Ekskluzive/Alia: Letra anonime
që lajmëronte krijimin e PD- së

Kjo pjesë e inçizimit të mbledhjes së Ramiz Alisë me drejtuesit e Sigurimit të Shtetit, mbajtur në Tiranë me 17 gusht 1990, mund të jetë pjesa më interesante e takimit. Pasi ka folur gjerë e gjatë për rëndësinë e punës së Sigurimit në mbledhjen e informacioneve dhe raportimin e tyre, Ramiz Alia zbulon një detaj krejt të panjohur dhe tejet kurioz.

Alia përmend një letër anonime dërguar në Komitetin Qendror, ku flitej për krijimin e Partisë Demokrate. Sipas Ramiz Alisë  Sigurimi i shtetit kishte bërë edhe hetime për të zbuluar se kush e kishte dërguar atë letër anonime, por nuk kishin arritur të zbulonin asgjë.

Ndërsa kjo diskutohet me 17 gusht të 1990-ës, letra anonime dhe kjo ngjarje që kishte trazuar komitetin qendror të PPSH-së duhet të datojë që në muajt e parë të ‘90-ës, pra afro një vit para se të krijohej me të vërtetë Partia Demokratike.

Më poshtë, sjellim sot pjesën e katërt të inçizimit, për ta mbyllur me pjesën e fundit të këtij takim në botimin e ditës së nesërme në Shqiptarja.com.

PJESA E KATERT
 
(Vijon nga dje)
 
Vini re, të gjitha veprimet, ose më mirë ato që ju i quani ngjarje të jashtëzakonshme, që na ndodhin ne, të tëra janë sepse nuk zbatohen rregulloret, nuk zbatohen ligjet. Nuk ka asnjë ngjarje të jashtëzakonshme që të ketë ndodhur dhe të jetë zbatuar ligji ose të jetë zbatuar rregullorja. Ja, në praktikën tuaj të përditshme: “u dogj kjo sepse roja me kandil punonte ku kishte kashtë”. Ë?, ndodhi kjo sepse puntori nuk kishte larë duart, i kishte me benzinë, mori flakë, ta zemë, e kështu me radhë. Kurse rregullorja thotë kështu:

Pra, vendosja e ligjit, vendosja e rregullores flet për demokratizim të jetës, për revolucionarizim të jetës. Likujdimi i ligjit, likujdimi i rregulloreve, zëvëndësimi i tyre me urdhërim, do të thotë, vendosje e subjektivizmit. Pra, vendimet e plenumit të Komitetit Qendror lidhur me çështjen e ligjeve, pikërisht kishte për qëllim dhe ka për qëllim të demokratizojë jetën në kuptimin që të vejë në rregull tërë sistemin tonë shoqëror.

Ja, shikoni ç’po na ndodh në ekonomi. Neve nuk kemi fare sistemin e taksave. Do të thoni ju, “por, e kemi hequr”. Po, po, e hoqëm, e kemi hequr. E kemi hequr, por tani po e shikojmë se sa keq kemi bërë që e kemi hequr, sepse del çështja që del fshatari në Pazar për të shitur (dhe ka dalë edhe përpara, s’po del sot) dhe neve nuk dimë, as t’i vëmë taks fshatarit, as t’i vëmë ato rregullat higjenike, që janë të domosdoshme dhe polici s’di ç’të bëjë, dhe pastaj mileti thotë “pse s’e bën polici”.

Çfarë të bëjë polici? Të rrahi? Ja që u fut në një rrugë të gabuar! T’ja marri mari mallin? S’ka të drejtë, me ligj s’ka të drejtë, s’ka ligj. Ja që u fut në një rrugë të gabuar! Dhe çfarë ndodhi, ndodh fërkimi midis popullit dhe policisë. Në vend që të shohi tek polici mbrojtësin e rednit, mbrojtësin e shoqërisë, mbrojtësin e ligjit, shikon njeriun i cili vepron sipas qefit të vet, sepse këtij ja mori, këtij nuk ja mori; për këtë e zbatoj rregullin, për këtë nuk e zbatoj rregullin, sipas pikpamjes së tij. Kurse ligji e rregulli nuk bëjnë përjashtim.

