Gërdeci/ Rrëfimi tronditës i Packouz për median amerikane: Shkëlzen Berisha në takim kur negociuam çmimin e fishekëve, si ‘hoqëm qafe' Trebickën nga biznesi! Vdekja e tij e dyshimtë! (VIDEO)

Në një intervistë të gjatë për ‘Business Insider,’ David Packouz, ish-zëvëndëspresidenti i kompanisë Amerikane “AEY”, flet edhe për kontratën që ai dhe ortaku i tij Efraim Diveroli lidhën me qeverinë shqiptare për tregtinë e municioneve.

Ai shpjegon hollësisht se si ka funksionuar i gjithë procesi, që nga fitimi i kontratës me ushtrinë amerikane dhe deri tek mënyra se si funksiononte skema me Shqipërinë.

Ndër të tjera, ai përmend takimin e ortakut të tij, Diverolit, për të negociuar një marrëveshje direkte me shqiptarët. Takim, në të cilin ai thotë se ka qenë i pranishëm edhe djali i kryeminstrit të kohës, Sali Berisha 

Një tjetër moment, në të cilin Packouz ndalet gjatë rrëfimit të tij për ‘Business Insider’ është edhe prishja e kontratës që ata kishin me Kosta Trebickën për ambalazhimin e municoneve, dhe vdekja e tij në rrethana misterioze.

Kontrata 300 milionë dollarëshe

Unë jam David Packouz dhe jam një ish-artist. U arrestova për trafik ndërkombëtar të armëve, në vlerë prej 300 milionë dollarësh. Dhe ja si duket krimi. Ka shumë më tepër që ndodh prapa skenave sesa njerëzit mendojnë, dhe zakonisht me miratimin e fuqive të mëdha të përfshira. Kur filluam të fitonim kontrata të mëdha, atëherë fillova ta kuptoja që ishim futur në ujëra shumë të thella. Ndihem jashtëzakonisht me fat. Kalova një përvojë të çmendur dhe arrita të shmangja vdekjen dhe burgun. Për këtë jam përjetësisht mirënjohës. Madje, është bërë edhe një film shumë i mirë për jetën time, dhe sa njerëz mund ta thonë këtë, apo jo?

Epo, kurrë nuk e prisja të bëhesha tregtar armësh. Kjo është e sigurt. Në fillim të të njëzetave isha duke ndjekur kolegjin, studioja kimi dhe punoja me kohë të pjesshme si terapist masazhi. Kisha disa biznese anësore, si shitja e kartave SD në internet, dhe shitja e çarçafëve, peshqirëve dhe shtresave për shtëpi pleqsh. Pastaj u takova me një mik të fëmijërisë, një djalë të quajtur Ephraim Diveroli. Kompania e tij quhej AEY Inc. Fillimisht ishim thjesht miq. Çdo moment të ditës ishim të angazhuar, duke u munduar të fitonim kontrata, t’i përmbushnim ato dhe të gjenim furnizues.

Një ditë pamë një shpallje të publikuar në një faqe qeveritare për municione. Nuk ishte për armë, por për të gjitha ato që armët qëllojnë: si 150 milionë plumba për AK-47, 30 milionë plumba për mitralozin PK, 1.1 milion granata dhe rreth 70,000 raketa kundërajrore. Sasitë ishin të jashtëzakonshme. Nuk kishim parë asgjë të ngjashme më parë. Kjo kontratë e veçantë ishte për Ushtrinë Kombëtare Afgane dhe po financohej nga Ushtria Amerikane, sepse pas 11 Shtatorit, SHBA kishte pushtuar Afganistanin. Administrata e Bush-it vendosi t’i armatoste afganët deri në dhëmbë, që ata të mos shqetësoheshin për mungesën e municioneve nëse administrata tjetër vendoste të tërhiqej nga Afganistani.

Zyrtarët e kontraktimit në qeveri nuk lejohen të të tregojnë se kush janë konkurrentët, por njëri prej tyre më tha në telefon: “Duam t’ju ndihmojmë sepse na pëlqen si po punoni. Ju jeni shumë konkurrues.” Ne ishim 52 milionë dollarë nën ofertën e radhës. Po konkurronim kundër kompanive shumëkombëshe të mëdha me dhjetëra vite përvojë. Ata kryen një sërë auditimesh mbi kompaninë tonë, përfshirë auditime financiare për të parë nëse kishim mjaft para, auditime logjistike dhe një auditim të furnizuesve, ku na kërkuan të listonim të gjithë furnizuesit tanë.

