Komision për Çamët,Ruçi:Jo
para zgjedhjeve,Idrizi:Po talleni

TIRANË-Ngritja e një komisioni hetimor për njohjen e genocidit Çam,kërkesë e PDIU, nuk është mirëpritur nga PS.

Në konferencën e kryetarëve në datën 26 Janar në fillim të këtij viti, debati ka shpërthyer mes kreut të PDIU, Shpëtim Idrizi njëherazi nënkryetar i Kuvendit, dhe Gramoz Ruçit, Kryetar i Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste. Sipas këtij të fundit, çështja është serioze, kërkon impenjim dhe nuk mund t’i jepet zgjidhje 3 muaj para zgjedhjeve.

Por ashpër ka reaguar Idrizi që u shpreh se, kjo që po bën PS është tallje dhe i kërkon falje kolegëve të PD që u mblodhën të diskutojnë, kur socialistët kërkojnë kohë rreth çështjes.
Në grindjen mes Idrizit e Rucit, ndërhyn Meta qe thote; "Kjo është për ngjarje që ka ndodhur në territorin e këtij vendi tjetër, pavarësisht se ka ndodhur ndaj njerëzve tanë, shqiptarëve etj, etj. Si do të ndodhi kjo gjë?".

Idrizi i përgjigjet se ka ende njerëz të gjallë që mbajnë mend maskrat e grekëve në Cameri dhe të dokumnetuara.

Shqiptarja.com sjell të plota debatet në Konferencën e Kryetarëve, me temë shqyrtimin e e kërkesës së një grupi deputetësh për ngritjen e një komisioni hetimor "Për njohjen, verifikimin dhe evidentimin në mënyrë institucionale të fakteve dhe rrethanave ligjore dhe historike për shpërnguljen me dhunë dhe masakrën mbi shqiptarët e Çamërisë të vitit 1944, si dhe për të njohur dhe nxjerrë përgjegjësitë e strukturave shtetërore dhe të detyrimeve për zbatimin e akteve juridike që ka miratuar Kuvendi i Shqipërisë".

DEBATET

Ilir Meta – Fillojmë atëherë. Kemi mbledhur konferencën për të vazhduar me një çështje që e kemi mbartur nga hera e kaluar. Kërkesa e një grupi deputetësh për ngritjen e një komisioni hetimor “Për njohjen, verifikimin dhe evidentimin në mënyrë institucionale të fakteve dhe rrethanave ligjore dhe historike për shpërnguljen me dhunë dhe masakrën mbi shqiptarët e Çamërisë të vitit 1944, si dhe për të njohur dhe nxjerrë përgjegjësitë e strukturave shtetërore dhe të detyrimeve për zbatimin e akteve juridike që ka miratuar Kuvendi i Shqipërisë”. Kërkesa u depozitua duke ndryshuar elementët që u diskutuan nga mbledhja herën e fundit. Është paraqitur me objekt ngritjen e komisionit hetimor. Atëherë çfarë mendimi keni, meqenëse u bë debat herën e kaluar?

Shpëtim Idrizi – Nga radha e kaluar dhe mendimi i kolegëve ishte që ta shikonim pak nga pikëpamja ligjore dhe me konsultat që kemi bërë, të paraqitet në formën e një komisioni hetimor dhe për këtë arsye u ndryshua edhe kërkesa. U soll në përputhje me ligjin për komisionet hetimore dhe sigurisht edhe për të hequr ndonjë shqetësim u la që gjithë hetimi të bëhet, le të themi për gjithë faktet, evidentimet, përgjegjësitë, por edhe detyrat, që dalin nga rezoluta e shqiptarëve të Çamërisë për palën shqiptare, pra, të mos kishte keqkuptim, asnjë lloj keqkuptimi apo ekuivoku që do merrnin gjëra që nuk na takojnë. Kjo është sjellë pastaj në përputhje dhe në këtë formë që është paraqitur sot si komision hetimor.

Ilir Meta – Dakord. Kemi ndonjë vërejtje me këtë lloj formulimi? Nuk kemi. Atëherë jemi dakord? Të kalojë në seancë sa më parë.

Arta Dade – Unë i përmbahem qëndrimit të mbledhjes së parë. Nuk ka kuptim që ta përsëris. Jemi para zgjedhjeve.

