Kadare, fitues i “Pro-Za Ballkan”, shkrimtari: Na bashkojnë çështje rajonale dhe globale, si: Ku përfundon Europa?

Festivali Ndërkombëtar i Letërsisë “Pro-za Ballkan” vlerëson me çmimin “Pro-za” çdo vit autorë të shquar, për kontributin autorial në zhvillimin e letërsisë së Ballkanit. Këtë vit me këtë çmim u vlerësua shkrimtari i madh shqiptar, Ismail Kadare. Ai vlerësohet për opusin e tij impozant shumëvjeçar romancier dhe eseistik, i cili, rregullisht shkakton jehonë të madhe në kritikën evropiane dhe atë botërore.

Për shkak të pamundësisë që festivali të mbahet në terminin e zakonshëm (në fund të majit), laureati e mori çmimin, i cili përbëhet nga statuja dhe pjesa monetare, në shtëpinë e tij në Paris. Ndërsa, organizuesit kanë informuar se edicioni i tetë i festivali do të mbahet në vjeshtë.

Këshillin për ndarjen e çmimit “Prozart” e përbëjnë, Ermis Llafazanovski – kryetar, Aleksandar Prokopiev dhe Dejan Trajkovski – anëtarë.  Thuhet se, në krijimtarinë prozaike të Kadaresë ndërthuren e kaluara dhe bashkëkohorja, miti dhe ironia, individualja dhe kolektivja, të bartura në idiomë shumë specifike, karakteristike, stilistike dhe gjuhësore, që e veçojnë veprën e tij në grupin e kolosëve bashkëkohorë botërorë të letërsisë.

“I papërmbajtshëm ndaj ndershmërisë së shkrimtarit, por edhe qëndrimit intelektual me kapacitet imagjinar të pashtershëm, Kadare vazhdimisht gjatë gjysmë shekulli krijimtari i befason njohësit e letërsisë me përpunimin e lartë letrar në tema në të cilat bashkëveprojnë lokalja dhe universalja”, – shkruan këshilli në vlerësimin që ka bërë.

Nga ana tjetër, Kadare përmes një letre, shpreh falënderim dhe mirënjohjen e tij, sikundër edhe pikëllim për pamundësinë për ta pranuar çmimin personalisht.

“Kuptohet se më paraqet rëndësi të madhe që çmimi ‘Pro-zart’ e madhështon letërsinë e Ballkanit dhe jam i nderuar që bëj pjesë në shoqërinë e laureatëve të deritanishëm të kësaj mirënjohjeje. Lexuesit e veprave të mia, ndoshta fillimisht më kanë konsideruar shkrimtar shqiptar dhe kjo është mjaft e arsyeshme. Ata ndoshta më konsiderojnë edhe autor i cili hulumton ngjarje të caktuara të historisë të cilat nuk janë të rëndësishme vetëm për rajonin ballkanik, si Shekspirin, tragjedinë greke, Luftën e Dytë Botërore, aferën Pasternak. Mund të shtoj se letërsia e Ballkanit është letërsi globale sepse aq shumë autorë ballkanikë, duke më përfshirë edhe mua, lexohen me përkthim. Aq më tepër, çështjet tona rajonale janë çështje globale, ku për shembull, përfundon Evropa? Nuk bëhet fjalë për çështje, në të cilën letërsia e Ballkanit apo cila do tjetër, mund të përgjigjet me definicion, por është çështje në të cilën letërsia dhe historia u treguan fashinante. Shpresoj se lexuesit do ta shfrytëzojnë mundësinë të zhyten në letërsi në këto momente të pakëndshme”, – ka shkruar mes tjerash, në letrën e tij, Kadare.

Ismail Kadare është autor i shumë librave të njohur ndërkombëtarisht, mes të cilave “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, “Kështjella”, “Ura me tri harqe”, “Piramida” dhe “Trashëgimtari”.

TAG:
• Ismail Kadare
• Cmimi Pro-za