Zgjedhjet, koalicion me Dulen
apo Spahiun, dilemat e Ramës

TIRANE - Të gjithë bashkohen në një pikë, politikanë dhe analistë në lidhje me largimin e PBDNJ, të kryesuar nga Vangjel Dule, nga koalicioni opozitar drejt një Poli të Tretë me LSI e Ilir Metës: Sjell ndryshimin e hartës politike dhe surpriza në zgjedhjet parlamentare të 23 qershorit të këtij viti. Por dhe për mundësinë e një koalicioni me Aleancën Kuq e Zi të Kreshnik Spahiut, duke bërë njëherësh bilancin e përfitimit dhe humbjes nga një koalicion me njërën apo tjetrën parti.

Politikanë, deputetë dhe analistë të pavarur japin mendimin e tyre, ku nuancat e përcaktuara për qëndrimin e ardhshëm të Dules janë të ndryshme. Për gazetën “Shqiptarja.com” janë shprehur sekretari socialist për koalicionet Ndre Legisi, ish-kryetari i PD, njëherësh deputet i kësaj partie, Tritan Shehu, analistët Artan Hoxha, Lorenc Vangjeli dhe Arjan Vasjari. Të cilët në mënyra të ndryshme kanë bërë një analizë të thellë të situatës politike dhe shanseve për krijimin e aleancave të PS me partitë e reja apo ish-aleate por dhe për polet e reja politike, duke paralajmëruar në këtë mënyrë një hartë tërësisht të re politike shqiptare pas 23 qershorit të këtij viti. Madje flasin dhe për koston apo fitimin që mund të ketë në këto lëvizje politike.

Kështu, zyrtari i lartë socialist Ndre Legisi teksa i është përgjigjur pyetjeve ka nënvizuar faktin se të gjitha partitë në një koalicion ofrojnë vlerat e tyre dhe marrin e japim për njëra tjetrën. Në lidhje me PBDNJ ai e cilëson si një parti me kontribut të fortë në opozitë në katër vite, njëherësh dhe si një opozitë e fortë ndaj Berishës e mbështetëse e rotacionit politik. Pa përjashtuar në këtë mënyrë dhe AK, që pavarësisht se ka dalë nga gjiri i PD është për rotacionin politik. Ndërkohë që tonet patriotike të AK nuk përjashtojnë mundësinë që të dyja të jenë në një koalicion, duke marrë si shembull “bashkëjetesën” e monarkistëve dhe republikanëve në koalicionin aktual qeverisës të drejtuar nga Berisha. Ndërsa për një koalicion me LSI, ai e quan të pamundur si për AK, ashtu dhe për FRD e PBDNJ.


Gjithsesi Legisi shprehet se koalicioni me PBDNJ në zgjedhjet vendore pavarësisht nga problematikat brenda PS në zonat ku PBDNJ mori disa komuna, ishte i frytshëm e nuk ka arsye që ajo të jetë e shqetësuar nga bashkëpunimi i vitit 2009. Ndërsa analisti Artan Hoxha thotë se largimi i PBDNJ dhe afrimi i AK te PS, përpos anës së shifrave ku partia e Dules ka mbështetje 1 deri në 3 përqind parë në dy zgjedhjet e fundit, ndërsa AK ka rezultatin e disa sondazheve, të sajuara për të, në sensin politik përbën largimin e aleati kompaktibël me PS ndërsa ardhja e AK do të thotë bashkimi me një aleat jokompaktibël. Sa i përket koalicionit të PBDNJ me LSI sipas Hoxhës, rrit shumë numrin e votave krahasuar me vitin 2009. Për të, nëse iu referohemi rezultateve të vitit 2009 del se LSI e ndihmon PBDNJ në Vlorë e Korçë pa e konkurruar atë në këto zona, ndërsa PBDNJ e ndihmon LSI-në në Fier, Berat, Tiranë e Durrës pa e konkurruar atë në këto zona. Ndërsa po të qëndrojë PBDNJ me PS, kjo e fundit nuk fiton diçka që nuk e ka pasur. Ndërkohë që deputeti demokrat Tritan Shehu është shprehur se PBDNJ ka bërë gabim që është larguar nga PD në vitin 2009 dhe akoma bën gabim që e zgjat qëndrimin jashtë koalicionit me të. Njëherësh shpërthen në sulme ndaj AK, të cilën e cilëson si mbështetëse të kreut të PS Rama. Më konkretë në qëndrimet e tyre kanë qënë analistët Lorenc Vangjeli dhe Arjan Vasjari. Për Vangjelin PBDNJ dhe AK janë përcaktuar për një largimin e kësaj qeverisje, ndërsa është detyrë e tyre që të përfshihen në frymën opozitare për të realizuar rotacionin politik dhe përmes një bashkëpunimi mes tyre si dhe PS. Bashkimin e votave të PBDNJ me të PS ai e quan një vlerë të shtuar për opozitën. Ndërsa për një koalicion të PBDNJ me LSI Vangjeli tha se të dy partitë fitojnë nga një martesë e tillë e llogaritur për shkak se do të kenë anëtarë në të gjitha komisionet e numërimit në zgjedhje. Ndërkohë që analisti Arjan Vasjari thotë se një aleancë mes PS dhe dy partive PBDNJ e AK përtej 23 qershorit nuk mund t’i qëndrojë kohës për shumë arsye, ndërkohë që një koalicion mes PBDNJ dhe LSI do të rriste peshën e tyre përballë partisë më të madhe qeverisëse, për të rritur dhe përfaqësimin në qeveri me portofole qeveritare. Ndërsa aleanca e PBDNJ me PS jo vetëm që do të ishte një aleancë e fituar, por do të minonte që në embrion idenë e krijimit të një Poli të Tretë.