Ishin të nevojshme dokumente që tregonin burimin dhe destinacionin e mallit, si dhe një certifikatë për përdoruesin final (EUC). Problemi është se, nëse një ushtri humbet kontrollin e pajisjeve të saj, nuk ka rëndësi sa certifikata janë firmosur; ato mund të përfundojnë në duar të gabuara. Pamë video të talebanëve duke përdorur automjete amerikane dhe qëlluar me armë amerikane, përfshirë edhe municionet që ne i kishim dërguar Afganistanit.

Kur fituam kontratën, ishte një ndjenjë e pabesueshme. Ephraim më telefonoi dhe më tha: “Vishe kostumin, do të festojmë!” Më çoi në një restorant italian, porositi shumë shampanjë për tryezën. Njerëzit mendojnë se gjithçka ishte argëtim dhe festa – party në Miami, drogë, femra – por kishte vetëm një element të vogël të kësaj. Në fakt, punonim shumë më tepër sesa festonim.

Para se të hyja në këtë biznes, nuk dija asgjë për armët. As që kisha një armë vetë. Por kur filluam të fitonim kontrata të mëdha dhe u përfshimë në situata politike ndërkombëtare, atëherë kuptova se po lundronim në ujëra shumë të rrezikshme.
Shtetet e Bashkuara janë prodhuesi më i madh i armëve në botë dhe gjithashtu eksportuesi më i madh i armëve. 

Prodhimi

Ekzistojnë dy kalibra kryesorë armësh në botë, që përkojnë me dy sisteme të ndryshme armatimi: Traktati i Varshavës, i prodhuar nga ish-republikat e Bashkimit Sovjetik, dhe ai i NATO-s, i prodhuar nga aleanca perëndimore. Këto sisteme nuk janë të ndëroperueshme. Shtetet e Bashkuara nuk prodhojnë armë të Traktatit të Varshavës. Kur ata duan të furnizojnë një vend me armë të këtij sistemi, u duhet të drejtohen te palë të treta, kryesisht te ish-republikat sovjetike. Shtetet e Bashkuara vendosin embargo armësh ndaj vendeve të ndryshme për arsye të ndryshme. Për shembull, Kina u vendos nën embargo në vitin 1989 pas masakrës famëkeqe në Sheshin Tiananmen. Po ashtu, Rusia u vendos nën embargo pak para se të na jepej kontrata.

Fillimisht, Shtetet e Bashkuara planifikonin të blinin të gjitha municionet direkt nga Rusia, sepse Rusia ishte furnizuesi i vetëm që mund të siguronte të gjithë listën e municioneve që kërkohej. Por më pas vendosën të nxirrnin një tender për ndërmjetës si ne, që të jepnim një çmim të unifikuar për gjithçka, pasi nuk donin të merreshin me furnitorë të shumtë. Preferonin të kishin të bënin me një ndërmjetës që do të menaxhonte furnizuesit për ta.

Për municionin e kalibrit të vogël, si fishekët 7.62x39 që përdoren nga AK-47 (pushka standarde e Traktatit të Varshavës), çmimin më të mirë e gjetëm nga Shqipëria. Në atë kohë, Shqipëria kishte rezerva masive municionesh të Traktatit të Varshavës dhe po përpiqej të anëtarësohej në NATO. NATO kërkonte që Shqipëria të hiqte qafe të gjithë municionin e epokës sovjetike.

Ndërmjetësit

Në përgjithësi, ndoshta ka më shumë shkelje të ligjit të punës në industrinë e veshjeve sesa në industrinë e armëve. Problemi kryesor me industrinë e armëve është siguria e punëtorëve, pasi ata prodhojnë mallra të rrezikshme. Fabrikat e armëve përpiqen të shmangin katastrofat, sepse ato janë të dëmshme për biznesin. Megjithatë, ka ndodhur një shpërthim famëkeq në Shqipëri, në një qytet të quajtur Gërdec. Qeveria shqiptare po shpërbënte municionet e epokës sovjetike në mënyrë të papërgjegjshme, dhe kjo çoi në shpërthimin më të madh jo-bërthamor në histori.

Marrëveshja shqiptare për ne ndodhi përmes një tregtari zviceran armësh të quajtur Henri Tomei. Në film ai luhet nga Bradley Cooper. Henri kishte shumë lidhje, veçanërisht në Ballkan, dhe për këtë arsye ai arriti të siguronte këtë marrëveshje për municionet e AK-47 me një çmim të mirë për ne. Ne po i paguanim Henriut, dhe ai po i paguante furnitorët.

E njohëm Henriun përmes një investitori. Ephraim nuk kishte mjaftueshëm para dhe kërkonte investitorë. Babai i tij na prezantoi me dikë që kishte bërë biznes me një burrë të quajtur Ralph Merrill. Ralph kishte punuar me Henriun që nga vitet ‘90. Henri përpiqej të qëndronte sa më larg vëmendjes, dhe, nëse e shihje në rrugë, nuk do ta vëreje. Dukej si një punonjës banke.

