Një muze arti në Tiranë për skulpturat e Thanas Papës! Kompozimi i Skënderbeut, vepra që i dha medaljen e arit

Kjo skulpturë është realizuar nga Thanas Papa në vitin 1957 dhe është vepra me të cilën artisti shqiptar mbrojti temën e diplomës, si i pari skulptor me medalje ari, në Akademinë e Arteve “Rjepin” atëherë në Leningrad, sot Shën Petersburg, Një kopje e saj ruhet në Muzeun rus të Akademisë së Arteve ku ai studioi, ndërsa një kopje e saj e dytë, e dërguar si dhuratë Shqipërisë në vitin 1957 nga Akademia “Rjepin” ruhet në Muzeun e Skulpturës në Tiranë, që mban emrin e Thanas Papës që prej vitit 2022.

“Është një vepër e mirëfilltë. Sepse në fushën e skulpturës, kompozimi ekuestër konsiderohet një nga kompozimet më të komplikuara. Ka raporte shumë të vështira për t’u kapur, kështu që arritja e një harmonie në këtë lloj kompozimi e bën shumë të vlefshëm dhe shumë të vështirë. Është një nga veprat më të veçanta që kemi në Muze dhe më e veçanta në këtë vend, por që nuk i është dhënë vëmendja e duhur.”, - thotë për "Report TV" i biri i artistit, skulptori, Besart Papa.

Ai rrëfen se historinë e veprës dhe peripecitë e artistit, që nga mosaprovimi i veprës me argumentin që ishte jashtë kapaciteteve të një studenti, por që në fakt rezultoi krejt e kundërta, duke i habitur të gjithë në momentin e prezantimit.

“Ishte rast që nuk kishte ndodhur. Dimensionet ishin shumë të mëdha. Ne këtu në muze ruajmë ekzemplarin e dytë të diplomës dhe për një student, që të ndërtonte një vepër të tillë ishte jashtë normales. Më pas u vlerësua me medalje arti. U riprodhua në dy ekzemplarë.”, - tregon Papa.

“Është një histori suksesi e jashtëzakonshme, por që më pas, për rrethana të ndryshme është eklipsuar në mënyrë të tmerrshme, për faktorë të ndryshëm, duke nisur nga shfaqjet e xhelozisë, që janë më banalet, e deri te faktorët politikë, në kuptimin që im atë ishte i përndjekur, për të vetmen arsye, se ishte martuar me një shtetase ruse në atë kohë dhe për këtë arsye ishte i survejuar për 30 vite me radhë nga Sigurimi i Shtetit”., - vijon ai.

I survejuar për shkak se kishte qenë i martuar me një ruse, Valentinën, me të cilën u detyrua të ndahej Papa u dërgua për shumë vite si punëtor në prodhim.

 “Gruaja e tij e parë u dëbua nga Shqipëria. Drama ishte se ishte familje e re. Dy vjet që kishin krijuar familjen e tyre dhe të ndash një fëmijë dy vjeç nga babai është dramë shumë e madhe. Megjithatë kjo ndodhi dhe nga rrëfimet e tim eti kanë qenë vite shumë të vështira për të.”

Pavarësisht situatës së vështirë ai nuk ndaloi punën e tij në skulpturë dhe në atë kohë realizoi buste të udhëheqësve të kohës, si: Enver Hoxha, Mehmet Shehu, por edhe të huaj si Nikita Hurshovi. Ai gdhendi në mermer edhe një sërë figurash të njohura, si: Guri Madhi, Kostandin Kristoforidhi etj., punë, pjesa më e madhe e të cilave gjenden në këtë muze skulpture, të hapur në këtë formë në vitin 2022, i pari i këtij lloji në vendin tonë. Më herët, prej vitit 1958, ky mjedis kishte shërbyer si atelie pune e skulptorit.

“I gjithë ky proces transformimi ka ndodhur natyrshëm, pasi siç dihet tashmë kjo si godinë është studioja e parë e ndërtuar në Shqipëri me përcaktim nga Ministria e Kulturës dhe ish Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve, për këtë student që ishte i veçantë, me merita dhe arritje të larta.”, - shpjegon Besart Papa.

Pjesë e Muzeut janë edhe një portret në bronz i së ëmës të Thanas Papës, i realizuar në vitin 1995, që sipas të birit është një ndër veprat më të arrira të të atit.

“Një situatë interesante rreth këtij portreti është e ndodhur në vitet ’95, kur im atë e paraqet në Galerinë e Arteve për ekspozitë vjetore dhe është shfaqur interes i lartë nga disa koleksionistë gjermanë, të cilët shfaqën dëshirë të madhe për ta blerë, sepse sipas tyre ky portret duhej shfaqur në Luvër. Në fakt nga ana artistike dhe e realizimit është e vërtetë. Është portret me ngarkesë të lartë emocionale dhe i realizuar shumë mirë, për faktorët dhe kohën kur është realizuar, pasi im atë në ato vite ishte diku te 60-at dhe ky dhjetëvjeçar konsiderohet si periudha me pjekurinë më të lartë artistike.”

Ndërkohë mes skulpturave të Thanas Papës ruhet edhe ky portret në bronz i artistit i realizuar prej djalit të tij, Besartit.

“Këtu kemi portretin e babait tim, të cilin ndihem me fat që e kam punuar kur ai ishte gjallë. Kam qenë vetëm 17 vjeç kur e kam punuar. Ai më rrinte model. Kam ndier një lloj sadisfaksioni në sytë e tij, por asnjëherë të thënë. Arrita ta realizoj dhe ta derdh në bronz dhe për mua është kënqësi dhe arritje e madhe.”

Në Muze ruhen 250 vepra të skulptorit Thanas Papa, pjesa më e madhe e të cilave kanë rëndësi të veçantë. Shumica e tyre kanë tematika dhe qëllime të caktuara dhe janë realizuar për ngjarje të ndryshme, data, heronj apo personalitete.

 

 

 

 

 

B.G/Shqiptarja.com

TAG:
• thanas papa
• muzeu thanas papa
• skulptor
• besart papa