POP 5

Lajmet më të lexuara të 5 minutave të fundit

Opinion

Pse Kadare duhet ta marrë çmimin Nobel?

Kanë mbetur vetëm dy orë nga koha kur Akademia Suedeze do të shpallë Nobelin për letërsi për vitin 2022.

Pse Kadare duhet ta marrë çmimin Nobel?

Ismail Kadare

Kanë mbetur vetëm dy orë nga koha kur Akademia Suedeze do të shpallë Nobelin për letërsi për vitin 2022. Kureshtja e gjithë atyre që janë të lidhur fort me botën e letrave do të marrë fund me emrin e fituesit të ri të këtij çmimi, i cili prej më shumë se një shekulli shihet si autoriteti më i madh letrar në botë. Në një botë mes tensioneve të reja të kohës, a do të jetë vepra fituese e Nobelit një vepër që është thelb i këtyre ndryshimeve? Nëse mund të lexojmë mes shenjave që autoritetet suedeze japin në faqet e tyre zyrtare, shohim se sot ata kanë shpërndarë thëniet e dy nobelistëve amerikanë, Ernest Hemingway dhe Toni Morrison. Të dyja shprehjet lidhen me vlerën e librit të vërtetë dhe të shkrimtarit, dy kritika që kjo Akademi i ka pasur këto vite për Nobelistët e zgjedhur vitet e fundit. A do të jetë Nobelisti i sotëm një shkrimtar i zejes së vërtetë? Mes emrave favoritë të basteve, por dhe të kritikës nuk ka munguar dhe emri i shkrimtarit tonë Ismail Kadare. Më poshtë po rendis disa shënime të shpejta se përse Kadare dhe letërsia shqipe duhet ta presë sot çmimin Nobel?

Shqipëria hyn në vendet e Ballkanit që ka një letërsi me rrënjë të thella, mjafton të kujtojmë faktin që Kadare e sjell shpesh në shkrimet e tij se romanet e letërsisë shqipe janë botuar në latinisht që në shekullin e 15-të, ndaj ky vlerësim për letërsinë shqipe në korpusin e madh të letërsisë botërore është i vonuar. Dokumenti më i vjetër i gjuhës shqipe daton në vitin 1462, Formula e Pagëzimit, shkruar në dialektin e veriut me alfabetin latin. Guljem Adami, Arqipeshkvi i Tivarit në një raport të vitit 1332 dëshmon shkrimin e gjuhës shqipe me alfabetin latin. Letërsia artistike në ato kohë ekzistonte në dy gjuhë, latinisht dhe shqip. Ky fakt do të mjaftonte që shkrimtari më i madh i kësaj gjuhe të renditej bri nobelistëve të çmimit më të madh botëror në fushën e letrave prej 121 vitesh.

Në listën e autorëve të rëndësishëm të këtij shekulli, Ismail Kadare është ndër autorët më të përkthyer në gjuhë të tjera. Harta e botimeve të librave të tij i kalon 45 gjuhë, një tjetër vlerësim i cili gjendet në profilet e nobelistëve ndër vite. Vepra e Kadaresë, shpërndarja e tyre nëpër botë, rikonfirmon karakterin universal të saj. Mund të themi që letërsia shqipe është ndër më të njohurat e kohës me dy vepra “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” dhe “Pallati i ëndrrave”, dy nga veprat më të komentuara nga autoritetet e larta të kritikës botërore ndër vite.

Nuk duhet harruar se kjo vepër u krijua nën diktaturën më shtypëse në botë, një kohë e cila orientonte dhe frymëmarrjen e letërsisë, dhe Kadare arriti të krijonte një tjetër univers paralel me veprat e tij. Letërsia e madhe arrin të japë në çdo kohë ndjesitë e kohës kur e lexon, ndaj është e vlefshme në çdo kohë. Në të gjithë trupin e saj, letërsia e madhe, e vërtetë është një letërsi botërore se është vetë historia e njeriut.

Në kohë kur bota është futur në një tjetër qasje, pas luftës në Ukrainë, veprat e Kadaresë na tregojnë përmes forcës së tyre nevojën për t’u mbështetur te letërsia si një akt kundër luftës. Trazimi botëror ka qenë gjithnjë trazimi i letërsisë së madhe, dhe kjo ndjehet në veprat e tij.

Modelet janë një tjetër ndjesi që letërsia e këtij shkrimtari të madh afron, aftësi e letërsisë së vërtetë. Letërsia e tij bën pjesë në traditën e letërsisë së madhe botërore, duke pasur një unitet të brendshëm , të habitshëm. Prova e një letërsie është qëndrueshmëria në kohë, dhe shumica e fabulave në veprën e Kadaresë i qëndrojnë kohës.

B.K./Shqiptarja.com
Komento

KUJDES! Nuk do të publikohen komente që përmbajnë fjalë të pista, ofendime personale apo etiketime mbi baza fetare, krahinore, seksuale apo që shpërndajnë urrejtje. Në rast shkelje të rëndë të etikës, moderatorët e portalit mund të vendosin të bllokojnë autorin e komentit, të cilit do t'i ndalohet nga ai moment të komentojë te Shqiptarja.com

Komente

  • Tironci: 07/10/2022 11:10

    Per Gruezi'n : dukesh nje injorant i vertete ! Edhe gjuhen shqipe nuk e shkruan sakte ! I bindur qe nuk ke lexuar me shume se 10 libra ne jeten tende ! Tironci

    Përgjigju
  • Grüezi: 07/10/2022 09:27

    Duhet ta marr sepse e dëshiron shum, përndryshe çmimi nobel si të shkon te shoku ismail do të gjenë momentin e duhur me ikë nga aty dhe me shku kudo tjetër që do ndihej më mirë. Në momentet më të rënda ja kthen shpinën atdheut, i mbrojturi nga pushtitetit komunist, njeri arrogant......

    Përgjigju
  • Sondazhi i ditës:
    23 Dhjetor, 23:33

    Opozita proteston duke paralizuar 3 orë Tiranën, si e vlerësoni?

Lajme të tjera



×

Lajmi i fundit

Festat sjellin trafik të rënduar në Tiranë, eksperti: Semaforët e shumtë bllokojnë qarkullimin, duhen mbikalime! Shoferët nuk zbatojnë rregullat

Festat sjellin trafik të rënduar në Tiranë, eksperti: Semaforët e shumtë bllokojnë qarkullimin, duhen mbikalime! Shoferët nuk zbatojnë rregullat

25 Dhjetor, 14:55