Në tregtinë e armëve ka shumë ndërmjetës dhe zakonisht i zbulojnë kur arrestohen nga autoritetet. Një ndërmjetës i njohur është tregtari rus i armëve, mbi të cilin është bazuar personazhi i Nicolas Cage në filmin Lord of Ëar. Shumica e ndërmjetësve përpiqen të veprojnë brenda kufijve të ligjit, pasi kjo është më pak e rrezikshme. Henri vepronte në të njëjtën mënyrë. Megjithatë, ai duhej të shqetësohej për sistemin ndërkombëtar dhe organizatat që mund të ndërhynin në transaksionet e tij. Për këtë arsye, ai duhej të organizonte me kujdes logjistikën dhe burimet e furnizimit të tij.

Skema

Ishte një ekip njerëzish që hapnin arkat prej druri, hapnin tenxheret metalike, vendosnin municionet në qese të trasha plastike dhe pastaj në kuti kartoni të trasha me dy shtresa. Në këtë mënyrë, ne minimizuam peshën e transportit, sepse po transportonim gjithçka me ajër drejt Afganistanit. Afganistani është i rrethuar nga vende të paqëndrueshme, dhe është shumë e rrezikshme të bësh dërgesa armësh mbi tokë drejt Afganistanit.

Aleksi ishte miku im më i mirë. Kur kërkonim dikë për të menaxhuar procesin e ripaketimit në Shqipëri, e punësuam atë për të shkuar atje dhe për ta menaxhuar këtë situatë. Në fillim nuk e dinim se do të na duhej të bënim ripaketim, por deshëm që ai thjesht të inspektonte municionet, sepse kishte përvojë ushtarake. Ai zbuloi se në kondicionerët e ajrit ishin shënime kineze; në të gjithë arkat prej druri dhe tenxheret metalike kishte marka kineze. Ephraim tha: “Do flasim vetëm për këtë personalisht, pa email dhe pa mesazhe.” Por më pas Ephraim dëshironte të ishte i sigurt që Aleksi po i jepte informacion të saktë, kështu që insistoi që ai t’i dërgonte fotografi me email. Pas kësaj, të gjithë filluan të flisnin hapur për këtë situatë.

Për të mos rrezikuar një kontratë prej 300 milionë dollarësh, menduam se ndoshta nuk duhet t’u tregonim asgjë, por thjesht t’i ripaketonim municionet në mënyrë që të mos dyshonin gjë. Dhe kështu vepruam. Punësuam një shqiptar të quajtur Kosta Trabicka, që kishte një fabrikë prodhimi kartoni në Shqipëri, për të ofruar kutitë dhe fuqinë punëtore për të ripaketuar municionet dhe për të hequr të gjitha shenjat kineze. Filluam t’i dorëzonim municionet në atë konfigurim. Kishim rreth 100 milionë fishekë që duhej të ripaketonim. Nuk ishim 100% të sigurt nëse ishte e paligjshme, sepse municionet që po blinim nga Shqipëria fillimisht kishin ardhur nga Kina në vitet ‘70, shumë përpara se të vendosej embargoja e armëve.

Këto municione nuk shkelnin termat e embargos, por shkelën termat e kontratës sonë tregtare me ushtrinë amerikane. Kontrata jonë specifikonte qartë: “Pa produkte kineze.” Magazinat ku ruheshin të gjitha armët dhe municionet ishin bunkerë nëntokësorë të ndërtuar në Shqipëri gjatë periudhës së komunizmit, për t’i mbrojtur nga bombardimet. Kushdo që njeh historinë e Shqipërisë e di që shumica e municioneve të saj vinin nga Kina. Por ne, si disa të rinj nga Majami, nuk e dinim këtë. Ushtria amerikane duhet ta kishte ditur, ndoshta që në fillim. Nuk e di nëse e dinin, por e di që kur Ralfi doli në gjyq, dolën email-e të brendshme të qeverisë që tregonin se ushtria e konsideronte këto municione kritike për misionin në Afganistan. Por pasi “Neë York Times” publikoi një artikull të turpshëm që ekspozoi situatën, ata pretenduan se nuk dinin asgjë dhe anuluan kontratën.

Në logjistikë ka shumë mundësi për korrupsion. Çdo hap i procesit është i ndjeshëm ndaj tij. Për transportin ajror, kemi nevojë për leje kalimi nga çdo vend që transportojmë mallrat ushtarake përmes hapësirës ajrore të tyre. Nuk mund të bënim asnjë dorëzim derisa çdo vend midis Shqipërisë dhe Afganistanit të na jepte leje fluturimi. Turkmenistani refuzoi të jepte lejen, derisa kuptuam që linja ajrore kombëtare e Turkmenistanit ofronte shërbime kargo. Morëm një ofertë transporti nga ata dhe pasi e pranuam, Turkmenistani dha menjëherë lejen e fluturimit. Ishte çështje e një “nxitjeje financiare.”