Prandaj, e tërë kjo politikë e Partisë, të gjitha këto masa që po merr Partia nuk janë çështje të cilat mund të interpretohen gabim, që po bëhen, siç tha ai shoku që “pse erdhi Kuelari”. Jo, mo, jo, s’u bënë pse erdhi Kuelari, d.m.th. sigurisht kjo ishte një parullë që përhapën, sepse mekanizmi ekonomik për të cilën ne vendosëm, na janë dashur dy vjet për ta studjuar, se nuk janë punë kaq të thjeshta, dhe ka dy vjet që po e studjojnë, grupe të ndryshme të Komitetit Qendror dhe të qeverisë, dhe megjithatë, prapë, akoma s’është i qartë.

Ja! Bëra mbledhje me ekonomistët përpara 3-4 ditësh dhe vura re që ka akoma gjëra që vetë ekonomistët s’i kanë të qarta. Po pse duhet bërë ajo: sepse ka probleme ekonomike që nuk ecin, sepse duhet të bëjnë të interesuar klasën puntore për prodhimin. Të gjithë shokët janë dakord që masat që morëm në fshat lidhur me rritjen e shpërblimit, d.m.th. me lidhjen e prodhimit të brigadës me shpërblimin, “n.q.s. brigada tejkalon prodhimin”, ë, që merr tërë shpërblimin, të tërë shokët janë dakord që ky vendim e nxiti prodhimin në fshat, nxiti fshatarësinë të punojë më mirë dhe e bëri më të kënaqur fshatarsinë, pati të ardhura më të mëdha fshatarsia. Këtë, a ka mundësi ta bëjë klasa puntore? Ky është thelbi, të bëjnë të interesuar klasën puntore që të rrisë prodhimin.

Mirpo ky mekanizëm, nuk është aq i lehtë në industri si në bujqësi, sepse prodhimin bujqësor e shikon pas 3 muajsh ose pas 6 muajsh, kurse në industri nuk është kështu, se varet nga lënda e parë që vjen, varet nga disa faktorë të tjerë, nga teknika që ke në dispozicion, nga teknologjia që përdor etj., etj.

Pra, problemet nuk janë aq të thjeshta, por e kisha fjalën që nevoja e mekanizmit ekonomik diktohet nga nevoja e zhvillimit të vendit. Ne kemi teknikë dhe teknologji të prapambetur, dhe ne na del e domosdoshme të ripërtërijmë teknikën e teknologjinë, por t’i futemi ne tërë teknikës e teknologjisë në Shqipëri, duhet të kemi parasysh: nuk kemi fuqi ekonomike, se do të duheshin qindra milion dollarë.

Atëhere, nëpërmjet mekanizmit ekonomik ne përpiqemi që secila ndërmarrje t’i krijojë kushte vetes për përmirësimin teknik dhe teknologjik, nëpërmjet iniciativës së klasës puntore, nëpërmjet organizimit më të mirë të punës, nëpërmjet interesimit, pra të bëjmë të interesuar ndërmarrjen që të ketë të ardhura më të mëdha.

Për konsekuencë, pjesa më e madhe e të ardhurave neto t’i mbetet ndërmarrjes, ndërsa buxhetit të shtetit t’i shkojë ajo që quhet “e ardhura neto e centralizuar” më e kufizuar, dhe jo siç ishte deri tani, që shteti ja merr të tërë të ardhurën e centralizuar ndërmarrjes.

Pra, qëllimi është të nxisim programin teknik dhe teknologjik në ndërmarrje.

Kuptimi i këtij mekanizmi, për të arritur këto qëllime, ku të bëjmë të interesuar ndërmarrjen (pra atë që quajmë interes të kolektivit), të bëjmë të interesuar individin (atë që quajmë interes të individit), por të jetë i interesuar dhe shteti, sepse dhe shteti është i interesuar kur ekonomia përparon, pra interesin e përgjithshëm të shtetit, rakordimi i këtyre, krijimi, harmonizimi i këtyre interesave, ky është qëllimi i mekanizmit ekonomik.

