Shkrimtari dhe studiuesi i shquar Moikom Zeqo ka shkruar një nga monografitë më profesionale e më të bukura në fushën e letërsisë, “Lasgushi i panjohur”, sprovë për një lexim të ri.” Libri prej 450 faqesh është hartuar mbi kompozimin e shumë elementëve biografikë e duke zbuluar universin krijues të poetit të madh kombëtar. “Lasgushi i panjohur” është një thënie më se e saktë, sepse në këto 450 faqe libër, Moikom Zeqo zbulon se krijimtarisë së Poradecit i është parë vetëm maja e ajsbergut. Dorëshkrime, letra, e një pasuri e jashtëzakonshme arkivore gjendet në këtë libër.
Mes tyre spikasin histori të panjohura, të marrëdhënieve të Lasgushit me bashkëkohësit, si ky letërkëmbim i rrallë mes tij dhe Tefta Tashkos në paragrafin “Vorbulli i letrave”, ku mësohet se Lasgush Poradeci i ka shkruar dhjetërsa këngë sopranos së shquar. I ka përkthyer arie botërore dhe ka përshtatur për këngë disa nga poezitë e tij, siç është edhe kroi i fshatit tonë, një ndër ariet më të bukura të kënduara në gjuhën shqipe. Letërkëmbimi i ngrohtë mes Poradecit e Tashkos rrëfen edhe një prirje të panjohur të sopranos. Ajo siç duket në këto dy letërkëmbime, institonte që edhe ariet botërore të këndoheshin në gjuhën shqipe, një gjë e rallë në traditën e operës botërore. Dhe pikërisht për të kënduar ariet dhe operetat në gjuhën shqipe Tefta Tshko kishte gjetur përkthyesin dhe poetin më të shquar të kohës. Krijimtaria e përbashkët e tyre duket se do ‘t’u mbijetojë shekujve.
Në maj të vitit 1937, Tefta Tashko i shkruante poetit nga Roma:
“Romë, 9 maj 1937
Fort i nderuem zotni,
Me anën e vëllait tem Gaqos, mora coupletin e Serenatës të Shubertit që patët mirësinë ta shkruanit dhe ju falenderoj tepër.
Sot mora prapë letër prej vëllait dhe më thotë se i pate propozuar që të bënim me kënaqësi përkthimin komplet të kësaj serenade, si dhe zgjatimin e këngës popullore “Kur më vjen burri nga stani”. Unë nga ana jonë jam fort e prekur prej ofertës suaj dhe ju falënderoj shumë që më parë.
Jam aq e gëzuar se do të jetë e para herë që do të më jepet rasti të këndojë fjalët e një poeti shqiptar, që gjithë atdheu ynë e njeh dhe admiron talentin e tij. Po ky rast është edhe më i pëlqyeshëm për mua, meqënëse poezitë tuaja do t’i këndojë për enregjistrimin e pllakavet që do bëjë fare së afërmi në Milano. Gjë që më duket ngjet për të parën herë në Shqipëri.
Po të jetë se disponon dhe pak kohë më shumë, mund t’u lutesha për përkthimin e operetës lexhere franceze “Le caeur et la main”, ….
Për të gjithë këto përsërit falënderimet e mia, duke i pritur sa më shpejt. Pranoni ju lutem zotni të falat e mia të sinqerta.
Me mirënjohje
Tefta Tashko”
Në qershor të vitit 1937, Tefta Tashko i shkruante poetit nga Roma:
“Romë, 14.6.1937
I dashur Zoti Poradeci
Më parë kërkoj ndjesë për vonesën e përgjigjes sime kundrejt letrës suaj të dashur. Por shkaku ka qenë se shkova menjëherë për Milano, ku ndjenja 15 ditë. Dhe është e tepër t’ju them se s’pata asnjë minutë të lirë, Dje u ktheva në Romë dhe vrapoj t‘ju falënderoj nxhehtësisht për vjershat tuaj të bukura. Veçanërisht spirituale janë dy couplet-et e “Burri nga Stani”, të cilat të them të drejtën, pata pak zor t’i këndojë, se më mori një e qeshur e fortë ne enregjistrim e sipër.
Po ekzekutimi ka qenë i mirë për gjithë këngët dhe së shpejti dalin për qarkullim. Do t’u lutem pra, të keni mirësinë të më dërgoni dhe autorizimin për fjalët e Serenatës, si dhe ato të “Burri nga Stani”, dhe unë do ia komunikojë shoqërisë “Columbia” për të cilën këndova” Tefta Tashko”
Lajme të tjera
-
Lasgush Poradeci, helmi që mbante në dollap nga frika e arrestimit dhe letërkëmbimet e tij
1 Nëntor, 21:13
-
‘T’i shtrydhën trutë putanat’, Kujtimet e panjohura të Lasgush Poradecit për Enver Hoxhën: Kur erdhi nga Parisi, kolegët e tallnin ‘Tutkun’
2 Tetor, 11:22 -
“Zonjushës Musine Kokalari”, zbulohen pjesë nga letërkëmbimi i Lasgush Poradecit me disidenten
8 Qershor, 14:46
-
Shfaqet dokumentari Tashko-Koço, një love story shqiptar! Historia prekëse e dy artistëve të mëdhenj të viteve ’30-‘40
30 Tetor 2023, 16:50
-
‘Sipas intrigave të kurdisura nga Shefqet Verlaci, doktor Papajani, ishte larguar nga Elbasani, pasi ra në dashuri, me gruan më të bukur…’/ Historia e mikut të ngushtë të Lasgushit
3 Tetor 2023, 07:20
-
Rikthen Tefta Tashkon, 80-vjetori i lumtur i Eno Koços
30 Prill 2023, 21:30
-
Cilat ishin amanetet e poetit të madh kombëtar, e bija e Lasgush Poradecit rrëfehet në ‘Esencë’: Për babanë u hesht 50 vjet
31 Mars 2023, 20:31 -
Një letërkëmbim i Lasgush Poradecit me Gjergj Pekmezin në vitin 1928
15 Nëntor 2022, 22:51
-
Poradeci, mbledhës i folklorit muzikor e letrar, nga populli e pa censurë! Këngët grarishte erotike e të dashurisë, e bija: Asokohe nuk i botuan
13 Nëntor 2022, 13:29
-
650 titujt e Poradecit i dorëzohen Bibliotekës, e bija: Ishin më shumë, në ’45-ën regjimi i detyroi të grisnin edhe Fishtën! Shënimet e veçanta të poetit
4 Nëntor 2022, 16:29
-
Drejt BE-së si endëset më të mira të pëlhurave
19 Korrik 2022, 10:57
-
'Tashko, Koço e Antoniu, si e mbrojtën tabanin muzikor', Kastriot Tusha: Këngët popullore, ADN-ja jonë muzikore
28 Shkurt 2022, 16:27