Një tjetër situatë ndodhi në Kirgistan, ku një avion kargo i ngarkuar me fishekë AK-47 prej rreth 600 mijë dollarësh u ndalua për t’u furnizuar me karburant. Qeveria kirgize pretendoi se nuk kishim licenca të rregullta dhe konfiskoi avionin dhe ngarkesën. E dinim që licencat ishin në rregull, sepse piloti nuk do të kishte fluturuar ndryshe. Më vonë mësuam që po përdornin këtë situatë për të ngritur çmimin e qirasë së bazës ajrore amerikane në Kirgistan. Pas rinegociimit, ata e dyfishuan qiranë në 60 milionë dollarë në vit dhe më pas liruan avionin tonë. Ishte një shembull i manovrimeve politike që nuk i kuptonim dhe nuk kishim asnjë kontroll mbi to. E vetmja gjë që mund të bënim ishte të informonim Departamentin e Shtetit dhe ushtrinë amerikane, duke shpresuar që ata ta çonin çështjen më lart në zinxhirin e komandës. Përfundimisht, situata u zgjidh.

Shqiptarët

Kur gjërat filluan të shkonin mirë dhe ne filluam të bënim dërgesa rregullisht, ndërsa Kosta, shqiptari që merrej me kutitë, po bënte ripaketimin, ne po dorëzonim nga 3 deri në 4 ngarkesa avioni në javë. Efraimi vendosi që të nxirrte më shumë para nga ky marrëveshje, siç e kishte zakon. Ai e pyeti Kostën, atë që merrej me kutitë, nëse mund të zbulonte se sa paguante Ministria e Mbrojtjes për municionet që ne po blinim.

Ne po i pagonim Henry, tregtarin zviceran të armëve, dhe po i pagonim shqiptarët direkt. Kosta kthehet disa ditë më vonë dhe i thotë Efraimit: “Ministria e Mbrojtjes po paguan 2 qindarka për çdo fishek, ndërsa ne po i paguajmë Henry 4 qindarka për fishek.”

Ky informacion e nxori jashtë kontrolli Efraimin dhe ai vendosi të shkonte në Shqipëri për të tentuar të rinegociojë me shqiptarët dhe për të arritur një marrëveshje direkte me ta. Ai më kërkoi që të falsifikoja një sërë dokumentesh për të bërë të dukej sikur furnizuesit tanë të tjerë, konkurrentët e shqiptarëve, na na kishin paguar më shumë para se sa ishte në të vërtetë.

Është mjaft e lehtë të falsifikosh dokumente, sidomos nëse ke një dokument legjitim dhe duhet vetëm të ndryshosh disa shifra. Ai i dorëzoi këto dokumente shqiptarëve dhe u tha: “Nëse nuk më jepni një çmim më të mirë, do të shkoj me konkurentët tuaj, çekët dhe ukrainasit.”

Shqiptarët i shikuan dokumentet dhe iu përgjigjën menjëherë: “Këto dokumente janë të rreme. Mos më tregoni më këto dokumente të falsifikuara.” Ata organizuan një takim me një njeri të quajtur Mihal Delijorgji. Në këtë takim, Efremi takoi Delijorgjin dhe një tjetër person që më vonë e njohu si djalin e kryeministrit.

Delijorgji i tha Efraimi: “E di që dëshiron një çmim më të mirë për municionet dhe gjithashtu e di që po paguan këtë djalë, Kosta, për ripaketimin. Pse nuk më jepni mua kontratën për ripaketimin? Unë mund të fitoj nga kontrata për ripaketimin dhe t’ju jap një ulje në çmimin e municioneve.”

Efraimi e pa si një ide të mirë dhe i tha: “Ai njeri është i pushuar nga puna. Ti je i punësuar tani. Le të bëjmë këtë.”

Kosta më telefonoi dhe më tha: “E di që po ndryshoni furnizues për ripaketimin dhe e kuptoj që është biznes, por jam ngarkuar me 20,000 dollarë vlerë kutish. Si e zgjidhim këtë?”

Unë i thashë Efraimi: “Pse nuk i paguan 20,000 dollarë për të kaluar kutitë?” Por Efraimi ishte skeptik dhe tha: “Çfarë mund të bëjë ai?”

Në fund, Kosta u zemërua shumë për ato 20,000 dollarë dhe lajmëroi The Neë York Times. Kështu nisi një hetim nga The Neë York Times që përfundoi me rënien tonë. Ai gjithashtu informoi shtypin shqiptar mbi skandalin e lidhur me këstet dhe korruptimin e politikanëve shqiptarë nga kontrata jonë.