Por, në qoftë se këtë nuk e kuptojnë mirë ekonomistët, n.q.s. këtë nuk e kupton mirë klasa puntore dhe nuk i shpjegohet klasës puntore, nuk është kollaj të vihet në jetë. Dhe nuk e ka fajin mekanizmi ekonomik, e ka fajin shpjegimi i dobët i tij.

Janë bërë shumë seminare, shumë mbledhje, nga shumë njerëz për këtë çështje, por fakt është që akoma nuk është kuptuar si duhet.

Një gjë e ka kuptuar mirë klasa puntore, edhe fshatrësia, por që e ka kuptuar së prapthi, d.m.th. ka kuptuar që këto masa që po merr Partia shkojnë në dobi të fshatit, në dobi të puntorëve, dhe kjo, në vend që (dhe këtu është dobësia e punës së Partisë) të nxisë klasën puntore dhe fshatarsinë për punë më të madhe, që të marrin të ardhura më të mëdha, ka nxitur kërkesat e mëdha, pa punë. Këtu futet, pastaj (siç e tha Hajredini), armiku në mes, që nxit. P.sh. më vinte një letër nga Dukati i Vlorës, (anonime ishte, dhe sigurisht një njeri e ka shkruar, megjithse thoshte pleqtë e Dukatit).

Çfarë kërkonte. Thoshte: “Shoku Ramiz, kjo politika e Partisë shumë e mirë për fshatarsinë tonë, është një fitore e madhe dhe kujdes që tregon Partia, i morëm lopët, tani doli vendimi edhe për tokën, jemi shumë mirë. Por, një lutje kemi ne pleqtë e Dukatit, se lopët na i kanë dhënë nga 1800 deri 3200 lekë, sikur të na i falni lopët!”. D.m.th., jo hiç po ...

Hekuran Isaj (?): Nga që s’kishte hiç!
R. Alia: nga që s’kishte hiç, edhe t’i marrim t’i falim lopët, ë?
Hekuran Isaj (?): .........
R. Alia: Jo, d.m.th. kjo një herë! Ose, klasës puntore, (por t’i shpjegohet, se këtu është dhe faji ynë, prandaj thashë unë, është edhe faji i Partisë), në vend që t’i shpjegohet si duhet zbatimi i vendimeve të Komitetit Qendror, rriten disa kërkesa që dalin jashtë normave.

Ja, si ajo që thashë e atyre të karbitit, në Fier kërkojnë të ulet mosha e pensionit, shoferët e Banjës thonë të marrin dietën 8-lekshin, me një fjalë rritet ana e kërkesave. Kjo rritje, ana e kërkesave është nga moskuptimi, por njëkohësisht është puna që futet dhe armiku që bën presion, që do të ngrejë klasën puntore, opinionin e klasës puntore, jo atje ku duam ne, në kuptimin e luftës për të zbatuar mekanizmin ekonomik, për të rritur prodhimin se vetëm mbi lojën e nxitjes së prodhimit, mbi bazën e rendimentit të punës, mbi bazën e uljes së kostos rriten të ardhurat e individit, por të kërkojnë kuturu, njëri thotë lopët pa pare, tjetri thotë pensionin ta ulim, tjetri thotë të marrim 8-lekshin, tjetri këtej, të duken sikur janë normale? Dhe nga ana tjetër këto fillojnë të krijojnë pakënaqësi tek njerëzit.

Prandaj, shpjegimi i direktivave të Partisë, shpjegimi i politikës së Partisë nga ana e organizatave të Partisë në radhë të parë, por edhe nga çdo organ për veten e vet, ka rëndësi shumë të madhe. Po nuk kuptuam si duhet direktivat, me siguri në veprimtarinë tonë do ketë dobësi e të meta, por nga ana tjetër do t’i hapet edhe rrugë thashethemeve dhe veprimtarisë së armiqve.

Po marr konkretisht disa nga këto probleme që lidhen edhe me punën tuaj. P.sh. çështja e agjitacionit dhe e propagandës! Mua më duket se organet e sigurimit të shtetit nuk duhet të ngatërrojnë nenet e ligjet me veprimtarinë e tyre. Janë dy gjëra të shkëputura. Agjitacionin dhe propagandën, pse doli ai ligj nuk do të thotë se organet e sigurimit të shtetit duhet të mbyllin veshët.

