Samiti i BE nesër në Tiranë/ Temat që do të diskutohen, nga lufta në Ukrainë, mbrojtja nga sulmet kibernetike, te emigracioni (Axhenda e PLOTË)

Cështja e migrimit dhe kërkimit të azilit në vendet e BE do të jetë në fokus të diskutimeve të samitit që mbahet në Tiranë   Që nga kulmi i krizës së migracionit në vitin 2015, BE ka zbatuar masa për të kontrolluar më mirë kufijtë e jashtëm dhe flukset e migracionit. BE dhe shtetet e saj anëtare po intensifikojnë përpjekjet për të krijuar një politikë evropiane të migracionit efektiv, humanitar dhe të sigurt, por pavarësisht politikave, vijon që kontinenti të përballet me problemet e flukseve migratore.

Rrugët më shqetësuese të bashkimit Europian për futjen e emigratëve të paligjshëm është Rruga e Mesdheut Lindor, futjen në BE të emigratëve ilegalë përmes Greqisë Qipros dhe Bullgarisë. Në vitin 2015, një numër i madh refugjatësh që kërkonin strehim nga lufta e Sirisë mbërritën në BE përmes kësaj rruge.

Rruga e Mesdheut Perëndimor i referohet mbërritjeve ilegale përmes Spanjës, e cila përdoret kryesisht nga emigrantët nga Algjeria dhe Maroku,por edhe ajo e mesdheut Qëndror që përdorin e Emigrantët nga Afrika Sub-Sahariane dhe Afrika e Veriut kalojnë tranzit nëpër Tunizi dhe Libi në udhëtimin e tyre për në Evropë.

Cështja e emigrimit bëhet akoma më e ndjeshme, në kushtet kur si pasojë e agrosionit rus mbi Ukrainën, miliona njerëz kanë ikur nga lufta, duke kërkuar strehim në vendet e BE-së dhe në Republikën e Moldavisë.

Udhëheqësit do të shkëmbejnë pikëpamjet për trajtimin e përbashkët të menaxhimit të migracionit edhe për shkak se numrat në rrugën migratore të Ballkanit Perëndimor janë rritur ndjeshëm gjatë vitit të kaluar.

Liderët e BE-së dhe të Ballkanit Perëndimor do të diskutojnë mënyrat e thellimit të angazhimit politik me një fokus të veçantë te të rinjtë.

Përballimi i sfidave të përbashkëta që vijnë nga ndërhyrje të palëve të treta, në vendet e BE por në veçanti në ato të Ballkanit Perëndimor dhe siguria kibernetike është një prej 4 shtyllave të do të marrë vëmendjen e Samitit të nesërm në Tiranë. 

Samiti do të jetë një mundësi për të diskutuar veprimet e koordinuara për çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes, të cilat janë bërë edhe më të rëndësishme në kontekstin e agresionit rus kundër Ukrainës. Kjo përfshin luftën ndaj ndërhyrjeve të huaja por edhe rezistenca ndaj sulmeve kibernetike. 
Më shumë bashkëpunim për t’i qëndruar pranë njëri-tjetrit në këtë ‘luftë moderne’, që vjen edhe pas sulmeve ruse dhe iraniane, pritet të jetë angazhimi i liderëve evropianë dhe ballkanikë. Më shumë siguri kibernetike kolektive është qëllimi parësor. 

‘Mjeti Evropian i Paqes’ është një dokument që është miratuar nga Këshilli Evropian në mars të vitit të kaluar, një instrument jashtë buxhetit që synon të rrisë aftësinë e Bashkimit për të parandaluar konfliktet, për të ndërtuar paqen dhe për të forcuar sigurinë ndërkombëtare, duke mundësuar financimin e veprimeve operacionale sipas Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (CFSP) që kanë implikime ushtarake ose të mbrojtjes. Ky dokument që pritet të jetë pjesë e diskutimeve intensive nesër zëvendëson dhe zgjeron instrumentet e mëparshme financiare në këtë fushë.  Janë rreth 5.7 miliardë euro për periudhën 2021-2027, me një tavan vjetor që shkon nga 420 milionë euro në 2021, në 1,132 miliardë euro në 2027, që janë pjesë e këtij super plani për një siguri më të madhe kolektive. 

Siguria kibernetike nga ana tjetër është një sfidë relativisht e re për Unionin. Sektorë kritikë si transporti, energjia, shëndetësia dhe financat janë bërë gjithnjë e më shumë të varur nga teknologjitë dixhitale dhe kjo i bën më vulnerable ndaj keqdashësve të huaj. Teksa dixhitalizimi sjell mundësi të mëdha dhe ofron zgjidhje për shumë nga sfidat me të cilat përballet Evropa ai gjithashtu ekspozon ekonominë dhe shoqërinë ndaj kërcënimeve kibernetike. 

Një përgjigje më e fortë për të ndërtuar një hapësirë të hapur dhe të sigurt kibernetike mund të krijojë besim më të madh mes qytetarëve në mjetet dhe shërbimet dixhitale. Tirana do të jetë ‘stacioni’ i radhës ku pritet të ketë një dakordësi dhe rezultate konkrete në këtë drejtim nga liderët e Bashkimit Evropian dhe ata të 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor.

Presidenti i Këshillit Europian, Charles Michel e quajti simbolik samitin mes liderëve të Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor që do të mbahet nesër në Tiranë, pasi sipas tij do të zhvillohet në zemër të rajonit.

Ai theksoi se ky samit tregon një evolucion të fortë të Shqipërisë sa i përket angazhimit.

“Samiti i nesërm BE- Ballkani Perëndimor është shumë simbolik sepse do të zhvillohet në Tiranë, në zemër të rajonit. Tregon një evolucion të fortë për sa i përket angazhimit”, shkruan Michel në Twitter.

Tirana është pothuajse gati të mirëpresë krerët e BE-së në samitin historik. Kështu u shpreh përmes një postimi në rrjete sociale, ambasadorja e BE-së, Christiane Hohmann. Kryediplomatja u shpreh se ky samit është një mundësi për të rikonfirmuar rëndësinë kyçe të partneritetit strategjik mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor. Përbri, ambasadorja bashkëngjiti edhe axhendën e samitit historik për vendin tonë.

“#Tirana është pothuajse gati për Samitin #BE - #BallkaniPerëndimor, i pari që do të zhvillohet në rajon. Kjo është një mundësi për të rikonfirmuar rëndësinë kyçe të partneritetit strategjik midis BE dhe Ballkanit Perëndimor, një rajon me një perspektivë të qartë të BE.”-shkruan Hohmann.