Gramoz Ruçi – Kam tre gjëra. E para këtu është parashikuar një kohë prej tre muajsh. Mua më duket që është të tallemi me këtë çështje. Është e pamundur që një çështje kaq madhore siç është kjo, komisioni ta zgjidhi brenda tre muajve, në prag të zgjedhjeve elektorale, për mua. E dyta, për sa i përket objektit është jashtë juridiksionit në vendin tonë dhe është jashtë funksionit tonë. Po ta lexosh, objektin është -a) evidentim dhe zbardhja e plotë e ngjarjeve dhe përgjegjësive të individëve, ideatorëve, ekzekutuesve, ndihmësve dhe bashkëpunuesve që me veprimet apo mosveprimet e tyre kontribuan, lejuan dhe ndihmuan në spastrimin etnik të shqiptarëve të Çamërisë të ndodhur në qershor 1944 deri në qershor 1945. Çdo të thotë kjo?  

Ilir Meta – Kush kjo zoti Ruçi?

Gramoz Ruçi – Ky objekt. Dhe e treta që kam në mos gabohem, të më ndihmojnë këta katër muaj para zgjedhjeve ndalojnë komisionet hetimore, në mos gabohem në ligjin e komisioneve hetimore.

Albana Shtylla – Katër muaj nga mbarimi i mandatit të Kuvendit nuk mund të ngrihet komision hetimor. Në 9 shtator mbaron mandati i këtij Kuvendi. Arta Dade – Ky është vetëm interpretim.

Gramoz Ruçi – Dhe e fundit që kam për këtë çështje, them unë, ka ca çështje që duhet të jemi bashkë të gjithë. Kur themi bashkë të gjithë kam parasysh gjithë spektrin politik parlamentar. Çdo cënim në çështje të tilla, në vend që të vëmë vetullat nxjerrim sytë. Kështu që parë në këtë këndvështrim unë nuk jam dakord. Fakti që edhe nga nisma e parë nuk kanë bërë asnjë bisedë në spektrin politik parlamentar. Nuk bëhet që të vendosim kështu e të themi gjysma e parlamentit të votoj pro edhe gjysma e parlamentit të mos votojë - sesa është e qartë për çështjen, është kjo produktive për mua.

Ilir Meta – Po mendim tjetër veç zotit Ruçi?

Shpëtim Idrizi – Kjo kërkesë është paraqitur me datë 20 dhjetor, nuk është paraqitur tani, por sigurisht afati që është në parlament, mënyra sesi u mblodh, e bënë që kjo gjë të shtyhej, madje në rakordim edhe me nënkryetarin e grupit të partisë socialiste u fol atëherë, dhe ideja ishte që ta shtynin pak në kohë edhe për shkak se ishte çështja e marrjes së statusit dhe na u sugjerua që ta shtynim pak në kohë këtë komision. Ne e sollëm më 20 dhjetor duke pasur parasysh që Janari, Shkurti, Marsi janë tre muaj të mjaftueshëm për të thirrur, evidentuar, mbledhur për herë të parë faktet, dokumentet që janë gjithandej dhe që dihen tashmë dhe ne kemi bërë edhe një punë përgatitore për këtë gjë, edhe me historianë, edhe me juristë të së drejtës ndërkombëtare, duke shprehur vullnetin e 7 deputetëve. U bëmë 5 për efekt shpejtësie që ta kapnim këtu, jo se ishte ndonjë çudi dhe besoj se këta 5 emra që janë këtu nuk tallen me këtë çështje.

 Ilir Meta – Deputetët?

Shpëtim Idrizi – Po. Janë 5 deputetë këtu që ishin shtatë, por thashë që për efekt shpejtësie ngelën 5. Besoj që asnjë nga këta, dua t’i mbroj nga çdo njeri që mendon që mund të tallen këta 5 deputetë me vëllezërit e tyre për këtë çështje. E thashë edhe njëherë tjetër, e ndryshuam objektin për ta sjellë sensibilitet të dikujt që ka hall mos i mërzitet Greqia apo dikush tjetër dhe ne i qëndrojmë vullnetit tonë që nëse nuk ka dakordësi t’i kalohet seancës dhe seanca të shprehet me votim për këtë gjë. Për sa i përket, që është zgjedhje apo jo, këto janë çështje që nuk konsumohen. E kam dëgjuar këtë histori që në vitin 2004, kur është bërë rezoluta për shqiptarët e Çamërisë dhe nga burra dhe gra që e dinë atë çështje, i kanë dhënë dakordësinë. E kam dëgjuar edhe në diskutimin para 4 vjetësh, po tjetër retorikë që kjo bëhet për vota, bëhet para zgjedhjeve etj. etj dhe më vjen keq që e dëgjoj dhe tani. Pra, janë në prag zgjedhjet duhet ta shtyjmë, nuk kemi kohë. Kështu e kuptova.

