Një 'luftë historike' mes Izraelit dhe Iranit ka bërë që Izraeli të ‘zgjohet’ dhe të veprojë për të marrë situatën nën kontroll përballë 'fuqive' të mëdha perëndimore, nisur nga aktivitetet e dyshimta të Iranit së fundmi. Duke përdorur aleancën e saj të pa fshehur me SHBA-në, Izraeli vë në dukje tejkalimin e marrëveshjes në Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës, JCPOA nga ku ishte përcaktuar një lloj hendeku në pasurimin me uranium. Irani tashmë po ndërmerr hapa teknikë për pasurimin e uraniumit në 90%, një nivel që është i dobishëm vetëm për prodhimin e armëve bërthamore.
Izraeli lëshoi paralajmërimet ndërsa bisedimet për të ‘ringjallur’ Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës të Veprimit (JCPOA) të vitit 2015, i cili frenon programin bërthamor të Iranit, rifilluan në Vjenë të hënën pas një hendeku prej pesë muajsh. Irani tashmë është duke pasuruar uranium në 60%, shumë më lart se nivelet e lejuara në marrëveshje, thuhet në raport.
Raporti, ofron më shumë detaje të supozuara për të konfirmuar një fjalim që Ministri izraelit i Mbrojtjes Benny Gantz mbajti të hënën, duke pranuar se Izraeli tashmë kishte ndarë inteligjencën me aleatët e tij duke treguar për garën e vazhdueshme të Iranit drejt një arme bërthamore në shkelje të JCPOA. Analistët e inteligjencës amerikane dhe izraelite kanë sugjeruar se Irani mund të prodhojë armët e tij bërthamore brenda një deri në dy vitet e ardhshme.
Menjëherë pas kësaj deklarate Mbretëria e bashkuar është vënë në lëvizje duke theksuar se së bashku me Izraelin do të “punojnë natë e ditë” për të parandaluar që Irani të bëhet një fuqi bërthamore, shkruajtën ministrat e jashtëm të të dy vendeve në një artikull të përbashkët.
“Ora po shkon, gjë që rrit nevojën për bashkëpunim të ngushtë me partnerët dhe miqtë tanë për të penguar ambiciet e Teheranit”, shkruan Liz Truss e Britanisë së Madhe dhe homologu i saj izraelit Yair Lapid në gazetën The Telegraph të dielën.
Kryeministri izraelit Naftali Bennett tha më herët gjatë ditës se vendi i tij ishte "shumë i shqetësuar" se fuqitë botërore do të heqin sanksionet ndaj Iranit në këmbim të kufijve të pamjaftueshëm në programin e tij bërthamor, ndërsa negociatorët mblidhen në Vjenë të hënën në një përpjekje të fundit për të ‘shpëtuar’ një marrëveshje bërthamore.
Çfarë përfshin Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës?
Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA) është një marrëveshje e detajuar 159 faqesh me pesë anekse të arritura nga Irani dhe P5+1 (Kina, Franca, Gjermania, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara) më 14 korrik 2015. Marrëveshja bërthamore u miratua nga Rezoluta 2231 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, e miratuar më 20 korrik 2015. Pajtueshmëria e Iranit me dispozitat bërthamore të JCPOA-së verifikohet nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) sipas kërkesave të caktuara të përcaktuara në marrëveshjen.
Ka pasur 5 shkelje të marrëveshjeve të JCPOA nga Irani, të cilat kanë përkuar me qeverisjen e Donald Trump, që prej reformimit nga Joe Biden më 18 shkurt të këtij viti, kjo është lëvizja e parë e Iranit nën administrimin e tij dhe zhvillimet mbi këtë shkelje priten me shumë kureshtje.