E ftuar në emisionin Klinika 24  me autore Doreada Mio ishte Jonida Ponari psikologe klinike Në rubrikën Shëndeti dhe Mendja u diskutua  mbi ankthin social dhe ndikimin e tij në jetën e përditshme.

Çfarë është ankthi social?

Ankthi social përkufizohet si një gjendje frike ekstreme dhe tensioni kur individi ekspozohet ndaj situatave shoqërore që kërkojnë ndërveprim ose të folur në publik. Kjo përfshin edhe veprimet e zakonshme si:

* Blerja e ushqimeve thelbësore ose bukës.

* Tërheqja e parave në bankë.

Shenjat dhe Keqkuptimet

* Individët përjetojnë turp të brendshëm dhe hezitojnë të ndërveprojnë.

* Një sinjal i fshehtë është shmangia e kontaktit me sy.

* Shpesh, këta persona shihen gabimisht si arrogantë ose mendjemëdhenj, por në të vërtetë ata po përjetojnë komplekse inferioriteti.

Shkaktarët kryesorë

Psikologia thekson rëndësinë e mjedisit dhe të prindërve:

1. Roli i Prindërve: Prindërit që janë vazhdimisht kritikues dhe kërkojnë fëmijën perfekt, ose ata që i zgjidhin vetë të gjitha konfliktet e adoleshentit, pengojnë zhvillimin e vetëbesimit dhe krijojnë individë të ndërvarur.

2. Origjina: Ankthi social instalohet shpesh në adoleshencë dhe mund të vijë nga bullizmi, refuzimi, ose ndjenja e inferioritetit të adresuar keq.

3. Rrjetet Sociale: Krijimi i një shoqërie që shfaqet ndryshe nga ajo që është (duke përdorur filtra dhe duke dhënë ndjesinë e të qenurit perfekt) ka shtuar ankthin social, duke bërë që të rinjtë të ndihen inferiorë në krahasim me modelet sipërfaqësore online.

Teknika dhe trajtimi

Ankthi social është plotësisht i shërueshëm me ndihmën e terapisë. Disa teknika që mund të përdoren:

* Frymëmarrja Diafragmatike: Marrja frymë me hundë dhe nxjerrja me gojë për të qetësuar rrahjet e zemrës dhe skuqjen.

* Relaksimi Progresiv i Muskujve: Tensionimi dhe relaksimi i muskujve për 15-20 sekonda.

* Meditimi Psikologjik: Përqendrimi fillimisht te një objekt dhe më pas vetëm te frymëmarrja. Rekomandohet të arrihet deri në 20 minuta në ditë.

* Terapia e Ekspozimit: Ekspozimi gradual (imagjinativ dhe në jetën reale - in vivo) ndaj situatave që shkaktojnë ankth.

Këshillë përfundimtare

* Për Prindërit: Të jenë sa më pak kritikues dhe perfeksionistë. T'i lënë adoleshentët të japin vetë zgjidhje për situatat konfliktuale në mënyrë që të bëhen "më të zotë për jetën".

* Për Individët: Nëse turpi ose ankthi zgjasin më shumë se gjashtë muaj dhe ndërhyjnë në jetën e përditshme, duhet t'i drejtohen një psikologu klinik.

Rendit zhvillimet sipas orarit:
Ora 18:34
'Klinika 24'/ Me neuropediatren Migena Kika, çfarë janë sindromat PANS dhe PANDAS

Fëmija juaj ndryshon papritur sjellje? Mjekët paralajmërojnë për Sindromën PANS dhe PANDAS
Sindromat PANS dhe PANDAS janë çrregullime neuropsikiatrike relativisht të reja në terminologji, por që janë prezente në popullatën pediatrike. Neuropediatrja Migena Kika shpjegon se këto janë terma të rinj që ndihmojnë në përkufizimin më të mirë të një grupi simptomash.

Çfarë janë PANS dhe PANDAS?

Të dyja sindromat kanë natyrë autoimune dhe shfaqen pas një infeksioni, ku trupi krijon autoantitrupa që sulmojnë strukturat e trurit, kryesisht ganglionet bazale.
arakteristika Kryesore dhe Mosha
Fakti kryesor që i dallon këto sindroma nga çrregullimet e tjera neuropsikiatrike (si ankthi, depresioni apo Sindroma Tourette) është vendosja e menjëhershme (bruske) e shenjave klinike.