Gramoz Ruçi – Jo, unë nuk thashë këtë.

Shpëtim Idrizi – Ti, pra the që edhe kjo është tallje me këtë çështje.

Gramoz Ruçi – Prapë, po them që është tallje, për problemin që kanë zgjedhur. Për mua nuk është zgjidhje.

Shpëtim Idrizi – Tani nuk je personi i përshtatshëm për të na thënë neve që kështu mendoj unë. Për të na thënë që po tallemi apo jo me këtë çështje. Nuk mund të thuash ti që ne po tallemi me këtë çështje.

Gramoz Ruçi – Nuk thashë të tallesh.

Shpëtim Idrizi – Po, pra këtë po thua. Kjo është tallje me këtë çështje. Kërkesa jonë është tallje me çështjen e çamëve. Unë po të them që 5 deputetë nuk tallen me këtë çështje.

Gramoz Ruçi – Thashë tjetër gjë. Si e thashë? Në qoftë se ti nuk ke marrë asnjë që të bisedosh me asnjë nga këto burra dhe gra që janë këtu fare, kjo është tallje prapë po të them. Kjo është tallje dhe unë nuk jam dakord po të them që qoftë edhe një deputet të votojë kundër kësaj dhe një deputet të votojë pro. Prapë po them është tallje.

Shpëtim Idrizi – Se nuk po kuptoj se është tallje. Tallje është që nuk kemi folur në këtë tryezë. Po të them që kam folur.

Gramoz Ruçi – Me kë?

Shpëtim Idrizi – Me atë zëdhënësin tënd.

Gramoz Ruçi – Jo, jo, jam unë Kryetar i Grupit. Ke folur me opozitën, ke folur me faktorë të tjerë, me këtë burrin tjetër këtu (LSI)?

Shpëtim Idrizi – Unë nuk kam folur me këta dhe prandaj jam këtu, për një arsye të thjeshtë sepse kam menduar dhe kam pasur bindjen absolute që nuk do të kemi asnjë pengesë me gjithë forcat politike, shqiptare, për shkak të pozicionit që ata kanë pasur për këtë çështje dhe nuk e mendoja kurrë që do të hasja në këtë vend politik, sepse ndryshe sigurisht që do t’i kisha marrë masat ndryshe. E quajta një gjë të konsultuar dhe të vullnetit të gjithë forcave politike shqiptare. Tani, për sa i përket edhe njëherë objektit, ky parlament në vitin 1994 me Dekret të Presidentit e ka njohur 27 qershorin si ditën e gjenocidit karshi shqiptarëve çamë. Ndërkohë, me shumë luftë në vitin 2012 u quajt e miratuar rezoluta e vitit 2004, e cila, në qoftë se do ta shohim në fundin e saj, na obligon që jo vetëm ta monitorojmë edhe ta çojmë përpara këtë çështje, por ne për herë të parë bëmë një gjest që s’e ka bërë asnjë nga institucionet shqiptare që të evidentojmë ato fakte, ato raste të cilat e zbardhin dhe e qartësojnë çështjen shqiptare të Çamërisë, por nga krahu tjetër ky komision hetimor mund të ketë edhe mund të dali edhe me detyra edhe me objektiva bazuar mbi rezolutën. Se çfarë do të bëj, unë e kam shumë të qartë zoti Gramoz dhe e kam bërë gati këtë, çdo seancë, gjej komisionet, të thërrasë dëshmitar okular, pleq dhe plaka që janë akoma gjallë dhe i kanë parë se çfarë është bërë para syve të tyre. Të mbledh të gjitha faktet dhe dokumentet për qëndrimin që kanë mbajtur para shtetit shqiptar për këtë çështje dhe në dinamikën që vijnë, dhe sigurisht me detyrat që dalin edhe për rezolutat e shqiptarëve të Çamërisë.