Dy javë më vonë, Kosta u gjet i vdekur në rrethana misterioze. Ai ishte në një rrugë të shkretë, në mes të një fushe, dhe ishte i shtrirë në baltë, me makinën e tij të rrethuar rreth 30 metra larg nga trupi i tij. Nuk kishte dëshmitarë dhe ishte e paqartë nëse ishte një aksident apo një ngjarje e qëllimshme. Por për ata që e dinin situatën, ngjarja ishte shumë e dyshimtë.

Dhe që krimi i organizuar është i përfshirë ngushtësisht në sistemin politik. Definitivisht nuk do të shkoj më në Shqipëri ndonjëherë. Mendoj se do të qëndroj jashtë atij vendi, thjesht për siguri. Nuk jam më i shqetësuar për këtë sepse ndodhte rreth 18 vjet më parë, dhe shumë njerëz që ishin të përfshirë përfunduan në burg në Shqipëri. Diliu ose Niki përfunduan në burg. Ylli Pinari, i cili ishte shefi i kompanisë së eksportit, përfundoi në burg.

Në fakt, djali i kryeministrit më ka bërë një paditje për shpifje. Rasti në gjykatën e paditur përfundoi me hedhjen e padisë.

Sigurisht, sa më e paligjshme të jetë diçka, aq më i madh është përqindja e fitimit. Ky është thjesht karakteri i biznesit: sa më i madh të jetë rreziku, aq më i madh është edhe shpërblimi. Grupi Ëagner nga Rusia është një nga grupet që gjeneron fitimet më të mëdha në botë në tregtinë e armëve. Ata ofrojnë shërbime ushtarake për diktatorë në shkëmbim të aksesit në minierat e arit dhe diamanteve.

Paratë

Çdo marrëveshje për armë është unike. Në shembullin e kontratës sonë për të furnizuar me armë Afganistanin, Henri po paguante 2 cent për fishek për qeverinë shqiptare, ndërsa ne po i paguanim atij 4 cent për fishek. Na kushtonte rreth 5 cent për fishek transporti. Ne ua shisnim armët qeverisë amerikane për rreth 10.5 qindarka për fishek, që do të thotë se fitimi ynë ishte 1.5 qindarkë për fishek, pra rreth 15% e fitimit.

Në çdo biznes, gjithmonë ka elementë që shfrytëzojnë individë dhe organizata më të pafat në situata të vështira. Në rastin tonë, kur Delijorgji mori në dorë operacionin e ripaketimit, ai përdori ushtarët e ushtrisë shqiptare për të kryer këtë punë, dhe dyshoj se nuk u paguan më shumë se pagën e ulët që morën gjatë shërbimit ushtarak.

Ndërkohë, Kosta, i cili ishte një biznesmen privat, duhej të paguante punonjësit me paga normale për këtë punë, pasi ata nuk ishin pjesë e ushtrisë dhe nuk merrnin pagën që merrnin ushtarët nga qeveria. Prandaj, ai kishte shumë më pak fitime për shkak të kësaj diference.

Rrëzimi

Pra, The Neë York Times publikoi artikullin në mars të vitit 2008, dhe ishte një artikull shumë negativ për ne. Në faqe të parë të gazetës ishte një foto e municioneve të mbuluar me rust, pranë portretit të Efremit. Ato ishin municione iraniane që ndodheshin në bazën Hitbox pa u parë nga askush, sepse ishte një sasi shumë e vogël. Kishim disa hapësira të mbetura të ngarkesave nga fluturimet që po bënim nga Bullgaria, sepse po blinim granata nga Bullgaria. Municionet kishin degraduar shumë, ishin të korrodura dhe nuk funksiononin.

Oficeri që priste municionet në Kabul i hodhi një sy dhe tha: “Nuk do të paguaj për këto,” duke refuzuar t’i pranonte. Megjithatë, ata nuk kishin pajisje për riciklim municionesh në Afganistan dhe nuk dëshironin të paguanin për transportin e tyre për t’u kthyer. Kështu, i transferuan municionet në një cep të aeroportit dhe i lanë aty të korrodonin më tej në ajër të hapur. Dhe nga ky moment, gjithçka filloi të shkonte keq.

Departamenti i Drejtësisë bëri bastisje në zyrat e AEY-së. Unë isha larguar që më parë, sepse Efraimi më kishte njoftuar që nuk dëshironte të më paguante më, kështu që unë dorëzova dorëheqjen. Departamenti i Drejtësisë tha: “Ajo që keni bërë është një mashtrim masiv. Vendndodhja e vërtetë e origjinës së municioneve ishte Kina, dhe jo vetëm që e dinit këtë, por kishit një operacion të tërë të ripaketimit për të fshehur këtë fakt.”