* Mosha e Prekur: Këto çrregullime shfaqen në grupmoshën 3 deri në 12 vjeç, me moshën mesatare të diagnostikimit kryesisht 6 deri në 9 vjeç.
Prindërit duhet të drejtohen tek mjeku nëse vërejnë shenja të tilla si një frikë apo kujdes i shtuar pas një infeksioni, ose lëvizje të pakontrolluara. Për shembull, një fëmijë bëhet i fiksuar se mos merr mikrobe dhe lan duart në mënyrë të përsëritur (obsesion dhe kompulsion).

Shenja të tjera shoqëruese

Përveç simptomave kryesore, fëmijët mund të shfaqin edhe një mori shenjash të tjera neurologjike dhe neuropsikiatrike:
* Problematika Emocionale: Ankth i shtuar, depresion dhe regresi (stopim) në zhvillimin kognitiv.
* Probleme Akademike: Humbje e aftësive gjuhësore apo akademike.
* Probleme Motorike: Çrregullime të lëvizjes, vështirësi në përdorimin e motorikës fine, si prishje e shkrimit apo vizatimit.
* Urinim i Pavullnetshëm: Urinim i pavullnetshëm, kryesisht natën, por mund të ndodhë edhe gjatë ditës.

Diagnostikimi dhe trajtimi

Një pjesë e rasteve keqdiagnostikohen si çrregullime të tjera neuropsikiatrike (si ADHD apo Sindroma Tourette). Diagnoza e saktë është thelbësore.
Trajtimi duhet të bëhet në varësi të gravitetit (format e lehta, të mesme dhe të rënda) dhe ka si objektiv që simptomat klinike të mos jenë afatgjata:
* Format e Lehta: Mjekimi me antibiotikë specifikë, anti-inflamatorë dhe kortizonikë. Shoqërohen me Terapi Konjitive Biheviorale (CBT), e cila është thelbësore për menaxhimin e simptomave, sidomos për çrregullimin obsesiv-kompulsiv.
* Format e Mesme dhe të Rënda: Përveç mjekimit bazë, mund të administrohen edhe trajtime specifike në kushte spitalore, si Imunoglobulinë me rrugë venoze ose Plazmaferezë, e cila synon uljen e nivelit të autoantitrupave qarkullues në gjak.

S.B/Shqiptarja.com

Ora 18:30
Rubrika 'A e dije se'/ Nëse konsumoni mbi tre gota alkol në ditë, ja çfarë rrezikoni

Një studim i publikuar në revistën Neurology nga M. Edip Gurol i Harvard University tregon se konsumimi i tepërt i alkoolit mund të dëmtojë seriozisht trurin. Personat që pinë rregullisht tre ose më shumë pije alkoolike në ditë kanë një rrezik më të lartë për të pësuar Ictus hemorragik dhe shfaqin shenja të plakjes së trurit tre herë më shpejt se ata që pinë pak ose aspak. Një “pije” konsiderohet e barabartë me rreth 14 gramë alkool — që zakonisht përkthehet në 350 ml birrë ose një gotë verë.

Artikulli për këtë studim është publikuar gjithashtu në La Repubblica në seksionin e shëndetit, duke tërhequr vëmendjen për rëndësinë e kufizimit të konsumit të alkoolit për të mbrojtur shëndetin e trurit dhe për të parandaluar sëmundjet neurologjike.

S.B/Shqiptarja.com

Ora 18:27
Sekretet e shegës dhe ftoit, zbuloni përdorimet kozmetike dhe mjekësore të super frutave të vjeshtës

Në një rubrikë të emisionit Klinika 24, me autore dhe moderatore Doreada Mio "Shëndeti në kuzhinë," ishte e ftuar farmacistja dhe biokimistja Kozeta Hoxha e cila ndau sekretet e dy prej frutave më të fuqishme të stinës së vjeshtës: shegës dhe ftoit. Ajo theksoi vlerat e tyre të larta mjekësore dhe kozmetike, duke sugjeruar mënyra kreative për të shfrytëzuar çdo pjesë të tyre.