Absolutisht jo. Organet e sigurimit të shtetit veshët duhet t’i mbajnë hapur, sepse veprimtaria e armikut zhvillohet në forma nga më të ndryshmet, dhe një nga format është dhe agjitacioni dhe propaganda, përhapja e parullave, përhapja e thashethemeve, nxitje kundër pushtetit popullor, etj., etj. Ai, kërkon dhe i bën jehonë pluripartizmit, domethënë, idesë që në vendin tonë të ketë parti të tjera, përveç partisë komuniste. Nuk duhet ta dëgjomë ne këtë? Nuk na intereson ta dimë kush e ka këtë mendim? Si s’na intereson?

Ai kritikon veprimtarinë e Partisë tonë në fushën e drejtësisë, në fushën e ligjeve, dhe shpif, ë! Nuk na intereson ta dimë këtë, kush është ky njeri, çfarë bën ky njeri? Na intereosn që çke me të. Ai përpiqet të përgatisë një grevë, të përgatisë një manifestim, nuk na intereson ta dimë ne këtë? Si s’na intereson! Medoemos na intereson.

Pra, nga pikpamja e njohjes së situatës se çfarë thuhet, çfarë mendohet, çfarë shpifet, çfarë bëhet, e kanë për detyrë numër një organet e sigurimit të shtetit. Çfarë ka ligji? Problemi është ç’përbën element krimi? Ky është një problem i dytë. Mbasi unë di të tëra këto, këto më në fund, kur vjen puna që këtë njeri do t’ja jap gjyqit, them kjo edhe kjo, nuk përbëjnë element krimi.

I lë mënjanë. Kjo edhe kjo përbëjnë element krimi, mbi këtë bazë, ja jap hetuesisë. D.m.th. çështja se ç’përbën element krimi, ç’përbën element për ta futur në burg, është një problem i dytë. Por çështja që ekziston propaganda dhe agjitacioni kundër vendit, kundër republikës, është një problem që duhet ta dijë, sigurimi i shtetit të tëra i di, ka nevojë të dijë se çfarë thuhet e çfarë s’thuhet. P.sh. pse nuk dëgjoni juve llafe, edhe juve raportoni që ka mungesë në treg të çorapeve, ë, nuk dëgjoni, pse i mbyllni veshët ju? Jo. Po në ç’ligj thuhet që ai që thotë se s’ka çorape të futet në burg? Ka ligj për këtë? S’ka. Dhe ju në fakt nuk futni në burg për këtë. Është kështu apo jo?

Por ama, në raportet tuaja ju shkruani që mungojnë çorapet, dhe në popull pëshpëritet, pse xhanëm nuk ka çorape. E thoni kështu? Pra, për konsekuencë dhe doemos agjitacioni dhe propaganda antiparti ose  antishtetërore, antisocialiste do të ndiqet njësoj siç është ndjekur në kuptimin e dijenisë të atmosferës politike që ekziston në vend. Por çfarë ka ndryshuar me ligjin?! Ka ndryshuar figura e krimit. Nga tërë ato të dhëna që ke marrë ti që dje i përdorje të tëra për t’ja mveshur një individi të caktuar, tani je i detyruar, se nuk ta pranon prokurori, nuk ta pranon hetuesi, që të klasifikosh atë që përbën krimin sipas ligjit, por kjo nuk të ndalon që ti të dish. Ore, ja, ka rëndësi shumë të madhe për ne të dimë si është mendimi lidhur me çështjen e pluralizmit, ë?

Po pse, nuk dua të di unë edhe ti, e tërë, që ka njerëz që mendojnë lidhur me këtë çështje? U bë një herë një letër anonime: u krijua Parti Demokrate, edhe e zbuloi Zefi, hiç gjë s’është zbuluar, ka mbetur! S’ka rëndësi të dimë neve këtë?! Akoma ajo s’përbën akt krimi, ë? Si ligj nuk përbën, por që unë dua ta di dhe ka rëndësi ta di (unë, d.m.th. sigurimi i shtetit) ka rëndësi ta di. Pse?