Çdo certifikatë e dorëzuar për paraqitjen e performancës ishte akt mashtrimi. Ata i kishin dorëzuar 71 ngarkesa me avion që përmbanin këto municione të origjinës kineze. Kështu, u vërtetua që kishim kryer 71 vepra të mashtrimit, dhe për çdo vepër, mund të dënoheshim me deri në 5 vjet burg. Ata më ofruan mundësinë për të pranuar fajësinë, duke bashkuar këto 71 akuza në një të vetme. Kështu, unë pranova fajësinë dhe ndjehem me shumë fat që e bëra këtë.

Unë isha i ngarkuar me një gjykim përmes shtëpisë dhe nuk e kalova asnjë minutë në burg. Efraimi ndoshta do të kishte marrë një dënim ndryshe, por ai nuk mundi të mbetej larg tregtisë me armë. Ai përfundoi duke u përfshirë nga ATF në një operacion për të marrë armë, por kishte angazhuar disa avokatë të njohur në Miami dhe arriti ta negocionte në ulje.

Në lidhje me financat, Efraimi gjithmonë e kishte stilin që të investonte paratë e fituara nga kontratat e mëparshme në kontratat e reja për të financuar operacionet e tij. Ai përdorte fitimet për të financuar kontratat e reja, duke i quajtur këto fonde si investime për të mundësuar biznesin.

Unë nuk kam bërë ndonjë deklaratë. Herën e fundit që e pashë ishte kur isha duke e paditur për para në gjykim. Ai e trajtoi gjendjen sikur ishte i lumtur që më pa, duke thënë: “Oh, më vjen mirë që të shoh. A do të më japësh 5 milionë dollarët që më borxh?”

Megjithëse kalova një përvojë të çmendur dhe arrita të shmang burgun dhe një fat të keq shumë më serioz, ndihem me fat të madh që arrita të mbijetoj dhe të shmang përfundimin në burg ose në situata të rrezikshme.

Kontrata jonë shkaktoi një skandal politik shumë të madh, dhe si pasojë, procedurat dhe kontrolli mbi kontratat qeveritare u rrezuan dhe u rregulluan. Edhe pse tani di që disa njerëz janë ende në këtë sektor të kontratave qeveritare, më është thënë se shumë gjëra nuk kanë ndryshuar shumë. Një shembull është kontratat “cost-plus,” të cilat janë bërë më të rralla në disa shtete.

Kontratat “cost-plus” janë ato ku qeveria paguan të gjitha kostot që ndodhin për krijimin e një produkti ose shërbimi dhe një përqindje të caktuar fitimi për kontraktorët. Lockheed Martin është shembulli më i njohur, pasi ndihmoi në zhvillimin e avionit F-35 me këtë lloj kontrate.

Në kontrast, SpaceX ka marrë kontrata me NASA për të transportuar astronautë në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës me kontrata me tarifë fikse dhe jo “cost-plus,” duke ndjekur një model tjetër që mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme me një tarifë fikse.

Ëar Dogs

Pra, filmi Ëar Dogs ndodhi sepse Rolling Stone publikoi një artikull shumë të gjatë për historinë tonë në vitin 2011, pas dënimit tonë. Filmi e bën tregimin më emocionues dhe dramatik se sa ishte në përditshmërinë tonë, por në përgjithësi mendoj që është një film i shkëlqyer dhe ishte e këndshme që u realizua në këtë mënyrë. Kam qenë shumë i kënaqur me rezultatin. Sipas mendimit tim, ai ishte rreth 17% i saktë në lidhje me ngjarjet që ndodhën në jetën reale.

Kam tre sekonda “famë” në ekran në atë skenë ku Miles Teller, i cili përpiqet të shesë mbulesa shtrati për një shtëpi të pleqve në pesë minutat e para të filmit, është aty. Në atë skenë, një njeri luante në kitarë për të moshuarit në atë qendër për ndihmë të përhershme. Skena për të cilën më pyesin më shumë në lidhje me vërtetësinë është “triangulli” që ndodhte aty. Qesharake është që ajo skenë është e vërtetë, por me një kusht: nuk na ndodhi neve.

Ai ishte një ngjarje që ndodhi me personin që shkroi skenarin e Ëar Dogs, dhe që quhet Steven Chin. Ne nuk kemi shkuar në Irak. Ka pasur një marrëveshje me Berettën, e cila ishte baza për atë “triangull” në skenë, dhe kjo pjesë është e vërtetë. Megjithatë, ne përfundimisht nuk arritëm të mbledhim suksesin në atë kontratë dhe nuk ia dorëzuam ndonjëherë atë marrëveshje.