PËR PS, CILA ËSHTË MË E EFEKTSHME NE ZGJEDHJET E 23 QERSHORIT, ALEANCA ME ALEANCËN KUQ E ZI APO ME PBDNJ?

NDRE LEGISI, sekretar në PS për koalicionet: Në një koalicion gjithë partitë pjesëmarrëse ofrojnë vlerat dhe kapacitetet e tyre. Në rastin konkret PBDNJ është një parti që ka përballuar për katër vite opozitën e egër përballë Berishës, së bashku me ne socialistët. Ndaj dhe kontributi i saj në katër vite nuk mund të neglizhohet ose të bëhet sikur kjo gjë nuk ka ndodhur. Ndërsa Aaleanca Kuq e Zi është një parti e re që ka dalë nga gjiri i PD, që mban qëndrime të qarta opozitare dhe që është e gatshme të përballet me zgjedhjet e vitit 2013. Është një alternativë që mban qëndrime të ndryshme nga shumë subjekte të tjera politike. Karakteri i saj i theksuar patriotik duket sikur ndikon në mënyrë përjashtimore me PBDNJ. Në fakt këtu nuk mendoj se ka gjëra përjashtuese dhe të papërputhshme në kuptimin e prezencës në një koalicion të përbashkët. Unë do ta krahasoja këtë realitet me koalicionin aktual në të djathtën shqiptare. Në qeverinë e Berishës kemi në koalicion edhe legalistët që mbrojnë pikëpamjen e kthimit të mbretërisë në Shqipëri dhe republikanët që janë kundër monarkisë. Dhe asgjë nuk ka ndodhur që këto subjekte politike të përjashtojnë njëra tjetrën ose të konfliktohen në qeverisje. Kështu që Shqipëria është ende një demokraci e re, e pastabilizuar, ku njerëzit ende nuk janë përcaktuar definitivisht si të majtë apo si të djathtë. Ndaj dhe ka pak vend për të bërë deklarata përjashtuese nga subjekte të ndryshme për njëra tjetrën. Në dijeninë time PS nuk përjashton askënd nga angazhimi për të garantuar rotacionin politik në Shqipëri, për të larguar me votë qeverisjen e mbrapshtë të Sali Berishës së bashku me aleatët e vet. Pikërisht këtu është dhe pika kryesore që ne mendojmë se bashkon të gjitha partitë politike opozitare, të reja ose jo që janë të gatshme e duan rotacionin politik në Shqipëri.

ARTAN HOXHA, analist politik, Presidenti i TBU: Nuk mund t'i krahasoj dot këto dy opsione nga ana numerike pasi PBDNJ është një parti që ka një histori të qëndrueshme votash në nivelin e 1% në zgjedhjet politike dhe afro 3% në zgjedhjet vendore, ndërsa AK nuk ka një histori të shkuar dhe sondazhet e publikuara në media mua më duken të sajuara. Nga ana politike ikja e PBDNJ për PS do të thotë humbja e një aleati kompaktibël me PS ndërsa ardhja e AK do të thotë bashkimi me një aleat jokompaktbël e për këtë mjafton të krahasojmë tezat ekstremo-nacionaliste deri absurdo-nacionaliste të AK dhe qëndrimit mëse normal të PS ndaj çështjes kombëtare.