Tani unë kam qejf ta bëj edhe 6 muaj komisionin, por meqë komisionet hetimore e kanë 3 muaj, e kemi bërë 3 muaj. Besoj se tre muaj, me përgatitjen që kemi bërë ne është e mjaftueshme për ta bërë këtë dhe ndërkohë nuk kemi hall as të votave e asnjë gjë tjetër, sepse siç keni parë edhe në përbërje do jenë të gjithë të përfaqësuar, të gjitha forcat politike që janë të interesuar për këtë çështje, do të jenë pjesë aty. Kurse sa për atë talljen po ta them edhe njëherë tjetër, ose e kam keq kuptuar unë, por mu duk se sikur the që ta paraqes në komision do të thotë që të tallesh me këtë çështje. Këtë gjë nuk ta pranoj.

Gramoz Ruçi – Jo thashë tjetër.

Shpëtim Idrizi – Në qoftë se ke thënë që është tallje, që nuk kam folur me ta njerëzit përpara.

Gramoz Ruçi – Të thashë tjetër. Në qoftë se për çështje ka ndarje në parlament, unë përsëri them që nuk e zgjidhim çështjen, përkundrazi japim mesazh të gabuar.

Shpëtim Idrizi – Unë nuk e di që ka ndarje. Për këtë çështje, janë shprehur të gjithë. Nuk e di që ka ndonjë..., ose kush është kundra le të jetë kundra. Çfarë t’i bëjmë ne?

Ilir Meta – Unë kujtova se ishit rakorduar, e lexova në substancë objektin dhe cili është qëllimi. Këtu objekti është evidentimi dhe zbardhja e plotë e ngjarjeve dhe përgjegjësive të individëve, të ideatorëve, të ekzekutuesve, të ndihmësve dhe bashkëpunuesve, në veprimet apo mos veprimet e tyre, kontribuan, lejuan dhe ndihmuan në spastrimin etnik të shqiptarëve të Çamërisë, në nëntor, qershor, etj, etj. Këto të tjerat i kuptoj që do t’i tentojnë në mënyrë institucionale, rrethanat ligjore, historike, shpërnguljen me dhunë, masakrën, me qëllim njohjen dhe nxjerrjen e përgjegjësive të strukturave shtetërore dhe të detyrimeve për zbatimin e akteve juridike që ka miratuar Kuvendi i Shqipërisë. Po të them, nuk e di se si do të hetohet kjo, sepse kjo është për ngjarje që ka ndodhur në territorin e këtij vendi tjetër, pavarësisht se ka ndodhur ndaj njerëzve tanë, shqiptarëve etj, etj. Si do të ndodhi kjo gjë?

Shpëtim Idrizi – Ta shpjegova, nuk është se ka ndonjë vështirësi.

Ilir Meta – Se çfarë qëndrimi kanë mbajtur institucionet tona, këtë mund ta hetojmë. Ministria e Jashtme, Parlamenti, Komisioni i Jashtëm le të themi, kuptohet çfarë institucionesh kemi ne. Por, këtë si do ta bëjë komisioni këtë gjë?

Shpëtim Idrizi – A mund ta shpjegoj këtë? Shpërngulja e shqiptarëve të Çamërisë ka ndodhur në një kumtesë të caktuar për historikun, pra, do të them si do ta hetojmë apo zbardhim apo evidentojmë? Vetëm për periudhën e qershorit 1944, po flasim. Ajo ngjarje ka ndodhur në një kontekst historik, ku Greqia ishte e pushtuar, kishte një qeveri teknike, pra, ishte vend i pushtuar dhe ndërkohë ca trupa para militare bënë spastrimin etnik në Çamëri. Sigurisht, të gjithë i kemi dëgjuar kakofoninë që kanë ndodhur, kështu ishin bashkëpunëtorë e nuk ishin bashkëpunëtorë ....gjatë gjithë kohë.

Edhe unë jam i bindur dhe historia edhe faktet e kanë bërë këtë gjë. Ne fatmirësisht, kemi akoma njerëz të cilët janë gjallë, që janë në kufij të 70, 80, 85 vjeçëve, por janë gjallë dhe do t’i thërrasim ndonjëherë e t’i dëgjojmë, t’i themi si kanë ndodhur, si ju kanë vrarë, kush ta bëri? Si ishin të organizuar, etj, etj? Meqë unë jam po kaq i përgjegjshëm ose nuk jam i papërgjegjshëm siç mendon ndonjëri. Unë e di shumë mirë që në atë kohë nuk ka qenë shteti Grek, pra të flasim për ryshfet dhe të themi se shteti Grek e ka bërë këtë punë. Ne do evidentojmë dhe do pyesim ata dëshmitarë edhe për të bërë rekordet e tyre. Do vijnë zonja e zotërinj të nderuar, do dëshmojnë si ka ndodhur ajo masakër, në çfarë konteksti historik ka ndodhur dhe do ta zbardhim këtë gjë.