Një skenë tjetër që ishte plotësisht e sajuar ishte ajo ku Efraimi blen marijuanë, pastaj e mashtrojnë dhe nxjerr një mitraloz dhe qëllon në ajër për të marrë paratë e tij 300 dollarë mbrapsht. Kjo nuk ndodhi në të vërtetë. Ne kemi pasur armë automatike në kohën tonë. Kjo është e vërtetë. Ishim mbajtës të lejeve federale për armë dhe, pra, kishim të drejtë ligjor për të mbledhur armë automatike.

E ardhmja

Ne zakonisht i merrnim armët automatike Fuzzi Submachine Guns dhe shkonim në poligon për të qëlluar dhe aty ndodhte një gjë e veçantë: të gjithë të tjerët që qëllonin me armë të zakonshme bëheshin të heshtur dhe ndonjëherë ndiheshin të frikësuar kur e ndjenin zhurmën e armëve tona automatike. Ishte një gjë e bukur që e përjetuam, por, po, ne nuk i kemi përdorur ndonjëherë në situata të tjera, as për aktivitete të paligjshme dhe as në asnjë tregti droge.

Në tregtinë e armëve gjithmonë ekziston rreziku i korrupsionit. Shumica e këtij aktiviteti kryhet në mënyrë shumë të qetë për shkak të një elementi politik shumë të madh. Tregtia e armëve është gjithmonë një lojë mace e miu. Ata që përpiqen të shmangin mekanizmat e zbatimit në tregtinë ndërkombëtare janë gjithmonë duke kërkuar rrugë për të shpëtuar nga kontrolli, ndërsa ata që e zbatojnë ligjin janë gjithmonë duke u përpjekur t’i mbyllin këto vrima në sistem. Nuk mund të them nëse ka më shumë vrima që mbeten të hapura tani se sa ato që janë mbyllur, por jam i sigurt që ka vrima të ndryshme.

Kontratat me qeverinë në përgjithësi japin disa të dhëna interesante mbi atë që qeveria po bën në botë. Kur isha i përfshirë në kontrata me qeverinë, pashë një kontratë për shërbime sigurie për një bazë ushtarake në Çad. Nuk kishte asgjë mbi Çadin në lajmet ndërkombëtare, por atëherë e pashë atë kontratën dhe më bëri kurioz të kuptoja se çfarë po ndodhte atje. Pas rreth katër muajsh, ushtria amerikane nisi një operacion të madh kundër grupeve terroriste në atë zonë. Pra, kur shikon se çfarë po përpiqet të blejë qeveria, mund të kuptosh në një farë mënyre se çfarë plane ka.

Me shpërthimin e luftës në Ukrainë, Shtetet e Bashkuara kuptuan se shumë nga kapacitetet tona industriale që mbështeteshin për luftëra me shkallë të madhe janë zhdukur, sepse nuk e kishim menduar që do të ndodhnin luftëra të tjera. Për të mbështetur Ukrainën në këtë situatë urgjente, Shtetet e Bashkuara përdorën armët e veta nga stock-pajisjet e tyre dhe filluan të mbushnin sërish rezervat. Shpresoj që tregtia e armëve të bëhet një segment më i vogël i ekonomisë dhe që, në një të ardhme të largët, të zhduket krejtësisht.

Në mënyrë ideale, njerëzimi mund të shpenzonte paratë në gjëra shumë më produktive se në mënyra për të vrarë njëri-tjetrin. Megjithëse, fatkeqësisht, duket se konfliktet nuk do të ndalen së shpejti. Lufta në Ukrainë është shembulli më i qartë për këtë.

Mendoj se e ardhmja e konflikteve ushtarake do të luftohet kryesisht përmes dronëve dhe sistemeve automatike. Ka disa mekanizma dhe kuadro ndërkombëtare që përpiqen të kufizojnë tregtinë e paligjshme të armëve. Organizatat kriminale në SHBA dhe në botë mbështeten në këtë tregti të paligjshme për të mbledhur burime dhe për të mbështetur aktivitetet e tyre.

Megjithatë, problemi me marrëveshjet ndërkombëtare është se ato janë aq efektive sa zbatimi i tyre, dhe aktualisht nuk ekziston një agjenci e vërtetë e zbatimit ndërkombëtar të ligjit. Njerëzit më pyesin nëse ndjehem fajtor që furnizova armë, që në fund të fundit përdoren për të vrarë njerëz. Në rastin e kontratës sonë për Afganistanin, nuk ndjeva fare faj, sepse po furnizonim njerëzit që luftonin kundër talibanëve. Mendoj se njerëzit në Afganistan do të ishin më mirë pa qeverisjen e talibanëve.

