar asnjëherë në mendje partisë së Melonit që të heqë me vendim parlamenti Ditën e Çlirimit. 

Edhe në Shqipëri, do të ketë gjithmonë një pjesë që e sheh me sy krejt tjetër, madje edhe të ashpër çlirimin e Shqipërisë nga nazizmi, partizanët, pushtetin që erdhi më pas etj etj. Ky debat sipas të gjitha gjasave nuk do të përfundojë ndonjëherë. Palët janë të ndara, siç u nda bota me thikë në përfundim të Luftës së Dytë Botërore. E në Shqipëri, pasojat ishin edhe më tragjike, e ka logjikë një ndarje e madhe. Pushteti që erdhi pas rrëzimit të komunizmit, detyrën e kishte që të pajtonte e zbuste traumat e diktaturës, e jo të hapte të tjera.

Siç dhe ndodhi, por që politikisht humbi PD e Sali Berisha. Të cilët bënë kundër edhe të gjithë ata pjesëtarë të Luftës Nacional Çlirimtare që ju bashkuan opozitës, me shpresën e një pushteti demokratik. Elektoralisht, PD, me heqjen e 29 nëntorit i dhuroi të majtës një komunitet politik që thuajse nuk ka ndryshuar prej atëherë. Tema

B.V/Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

  • Sondazhi i ditës:

    Mendoni se lufta ndaj nëndeklarimit të pagave do rrisë ndjeshëm pensionet?



×

Lajmi i fundit

New York Times: Votoni kundër Trump, ai është një rrezik për demokracinë

New York Times: Votoni kundër Trump, ai është një rrezik për demokracinë