Ndërkohë ka Arkiva e Shtetit, ka arkiva e ministrisë së Jashtme, ka arkiva të ministrisë së Brendshme, kanë dhe arkivat e Londrës, ka dhe ekspertë ndërkombëtarë, të cilët e dinë këtë çështje. Në fazën e parë do t’i marrim e do t’i rakordojmë të gjitha këto dëshmi, pra do bëjmë një listë me dëshmitarët që janë gjallë 75-85 vjeç. Do bëhet një shkresë për të gjithë institucionet që kanë dokumente dhe fakte për këtë çështje. Do të kërkojmë që të gjitha këto dokumente të përmblidhen për herë të parë në një dosje. Do marrim rekordet e këtyre që janë gjallë, pasi ndoshta vitin tjetër nuk do jenë më dhe është në nderin e këtij parlamenti që t’i marrë rekordet e tyre.
Ndërkohë ka dhe përgjegjësi, për shembull, shqiptarëve të Çamërisë iu dha me dhunë, me forcë në vitin 1956 nënshtetësia shqiptare. Ne këtë duam ta hetojmë, se si ka ndodhur, ia kishte hequr Greqia dhe ia dhanë këta, morën dyshtetësinë, janë ca gjëra që nuk i kemi të qarta. Por, që a fitojnë akoma me zgjidhjen e këtij problemi, a fitojnë nga ana legale për zgjidhjen e kësaj çështjeje, statusi dhe hetimi i këtij momenti mund të na sjellë në gjendje të ndryshme. Për shembull, që ne të gjithë të mos kemi fare vështirësi të kërkojmë dyshtetësinë, të marrim pasaportën Greke dhe të zgjidhnim edhe problemin e pronësisë. Pra, ka shumë elementë të tillë. Por ne jemi shumë të përgjegjshëm, nuk po bëjmë një akses ku hajde tani se doli ministri i Mbrojtjes dhe ne tani po hedhim një shashkë tjetër në lojë. Në gjykimin tim, por ju garantoj të gjithëve ju këtu, që jemi shumë të përgjegjshëm dhe e kemi shumë të qartë se çfarë do bëjmë. Rast tjetër, folëm që të mos hetojmë për palën andej se çfarë ka bërë Greqia. E hoqëm një pjesë, e sollëm në rrafshin e një vendi. E sollëm kësaj radhe në nocionin e komisionit hetimor.

Besoja se kishim rakordim dhe i kërkoj të falur vetëm kolegëve të partisë Demokratike, me të cilët nuk kam biseduar, ndërsa me të tjerët mendova se e kisha bërë një lloj konsulte, por e përsëris prapë se kam qenë gjithmonë i bindur për këtë gjë që ne të jemi të gjithë bashkë. Sa për faktin se mund të abuzojë dikush me këtë, po ju them edhe një herë tjetër, na vini dhe në minorancë po të doni dhe kështu do jetë për vetë peshën që ne kemi si parti politike dhe në komision ne do kemi 1 apo maksimumi 2, ndërsa 7 të tjerët do t’i vendosni ju dhe do na ruani nga lajthitjet që mund të bëjmë. Unë nuk e shoh pse duhet ta pengoni këtë gjë.

Eduard Halimi – Pas tre muajsh parlamenti shpërndahet dhe ajo çka është e rëndësishme sot për partinë Demokratike është Reforma Zgjedhore. Ditët ikin dhe pas pak javësh mbyllet dhe afati i komisionit. Përveç qëndrimeve të Kryeministrit apo të zëdhënësve të tij për qëndrimin e votimit elektronik nuk po bëhet asnjë hap, ndaj dhe shqetësimi kryesor i yni janë zgjedhjet, reforma zgjedhore dhe votimi elektronik. Shqetësimin tjetër mund ta ndaj me seancën dhe me publikun, ky është shqetësimi ynë kryesor për këtë çështje. Do shprehemi në seancë për këtë çështje, por do mbajmë qëndrimin që ka shprehur kryetari i grupit.