Historia e më pasme

Ka njerëz që mendojnë se çdo aktivitet në tregtinë e armëve është i keq, por nuk e mendoj që është gjithmonë kështu. Një armë mund të përdoret për të vrarë një njeri, por gjithashtu mund të përdoret për të mbrojtur veten. Dhe mendoj se njerëzit që janë të sulmuar duhet të kenë mundësinë për të mbrojtur veten e tyre.

Industria e mbrojtjes, ashtu si çdo industri tjetër, është një biznes. A e mendoj të gabuar të fitohet para nga armët? Epo, kjo varet nga destinacioni i armëve dhe nga kush i përdor ato.

Në fillim të të 20-at, takova një mik të quajtur Ephraim DeViroli, i cili kishte hyrë në tregtinë e armëve përmes xhaxhait të tij, që kishte një dyqan të madh në Los Angeles. Ai ishte rreth katër vjet më i ri se unë në atë kohë, pra kishte vetëm 18 vjeç. Kur u takuam, i tregova për bizneset që po bëja, dhe ai më tha: “E di, shumë nga aftësitë që ke mund të aplikohen në biznesin tim gjithashtu. Duhet të gjej furnizues në të jashtme, të organizoj transportin, logjistikën, financimin, etj. Pse nuk vjen të punosh me mua? Më duhet një partner.”

Më tregoi llogarinë e tij bankare, dhe kishte 1.8 miliard dollarë cash në të pas vetëm një vit në këtë biznes. Atëherë mendoj: “Ai po fiton shumë më shumë para se unë; ka diçka që mund të mësoj këtu.” I thashë: “Jam me ty. Më mëso atë që di.” Dhe kështu fillova të hyja në tregtinë e armëve.

Punonim deri në 18 orë në ditë. Sasia e punës dhe natyra e kontratave federale në Shtetet e Bashkuara janë të tilla që, kur qeveria dëshiron të blejë diçka, përveç buxhetit të errët të CIA-s, pjesa tjetër e qeverisë federale duhet ta publikojë ligjërisht në faqen e saj të internetit, e quajtur sot sam.gov. Pastaj çdo kompani e kualifikuar që mund të japë një ofertë mund të paraqesë një aplikim për këtë kontratë. Qeveria analizonte ofertat e ndryshme dhe ai që merrte pikët më të larta fitonte mundësinë për të kryer kontratën dhe për të mbledhur fitimet.

Teorikisht, duhej të shqyrtonin historinë e kompanive që aplikonin, për të parë nëse kishin pasur anulime për shkak të shkeljeve kontraktuale më parë, gjë që ul mundësinë për të fituar kontrata të mëtejshme. Megjithatë, në praktikë kishte shumë hapësirë për përmirësime. Problemi me kontratat federale është se agjencitë janë shumë të shumta dhe shpesh nuk komunikojnë mes tyre. Pra, mund të ndodhte që një kompani të kishte vepruar në mënyrë të keqe në një kontratë me një agjenci dhe më pas një agjenci tjetër t’i jepte një kontratë tjetër, pa pasur në konsideratë shkeljet e mëparshme të saj.

Çdo kontratë që është nën 250,000 dollarë konsiderohet kontratë e vogël. Kur fiton disa kontrata të tilla, atëherë mund të fillosh të aplikosh për kontrata më të mëdha, në shumë miliona dollarë. Ne, brenda një viti e gjysmë, kaluam nga fitimi i kontratave nën një milion dollarë në fitimin e kontratave që shkonin deri në 300 milionë dollarë.

Gjatë kohës që isha në arrest shtëpie, më erdhi ideja për biznesin tim të parë, të quajtur BeatBuddy. Kompania ime, Singular Sound, që e prodhon BeatBuddy, ka nxjerrë tetë produkte të tjera që lidhen me muzikën. Më erdhi edhe një ide tjetër për tregun masiv me vëllain tim që e quajta Instafloss, një pajisje që pastron të gjitha dhëmbët për ju.

Biznesi im më i fundit është Ëar Dogs Academy, ku mësoj njerëzit se si të hyjnë në kontratat me qeverinë. Që kur doli filmi Ëar Dogs, më kanë kontaktuar qindra, ndoshta mijëra njerëz që më pyesnin si të mësojnë të bëjnë kontrata me qeverinë. Sigurisht, unë isha ndaluar nga kontratat federale për rreth 15 vjet. Së fundi, e fitova mundësinë për të dalë nga kjo listë ndalimi dhe kemi ndërtuar një kurs të tërë që ndihmon njerëzit të krijojnë një biznes, të regjistrojnë kompaninë e tyre në sistemin qeveritar, dhe të përfundojnë kontratat me qeverinë, duke ndërtuar një biznes të qëndrueshëm dhe të ligjshëm në këtë fushë.