Alban Daci: Trump dhe Europa!

Trump vazhdimisht e ka kritikuar modelin europian duke e cilësuar Europën si shumë të bukur, por që nuk paguan aq sa duhet. Madje, Trump ka thënë vazhdimisht se Europa shet shumë makina në tregun amerikan e paguan pak. Gjithashtu, Trump e ka cilësuar monedhën Euro si diçka të kotë, të padobishme. Sigurisht logjika e Trump është miks me instiktit të sipërmarrësit që të parin ka fitimin, por edhe të një populisti që thotë “Amerika e para”.  

Trump vazhdimisht i ka kritikuar vendet e BE se nuk paguajnë aq sa duhet për sigurinë e përbashkët e këtu e ka tek bilancet që ata kanë në dispozicion për sigurinë. 
Lufta e Ukrainës, të cilën përsëri Trump trajtojnë në optikën e “Amerika e para” dhe në këndvështrimin populist duke aluduar se nëse do të fitonte përsëri do të mbyllte konfliktin  brenda 24 orëve, i ka ndryshuar shumë rrethanat në Kontinent dhe po ashtu edhe për hapësirën euroatlantike. 

Disa analistë analizojnë në fakt, se SHBA janë i vetmi vend që kanë pasur disa avantazhe nga ky konflikt:
-    Ka rritur ndërvarësinë e Europës ndaj SHBA në këndvështrimin e sigurisë, sepse kjo e fundit është gjithnjë më vulnerabile ndaj politikave të Rusisë
-    Me konfliktin e Ukrainës  rreziku me dimensione serioze i ka ardhur tek porta Europës
-    Ekonomia Gjermane ka pësuar rënia për shkak të mungesës së furnizimit me gaz nga Rusia dhe po ashtu është rritur destabiliteti i saj politikë duke e bërë më të ekspozuar ndaj ekstremizmave që rrezikojnë të rikthehen si hije të kaluarës
-    Amerika ka rritur eksportin e armatimeve dhe të prodhimit të armëve duke furnizuar jo vetëm Ukrainën, por edhe vetë Europën. 
-    Amerika ka larguar mundësinë e një përplasje të drejtpërdrejtë me Rusi, sepse në mes është Europa. 

Në fakt, përtej kërkesës së vazhdueshme jo vetëm të Trump, por edhe nevojës si pasojë e konfliktit në Ukrainë, shumë vende europiane po investojnë në sistemin e sigurisë dhe të mbrojtës, Italia ka menduar të investojë më shumë se 2 miliard euro për të modernizuar mjetet e blinduara dhe jo vetëm e po ashtu edhe Gjermani ka riaktivizuar industrinë e mbrojtës për herë të parë që nga kapitullimi i Hitlerit në Luftën e II Botërore. 

Trump duket se është i rastësishëm në traditën e politikës së jashtme të SHBA që kur kjo dola nga ideja “Amerika I”, me hyrjen në Luftën e I e pastaj duke marrë pjesë edhe në të II duke braktisur njëherë e përgjithmonë politikën e saj mbyllëse. 

Në fakt projekti i Bashkimit të Europës që në momentet e par,  pas mbarimit të Luftës II Botërore është një krijesë edhe SHBA sidomos me implementimin e të famshmit Planit Marshall. 

SHBA-të si gjatë Luftës Ftohtë, por edhe më vonë kanë qenë vazhdimisht të interesuar për një Europë të Bashkuar të bazuar mbi modele demokratike të qeverisjes së vendeve anëtare. 

Europa pati bërë iniciativë e njohur për të krijuar Ushtrinë e saj, por kjo dështojë. Në fakt kjo nismë dështojë si pjesë e projektit ose të teorisë “Federata e Shteteve të Bashkuara të Europës”, ku vendet anëtare ndryshe nga sot duhet të linin të gjithë sovranitetin e tyre në interes të një bashkimi më të madhe e më serioz mbi bazën federale të shtetit të ngjashme me SHBA. Edhe pse nisma për ushtrinë e përbashkët dështojë, sepse dështojë edhe teoria federaliste duke fituar ajo funksionaliste e integrimit/bashkimit “step by step”, koha po dëshmon se ajo është gjithnjë e më shumë një ide e dobishme dhe e nevojshme. Madje, pas konfliktit të Ukrainës liderët e Europës pa ndonjë nismë konkrete po flasin gjithnjë e më shumë për nevojën e një ushtrie europiane. 