1. Shega (Pomegranate): Antioksidanti Kryesor
Shega, veçanërisht lloji i egër, konsiderohet si superfruti i vjeshtës, me përfitime të jashtëzakonshme për shëndetin e brendshëm dhe bukurinë.

A. Vlerat dhe Përdorimi i Brendshëm
* Shega e Egër Superiore: Shega e egër, e njohur në veri të Shqipërisë (si p.sh. Shirokë), ka përbërës mjekësorë më të theksuar se ajo e buta. Ajo përmban dyfishin e sasisë së puncilaginës (një antioksidant i fuqishëm).

* Çaj Antiviral dhe Qetësues: Lëkurat e thara të shegës mund të përdoren për të përgatitur një çaj që shërben si antioksidant dhe antiviral i fuqishëm, sidomos kur përzihet me rozmarinë, timos dhe kardamon. Kjo është veçanërisht e dobishme gjatë sezonit të virozave.

* Kundër Parazitëve: Vetëm çaji nga lëkura e shegës është një kurë shumë e mirë dhe pa rreziqe shëndetësore kundër parazitëve, duke u sugjeruar veçanërisht për fëmijët.
* Për Qetësimin e Fytit dhe Mishrat e Dhëmbëve: Çaji i përgatitur nga lëkurat dhe lulet e shegës mund të përdoret si kolutor për mishrat e dhëmbëve që gjakosen, ose si gargarë për skuqjen e fytit.

B. Përdorimi Kozmetik për Lëkurën
* Skrab Anti-Celulit dhe Antirrudhë: Lëkura e tharë e shegës, pasi bluhet, mund të miksohet me vajra natyralë (si kalendule, bajame ose ulliri) për të krijuar një skrab. Ky skrab ka veti shtrënguese, antirrudhë dhe anticelulit.
* Për Eliminimin e Rrathëve të Zinj: Konsumi i një gote (rreth 200 ml) lëng shege në ditë, për të paktën një muaj, ndihmon në heqjen e rrathëve të syve dhe vijave të holla falë fuqisë së lartë antioksiduese.

2. Ftoi (Quince): Fruti i Artë për Aneminë dhe Tretjen
Ftoji u cilësua si "fruti i artë" për vlerat e tij që ndikojnë direkt në sistemin e tretjes dhe në forcimin e imunitetit.
A. Vlerat Shëndetësore Kryesore
* Për Aneminë dhe Tensionin: Ftoji është i pasur me hekur dhe bakër (i cili ndihmon në përthithjen e hekurit), duke e bërë atë shumë të dobishëm për personat anemikë. Gjithashtu, përmban sasi të madhe kaliumi, që ndihmon te personat me probleme të tensionit.
* Qetësimi i Urthit (stomakut ): Konsumimi i një fete ftoi ndihmon në qetësimin e djegies së urthit dhe stomakut. Kjo është veçanërisht e rekomanduar për gratë shtatzëna, për të shmangur marrjen e medikamenteve.
* Balancues i Tretjes: Përkundër besimit popullor, ftoji ndihmon në balancimin e sistemit tretës, duke qenë i dobishëm si në rastet e kapsllëkut, ashtu edhe në ato të diarresë.

B. Si të Përdorni Lëkurën dhe Farat
* Përdorimi i Lëkurës: Lëkura e ftoit thahet (duhet të bëhet në një vend të ajrosur me hije, jo në diell, për të ruajtur vlerat) dhe më pas bluhet në pluhur. Një lugë e këtij pluhuri mund t'i shtohet kosit të mëngjesit si një burim i shëndetshëm fibrash dhe proteinash.
* Xheli Antirrudhë nga Farat: Farat e ftoit mund të vendosen në ujë për 24 orë. Gjatë kësaj kohe, ato lëshojnë një xhel i cili mund të përdoret:
* Si tonik në fytyrë (me garzë të pastër).
* Si maskë antirrudhë e përzier me mjaltë dhe limon, duke e mbajtur në fytyrë për rreth 25 minuta.

S.B/Shqiptarja.com