Sepse mund të dali një problem që lidhen këto, dhe të çojë tek ajo veprimtari armiqsore që pastaj dënohet me ligj. Prandaj, nga kjo pikpamje unë mendoj që tjetër është problemi i ligjit që zbaton gjyqi, zbaton prokurori, dhe mos u zi hiç ti që the, Zefi a kush e tha. Hetuesi dhe prokurori duhet të zbatojnë ligjet dhe sigurisht nuk do të pranojnë ty ato gjëra që ti mendon se bëjnë krim. Ai thotë kjo s’bën krim, ik tutje. Po kjo s’do të thotë të heqësh dorë ti. Se tha “nuk e kemi të qartë”, apo ai shoku i Durrsit tha, “nuk e kemi të qartë, çfarë është e çfarë s’është”, ë? Ju duhet ta keni të qartë! Çfarë shkon në gjyq e çfarë nuk shkon në gjyq, ai është një problem tjetër. Por, që figurën e agjitacionit e propagandës ne të tërë duhet ta ndjekim.

Ose, po marr një gjë tjetër, çështjen e arratisjeve. Çështja e arratisjeve, është një problem gjithashtu që nuk duhet të iki nga këndvështrimi juaj. Ligji të kufizon që ta arrestosh tjetrin, se ka tendencë arratisje, por nuk të ndalon ta vëzhgosh. Sigurisht, do të ishte një budallallëk, që ne të rrijmë dhe të vëzhgojmë të gjithë ata të cilët thonë që “dua të arratisem”, se kështu do të bëhesh, do të mbusheshin ato dosjet, siç janë mbushur.

Por, që unë do të dëgjoj çfarë thuhet, me qëllim që nëpërmjet këtyre zërave të shkojë tek krerët, të shkojë tek ata që organizojnë, të gjejnë kanalet e arratisjeve, medoemos më duhet. Për ndryshe, çfarë sigurimi është ky? Çfarë organ zbulimi është ky, o kundërzbulimi, se i ngatërroj unë këto terma, ju mos u ngatërroni. Nuk mund të quhet më organ zbulimi e kundërzbulimi.

Prandaj duhet të dij, i seleksionoj, sepse unë duhet të parandaloj të keqen. Por jo vetëm kaq, por këto krerë, këto organizatorë, këto kanale që mua më çojnë indirekt, mund të kenë lidhje me të huajt. Jo që më lidhen me degën e dytë, apo me drejtorinë e tretë. Mund të më çojnë tek spiuni, ja që lidhet me atë degën që merret me këtë zanat.

Mund të më çojë tek sabotatori, ja që lidhet me atë të sektorit ekonomik. Prandaj, nuk mundet më të themi, “epo, meqë në bazë të ligjit kjo dënohet si shkelje kufiri, atëhere ja lë kufirit këtë çështje”. Jo, jo! Për ta futur në burg më ndalon mua ligji.

Hekuran Isai (?): (Të futen në burg 25 vjet na ndalon ligji)?
R. Alia: Atë s’e di hiç ti, e ka në dorë gjykata sa e dënon, prandaj mos u ngatërroni ju atje.
Hekuran Isai: Mirë.
R. Alia: Jo, jo, aty mos u futni ju. Juve ligji ju ndalon që tamam të bëni atë, por ligji nuk ju ndalon që ju të dëgjoni edhe të fiksoni, dhe të ndiqni dhe të shkoni nga këta, të kërkoni kanalin, të kërkoni organizatorin, të kërkoni dorën që i nxit, që i shtyn, sepse kjo ka rëndësi për ju. Për juve nuk ka rëndësi se iku një, e ikën pesë. S’ka rëndësi hiç ajo punë, se ja, 5000 ikën, nuk e prishi Shqipërinë. Por, rëndësi ka ama që ata ikën, ne nuk dimë kush e organizoi, kjo është e keqja. Nuk e dimë si u ndërtua kjo punë. Ky është difekti jonë, megjithse ju nëpër dosje i keni ndjekur një pjesë të madhe, por s’po dimë.

Po kështu (po i marr me radhë këto ligjet që ju ngatërrojnë juve) marr çështjen e pasaportave. Ne do të zbatojmë ligjin e pasaportave siç ka dalë. Edhe ligji i pasaportave ka dalë.