Fatmir Xhafa – Komisioni hetimor nuk besoj se konkurron aq me komisionin Reformën Zgjedhore. Besoj se e kuptoj shqetësimin e zotit Idrizi dhe nevojën që ka kjo praktikë, si përfaqësuese e një komuniteti dhe grupi të caktuar njerëzish në mënyrë të veçantë, për të trajtuar disa çështje sensitive. Por, nga ana tjetër, mendoj se kryetari i grupit parlamentar të partisë time ka të drejtë në një aspekt të rëndësishëm. Kjo nuk është një çështje kaq legale sa ç’është dhe një çështje sensitive e natyrës politike, diplomatike e të tjera. Të jemi realistë dhe të mos bëjmë sikur nuk kuptojmë. Çështje të tilla në gjykimin tim, para se të shtohen këtu për të qenë pjesë e procedurave, e shqyrtimit procedural, janë çështje që kërkojnë tavolina të tjera paraprake për t’u përgatitur. Kjo do të thotë se do të duhet më shumë diskutim jashtë kësaj tavoline. Ky ishte shqetësimi i kryetarit të grupit dhe që unë e quaj shumë të drejtë dhe të ligjshëm. Për të përgatitur akte të kësaj natyre është e nevojshme që lidershipi politik, apo përfaqësues të mandatuar prej tyre të kenë mundësi që të diskutojnë për të kuptuar pak më gjerë sesa thjesht ngritjen e një komisioni hetimor. Nëse do t’i hyjmë çështjes së komisionit hetimor në vetvete vërejmë: E para, objekti i komisionit hetimor druaj se është jashtë natyrës së komisionit hetimorë të zakonshëm. Kjo do të implikonte përtej legjislacionit shqiptar dhe përtej kufijve të së drejtës. Do ta vendoste shtetin Shqiptar dhe ne të gjithë këtu në vështirësi, edhe komision në vështirësi. E fundit, mund të gjenden forma të tjera që të adresojmë problemin dhe mund të ketë. Në pak minuta që jemi këtu e kemi të vështirë që ta ezaurojmë dhe unë jam i bindur që do të gjejmë forma dhe mënyra të tjera që të adresohet dhe të trajtohet shqetësimi i qindra kërkuesve. Por, nga ana tjetër duhen dhe disa raporte ose fryma e veprimit të Kuvendit dhe natyra e komisioneve hetimore. Kështu si po duam ta bëjmë nuk ka qenë ky qëllimi, edhe në konceptin kushtetues të komisioneve hetimore. Qëllimi kushtetues ka qenë për të trajtuar probleme që do të shprehet legjislatori, do të shprehet ligjvënësi në një moment të caktuar për një çështje të caktuar që shqetësojnë atë moment ku duhet të shprehet politikisht, të shprehet juridikisht, Kuvendi për shkak të rolit të veçantë që ka pushtetin. Këtë pushtet në jetën politike shoqërore. Kam përshtypjen se ndoshta do të ishte zgjidhja më e mirë për momentin që ta linim këtu këtë çështje. Të bëhet një diskutim pak më i ngushtë, siç e thashë pak më lart dhe të shohim se si mundet që ky qëllim i mirë t’u drejtohet personave të përshtatshëm.

Petrit Vasili – Në radhë të parë ne duhet të krijojmë kohezionin e domosdoshëm dhe të kemi kohezion mes vetes dhe grupit më të madh të mazhorancës, i cili ka rezervat e tij lidhur me disa çështje që janë më thelbësore dhe ku unë do të thosha se duhet të bëjmë një rakordim më përpara. Pa diskutim që do të jetë e domosdoshme për ta pasuruar edhe debatin, sigurisht edhe më të ngushtë. Edhe ministria e Punëve të Jashtme edhe Qeveria do të ndihmojnë këtë debat dhe diskutim edhe në argumente të tjera dhe me qasje më të gjerë, sepse problemi është më i gjerë ashtu sikurse tha zoti Xhafa. Unë mendoj se duhet konsumuar më parë kjo dakordësi dhe shterimi i të gjitha këtyre çështjeve që ne kemi dhe më pas të vijmë e të ecim më tutje. Procesi i votimit në sallë është procesi që zgjidh problemin. Na duhet që nisma të jetë e ngjizur, të ketë kualicion të plotë. Të mos ketë asnjë lloj rezerve, të mos ketë asnjë lloj pishmanllëku, nëse duam ta quajmë me një gjuhë më të thjeshtë dhe njëkohësisht të kemi edhe një informacion akoma më të gjerë, pasi edhe Qeveria dhe ministria e Punëve të Jashtme kanë një rol të veçantë për të hedhur dritë mbi argumente të tjera, apo për ta parë problemin më në gjerësinë e tij. Pra, mendoj se kjo do të ishte një kohë e fituar, nuk do ishte një kohë e humbur për çështjen. Besoj se na duhet ta konsumojmë, tavolina nuk tregon se jemi në momentin e duhur të këtij koheziviteti, që na duhet për një çështje, me këtë dimension që ka kjo çështje.