Në çdo demokraci ka një dallim të madh me një kandidati ose opozite dhe një presidenti të zgjedhur. Në Opozitë apo kur je kandidat mund të thuash çdo gjë, mund të kritikosh ose mund të thuash edhe gjëra që nuk kanë kuptim, por në momentin që je president ke përgjegjësi për çfarë thua, por më shumë për atë që duhet të bësh në një moment të caktuar dhe si do e bësh. 

Prandaj, tashmë Trump është President i SHBA dhe ai tashmë ka përballë sfida konkrete që duhet të marr vendime dhe të rezultojnë të suksesshme për vendin e tij, por edhe për aleatët që janë pjesë e pandarë e një historie të përbashkët dhe të një hapësirë të përbashkët për sigurinë. 
Me një Europë të fortë, Euro të fortë edhe SHBA janë më të forta dhe po ashtu siguria e Nato-s është më e garantuar. 

Amerikanët kanë luftuar në dy luftërat Botërore e sot kanë baza të rëndësishme ushtarake në territorin europian, por koston më të lartë dhe vendimtare për të mundur të keqen kanë paguar europian????t, sepse ka qenë pikërisht ata që kanë pësuar humbjet më të mëdha në njerëz dhe me shkatërrime të mëdha materiale. Nëse SHBA nuk do të kishin bazat që kanë në territorin europian nuk mund të ishin ashtu siç janë sot. 

Nëse vendet europiane nuk bëjnë ato shkëmbime ekonomike që bëjnë aktualisht me SHBA, nëse nuk do të shesin ato makina që shesin sot në tregun amerikan, monedha euro do të ishte shumë më e dobët, ekonomia europiane më e dobët e për pasojë do të kishin më pak para për të investuar në sistemin e mbrojtjes dhe të sigurisë e për pasojë SHBA nuk do të kishin mundësi të shisni kaq shumë nga industria e tyre ushtarake ne Europë, sepse këto të fundit nuk do të kishin para që të blinin. 

Nëse Europa do të ishte më e dobët sesa është, atëherë hapësira e saj rrezikon të zëvendësohet nga Rusia dhe  për pasojë kjo e fundit do të ishte më afër kontinentit amerikan. Ai lider amerikan, qoftë edhe Presidenti që përdor një gjuhë të ashpër dhe një politikë antieuropiane, pa e kuptuar ndoshta po ndjek edhe një politikë antiamerikane. 

SHBA janë këto që janë, që dominojnë shumicën e planetit dhe në kushtet që jemi nuk mund të ekzistojë as si slogan as si politikë “Amerika I”, se ndryshe rrezikon të kthehen në një vend të izoluar si para Luftës I Botërore dhe do të rrethohej nga vende armiqësore. 

A mund të mbyllet ashtu siç ka premtuar Trump brenda 24 orëve konflikti në Ukrainë? Nuk ka asnjë lloj mundësie reale dhe për më tepër nuk mund të mbyllet pa pasur intelrekutor serioz edhe vendet e BE që i që kanë qëndruar në krahë Ukrainës që nga dita e parë e konfliktit. Por a mund të mbyllet? Pas çdo konflikti bëhet paqe dhe ekziston mundësia reale që ajo të bëhet, por edhe vetë paqja konsiderohet si një situatë e përkohshme për një konflikt të radhës. Mijëra ukrainas me mbështetjen edhe të SHBA dhe BE kanë lënë jetën e tyre duke paguar një çmim të lartë për lirinë. Sot, situate është reale në Ukrainë është me pasoja të mëdha shkatërrimesh, humbje të mëdha të jetës të ushtarëve dhe të civilëve dhe po ashtu ka një realitet të rëndë duke humbur de facto një pjesë të konsiderueshme të sovranitetit të saj. Prandaj, nuk e di se cili do te jetë çmimi i kësaj paqja për Ukrainën si fillim, sepse nuk ka paqe pa kosto e pa çmim dhe nuk e di kusht do të jetë garancitë që kjo paqe do të jetë afatgjate duke qenë një garanci edhe për sigurinë e Europës. 

Bashkimi Europian është i interesuar drejtpërdrejtë për të ardhmen e Ukrainës, sepse dëshiron të avancojë me vazhdimësinë e procesit të anëtarësimit e po ashtu edhe SHBA janë të interesuar për të ardhmen afatmesme, sepse mbetet serioze alternativa e anëtarësimit në Nato.

G.K/Shqiptarja.com

TAG:
• alban daci
• donald trump
• Europa
• BE