Nuk bëri ndonjë gjë të re, edhe përpara jepnin pasaporta, por përpara jepnin pasaporta si donte shefi i degës, dhe si mendonte njëri e si mendonte tjetri, njëri më shtrënguar, njëri më pak shtrënguar. Kurse ligji ka përcaktuar kujt i jepet pasaportë, kujt s’i jepet pasaportë.

Por, ku ka raste që e kërkon interesi i mbrojtjes së atdheut apo kur ka raste që opinioni publik nuk ta aprovon, gjenden edhe nene, edhe pengesa që unë s’ta jap pasaportën. Pak përpara, thashë, kur ti, se unë e di që me hile, ja, po i kërkon atij atë, ta them shqip “ty s’të jap pasaportë”. Pse? “Je në kundërshtim, d.m.th. me ligjin dhe me moralin tonë.

S’e meriton pasaportën”. Por, ama, edhe opinioni publik do thotë “Mirë ja bëre”. Kjo nuk do të thotë, d.m.th. që ligji i pasaportave, ou, tani na ka ikur nga duart ne, kushdo mund të marrë pasaportë. Jo, s’është e vërtetë që kushdo mund të marrë pasaportë. Organet e sigurimit duhet të bëjnë punën e tyre. Unë flas për individë, nuk flas për masë njerëzish.

Për individë të veçantë, organet e sigurimit kur kanë interesa që s’duhet të dalë ky, sepse  në opinionin publik kjo bën përshtypje të keqe. T’i japësh mbesës së Isa Toskës ta zemë (se m’u qep ky emër në kokë), bën përshtypje të keqe? Unë s’ja ja, (ta zëmë, ë?). N.q.s. ju e dini që ky opinion është kështu. Do të gjej një arsye, do të gjej një tjetër, në bazë të ligjit, që është, por e mënjanoj.

Pra, nuk është që ligji mbi pasaportat i ka mbyllë derën veprimtarisë të organeve të sigurimit. Prandaj, unë mendoj që ligjet duhet t’i kuptoni si duhet, dhe duhet t’i zbatojmë si duhet. Ligjet pengojnë që ju të çoni në gjyq njerëz që s’i kap gjyqi, që s’i kap ligji, por nuk pengon që ti të ndjekësh.

Po marr çështjen e të drejtave të njeriut që flitet, çështjen e demokratizimit etj. Mos do të thotë kjo të heqim dorë nga kontrolli mbi spiunët, ë? Ose të heqim dorë nga kontrolli mbi ata që bashkëpunojnë me të huajt, ose që u shërbejnë të huajve? Në asnjë mënyrë!

Përkundrazi, tani çështja e bashkëpunimit me të huajt edhe veprimtaria e spiunazhit të huaj është intensifikuar në vendin tonë. Dhe vetë juve e thatë, që në, si të thuash nga të dhënat rezulton që organizatorë, ose më mirë nxitës të arratisjeve, në vendin tonë dhe të futjes në ambasada, ishin ambasadat e huaja; edhe jugosllavët, edhe grekët, edhe gjermano-perëndimorët, edhe francezët veçanërisht.

Nga të tëra të dhënat kjo del del sheshit, jo vetëm të dhënat këtu, por po flasin tani ata që kanë ikur. Disa nga ata që janë penduar dhe kanë filluar të shkojnë nëpër ambasadat tona tregojnë sheshit, kush i nxiti, si i nxiti, qysh i nxiti. Por po atje po e marrin vesh, veç, këtu s’e morën vesh! Kuptoni?

Tani, në këto kushte, nuk mundet që ne të mendojmë “e po mirë, tani, të drejtat e njeriut, ka të drejtë ai të takohet”. Le të takohet, unë s’kam kundërshtim të takohet, le të takohet s’na prish gjë. Por ne duhet të vëzhgojmë, por jo me ato metodat që “meqë ppati kontakt ky, ky është i dyshimtë”. Nuk është kjo metoda. Këtu është puna, që duhet të përmirësojmë punën tonë. Këtu është çështja që organet e sigurimit duhet të perfeksionojnë metodën e punës së tyre.