LORENC VANGJELI, analist politik: Më shumë se shtimi apo zgjedhja e siglave që do të garojnë nën flamurin e opozitës, nën nevojën e ndryshimit dhe të Rilindjes së vendit dhe në domosdoshmërinë e largimit të Berishës nga qeverisja, Partia Socialiste ka nevojë të krijojë frymën që do t’i nxjerrë masivisht shqiptarët në zgjedhje. Ka disa arsye që kushtëzojnë aleancat para apo paszgjedhore. Njëra prej tyre dhe më e rëndësishmja, është identifikimi i zgjidhjes nëpërmjet zgjedhjeve të problemit më të madh. Besoj se deri më tani, edhe AK edhe PBDNJ, kanë konsideruar Berishën dhe largimin e tij nga pushteti si të tillë. Është në çmimin e tyre më pas, në mund të tejkalojnë dallimet thelbësore që kanë mes tyre përballë këtij problemi.

TRITAN SHEHU, ish-kryetar i PD, deputet: Aaleanca Kuq e Zi është një grup spekulatorësh, ata janë një kobure në dorën e Edi Ramës që i përdor pikërisht për të hedhur mjegullnaja dhe për të krijuar turbulencën në kundërshtim me interesat e vendit. Ata i përkasin kampit të majtë e Edi Ramës dhe nuk ia vlen të diskutohet. Mendoj se Dule më 2009 bëri një gabim politik që doli nga koalicioni i së djathtës. Dhe bëri një gabim tjetër politik përsëri kur nuk hyri ne koalicionin e djathtë. Unë mendoj se zoti Dule ka paguar një çmim politik në këto vite për gabimet që ka bërë. Unë shpresoj që gabimet e bëra ti kenë vlejtur për të nxjerrë mësime dhe ai të kthehet në koalicionin fitues, në koalicionin progresiv, në koalicionin serioz që është koalicioni i madh i kryesuar nga Partia Demokratike.

ARJAN VASJARI, analist politik, pedagog UET: Është pak sempliste si pyetje. Nëse PS mendon për një aleancë përtej 23 qershorit, mendoj se, as AK dhe as PBDNJ nuk mund të jenë partnerë të përshtatshëm për të bashkëjetuar politikisht në qeverisje. Me AK, do të duhej të shpenzonte energji të pafundme për të administruar idetë dhe aksionet e saj radikale dhe nuk besoj se do t’ia dilte. Me PBDNJ, ndarjet janë të një natyre tjetër por, jo më pak akute. Mjafton këndvështrimi i ndryshëm që kanë deklaruar për modelin ekonomik (çështja e taksimit është vetëm njëra) për të kuptuar anomalinë që në start të idesë për aleancë.

LSI e drejtuar nga Ilir Meta çfarë fiton në një aleancë me PBDNJ?

NDRE LEGISI: Çdo parti ka të drejtën e saj për të bërë aleanca të caktuara politike parazgjedhore dhe janë forumet respektive që vendosin për koalicionet me të cilat do të përballojë një sfidë elektorale. Por do të ishte një çudi e madhe nëse FRD e Bamir Topit dhe e AK e Kreshnik Spahiut do të ndaheshin nga PD si një parti e madhe dhe tradicionale për t’u bashkuar me LSI në koalicion. Nuk do ishte një surprizë pa kosto për këto parti të reja një lëvizje e tillë politike nga një parti e madhe drejt një partie të vogël, pavarësisht premtimeve për mbështetje që mund të ketë marrë.

ARTAN HOXHA: LSI dhe PBDNJ janë dy parti me profile kompaktibël nga pikpamja programore dhe komplementare nga pikëpamja numerike. Lidhur me këndvështrimin numerik, nëse iu referohemi rezultateve të vitit 2009 del se LSI e ndihmon PBDNJ në Vlorë e Korçë pa e konkurruar atë në këto zona, ndërsa PBDNJ e ndihmon LSI-në në Fier, Berat, Tiranë e Durrës pa e konkurruar atë në këto zona. Shkurt, nga ky bashkim të dy partitë më shumë gjasa ndihmojnë njëra tjetrën, jo vetëm për të rimarrë rezultatin e zgjedhjeve të 2009 por edhe për ta shtuar atë e njëkohësisht duke i ndarë pa ndonjë siklet mandatet e marra bashkërisht, nëse do garojnë së bashku si Pol më vete. Natyrisht ky është opsioni më i mirë krahasuar me opsionin që secila parti të garonte veçmas se po ta krahasojmë me opsionin që LSI të futet në koalicion me një nga dy partitë e mëdha (PD në radhë të parë se duket thuajse e pamundur tashmë me PS), LSI do të përfitonte më shumë mandate se duke krijuar qoftë edhe Polin e Mesit me PBDNJ.