Shpëtim Idrizi – Ju dëgjova Ju kryetarëve të grupeve parlamentare. Meqë ka nevojë për rakordim paraprak, ndoshta dhe për argumente do të duhet më shumë kohë, pse jo jam gati që të bëj pjesë edhe të ndonjë rregullimi ligjor, ndoshta edhe për objektin, por besoj që kemi reflektuar ato që u thanë radhën e kaluar. Do të biem dakord që ta lëmë radhën tjetër dhe të kemi mundësinë që të bëjmë konsultimet me grupet parlamentare.

Ilir Meta – Edhe me ministrinë e Jashtme, për sa kohë që edhe ata mund të na ndihmojnë.

Shpëtim Idrizi – Absolutisht që mendoj se Parlamenti ka një nevojë thelbësore, jo vetëm nga përbërja, por edhe pse ne jemi Republikë Parlamentare, për ta ndihmuar edhe për ta shtyrë ministrinë e Jashtme edhe institucione të tjera. Vetëm në Shqipëri mund të ndodhë që, mbi këtë komunitet, mbi këta njerëz sot e kësaj dite vazhdojnë të shkelen të drejtat themelore të njeriut. Nuk kam parë ndonjëherë që plaka 80-të vjeçare të ndalohet në kufi dhe këtu shkelen të drejtat e njeriut me shtetasit shqiptarë. I kanë të gjitha dokumentet në rregull dhe asnjë nuk di të thotë se përse i ndalojnë! Tani, në se Qeveria ka bërë një hap, ne si Parlament na duhet ta mbështesim dhe jemi edhe më të lirshëm edhe në gjykim. Megjithatë, unë po e lë për herën tjetër, ta bëj konsultën, dhe po ju them se nëse Ju nuk e pranoni unë do t’ju them variantin e parë për një rezolutë dhe të shprehet Parlamenti i Shqipërisë dhe forcat politike për këtë çështje. Po e përsëris edhe një herë se do të ishte në nderin e këtij parlamenti që ata burra e gra që janë vrarë, ata që kanë parë masakrat me sytë e tyre, të vijnë e t’i dokumentojnë në rekord të këtij parlamenti. Unë do e bëj konsultën, por po ju them se ne nuk tërhiqemi, mbase do ta bëjmë nismën dyshe edhe për komision hetimor edhe për rezolutë dhe qëndrimin që ka mbajtur Qeveria shqiptare, sepse tashmë kam dyshimet e mia edhe për pozicionin e shumë vetave këtu.

( Zoti Shpëtim Idrizi largohet nga mbledhja e Konferencës së Kryetarëve)

Ermonela Felaj – Ne çështjen Çame e kemi në program dhe do ishte mirë që të orientoheshim duke i drejtuar vetes pyetjen se nëse është kjo mundësia e vetme për të bërë këtë lloj hetimi? Ky lloj hetimi që në thelb është hetim i gjenocidit, është hetim penal që e bën një gjykatë ndërkombëtare penale dhe do të ishte mirë që të eksplorohej kjo mundësi. Hetimi i gjenocidit është juridiksion i Gjykatës Ndërkombëtare Penale.

 Ilir Meta – Nuk është problemi për të ngritur komision edhe për të dënuar gjenocidin, mund ta kenë kollaj edhe për të dënuar qëndrimin e Greqisë ndaj individëve shqiptarë me origjinë çame edhe kjo është një gjë normale që mund ta bëjnë. Të bëjmë një gjë të tillë, problemi është se ku shkojmë dhe mund t’i acarojmë gjërat dhe për negociatat edhe për gjëra të tjera. 

(d.b/Shqiptarja.com)

TAG:
• gramoz ruçi