LORENC VANGJELI: Të dy partitë fitojnë nga një martesë e tillë e llogaritur për shkak se do të kenë anëtarë në të gjitha komisionet e numërimit në zgjedhje. Në kushtet e Shqipërisë, ku administrimi i votës është po aq i rëndësishëm sa thithja e saj, ky është një detaj jashtëzakonisht i rëndësishëm. Të dyja partitë, duke konsideruar oazet e reduktuara të votave të tyre, kanë së bashku një shans për maksimalizimin e tyre.

TRITAN SHEHU: Unë e dhashë përgjigjen time në lidhje me atë që mendon për pozicionin e PBDNJ. Pastaj vendimet i merr çdo forcë politike vetë dhe e gjen vetë vendin në politikë. Ndërsa në lidhje me LSI dua të them se koalicioni me të ka qenë i suksesshëm, real dhe rezultativ, prandaj nuk shoh asnjë arsye pse ai të mos përsëritet përsëri.

ARJAN VASJARI: Në terma, ngushtësisht elektoralë asgjë. Maksimalizimi i votës nuk bëhet me parti minore. Mirëpo kalkulimet bëhen në terma politike. Një koalicion LSI-PBDNJ do të rriste peshën specifike të aleancës në raport me qeverinë që do të dale nga zgjedhjet. Qe nënkupton, pretendime më të mëdha, më shume portofole, më shumë mundësi për të kushtëzuar aksionin e shumicës. Me pak fjalë, një lloj “pengmarrje”, ndonëse demokratike.


PO PARTIA SOCIALISTE E DREJTUAR NGA EDI RAMA ÇFARË PËRFITON NGA NJË ALEANCË ME PBDNJ?

NDRE LEGISI: Në zgjedhjet vendore pavarësisht nga problematikat brenda PS në zonat ku PBDNJ mori disa komuna, bashkëpunimi ishte i frytshëm, dhe nuk ka arsye që PBDNJ të jetë e shqetësuar nga bashkëpunimi i vitit 2009.

ARTAN HOXHA: PS nuk fiton ndonjë gjë që nuk e ka pasur në 2009 pasi PBDNJ ishte në koalicionin e PS në ato zgjedhje, por të paktën nuk humbet diçka që e ka pasur e me këtë histori të votave dhe sistem zgjedhor, humbja e një aleati të këtillë si PBDNJ, me histori solide të votave, nuk është kosto e lehtë për t'u rekuperuar.

LORENC VANGJELI: Kur thoni Edi Rama kam përshtypjen se kini parasysh opozitën në tërësi. PBDNJ, në këto katër vjet ka qenë pjesë e opozitës. Edhe pse pa një marrëveshje të shkruar bashkëpunimi, kjo parti ka qenë e distancuar nga pushteti dhe një kritike e tij. Tashmë, për shkak të pragmatizmit, dallohet që kjo parti është duke krijuar distancë me PS-në dhe duke krijuar edhe shkaqe për ta shpjeguar këtë distancë. Megjithatë, në të gjitha rastet, vota e PBDNJ-së, e bashkuar me votën e pritshme masive të opozitës, është padyshim një vlerë e shtuar dhe e mirëpritur.

TRITAN SHEHU: Unë mendoj se ai që do humbë nga një koaolicion me PS do jetë PBDNJ, ashtu sikurse humbi më 2009. Kështu që unë mendoj se PBDNJ duhet të gjykojë mirë pozicionin dhe interesat e saj, duke rishikuar pozicionin dhe vendimin e saj më 2009.

ARJAN VASJARI: Mbi të gjitha fiton një aleat. Asnjë nga këta që ka aktualisht nuk mund të përkufizohet si i tillë. Këta janë një enumeracion i lodhshëm siglash dhe emrash, që mund të jenë edhe tridhjetë por, janë pa përmbajtje elektorale dhe, në pjesën dërrmuese, pa kurrfarë domethënie politike. Nga ana tjetër, shprish që në embrion idenë e një Poli të Tretë i cili, sipas të gjitha gjasave, do të ishte një lloj “colpo di grazia” për fatin elektoral të PS-së më 23 qershor.

Shkrimi u publikua sot ne gazeten Shqiptarja.com
(sg/shqiptarja.com)