Thashë më parë, që ndërhyra, thuhet s’kemi sektor për rininë ose për organet e pushtetit, dhe kjo na pengon. Unë mendoj që, mirë është që s’kemi, sepse edhe rinia studenteske nuk është ajo rini studenteske që ka bota. Ne i kemi njerëz të zgjedhur rininë studenteske dhe duhet të kemi besim tek ajo.

Edhe organet e pushtetit, nuk mundet të vihen nën kontrollin e sigurimit. Se kur themi s’kemi sektor, mos të harrojmë që nuk është i drejtë koncepti që ne duhet të mbulojmë, se po u nisëm me konceptim të mbulojmë do të thotë të vëmë nën kontroll të gjithë popullin, të vëmë nën kontroll të gjithë sektorët e jetës.

Nuk është kjo rruga. Por, po të çojë ndjekja e një procesi, ndjekja e një elementi armik, ndjekja e një të huaji, ndjekja e një spiuni tek një person që punon në pushtet, që punon në Universitet, në Institut e kudo, s’ka rëndësi për mia hiç, a, në këto raste për këtë objekt do të ishte naivitet i pafalshëm, n.q.s. ti nuk ndërtpn agjentura përkatëse.

Medoemos duhet ta ndërtosh! Të thashë, kudo, në çdo organizëm, natyrisht, duke zbatuar rregullat. N.q.s. është fjala për ta organizuar atje ku punoj unë, duhet të vish të më kërkosh lejen time, që “kam një të dhënë kështu” dhe unë do të ndërtoj medoemos këtë. Do të vish dhe unë do të them, do të them unë, po ose jo. N.q.s. është fjala në zyrën e këtij, do të vish të pyesësh këtë, dhe do t’i thuash “kam të dhëna që në sektorin tënd, në zyrën tënde ka ashtu e kështu, do të më autorizosh ta ndjek”.

Do të autorizojë ose jo, e ka në dorë ky. Ti, kaq ke për detyrë të bësh. Dhe n.q.s. unë të autorizoj, ti medoemos duhet të ndërtosh punën. N.q.s. ke të dhënë konkrete që kjo punë po bëhet dhe të ka çuar tek studenti, tek konvikti do të ishte naivitet të mos ndërtoje punëm atje. Por, këtë nuk mund ta bëjë puntori operativ, këtë mund ta bëjë me autorizimin e dikuj, të kujt, o të shefit të drejtësisë ose të Ministrit, dhe ta organizojë. Por, të nisemi nga ajo, “kemi probleme në Institutin e arteve, hajt të krijojmë”. Jo, s’vete! Se kështu do të thotë, ta vemë nën kontroll. Këtë ne duhet të mos e lejojmë.

Kurse, n.q.q. veprimtaria armiqsore, ndjekja e një spiuni, ndjekja e një armiku na çon, fijet na çojnë diku, medoemos, për këtë nuk ka asnjë pengesë pëe kërkënd, që të organizojë veprimtarinë e vet, kudo, në çdo fushë të veprimtarisë. Sepse nuk është çështja mos të prek autoritetin, nuk prek autoritetin e kërkujt, ti je në ndjekje të një spiuni. N.q.s. zgjedhja të çon deri në ministri, medoemos do ta ndjekësh në ministri. Edhe sikur të implikohet zëvendësministri, deri tek zëvendësministri do të shkosh dhe do të ndërtosh punën në një mënyrë të tillë që ta zbulosh. Këto janë rregulla që në tërë botën bëhen, në të gjithë botën bëhen.

Prandaj, këtë kuptojeni drejt, që, nuk duhet të ngatërroni ligjet të cilat pengojnë, ndalojnë çuarjen nëpër gjyqe të njerëzve për krime të cilat nuk përbëjnë përgjegjësi penale, me syrin dhe vëzhgimin e organeve të policisë apo të sigurimit të shtetit. Organet e policisë dhe të sigurimit të shtetit kudo venë. Pse, për shembull, nëpër dyqane keni vënë alarme, ë? Policia ka vënë?

Hekuran Isai (?): Sinjale.
R. Alia: Sinjale. Po pse keni vënë, nuk është ilegale kjo? Jo, s’është ilegale. Pra, ti ke marrë masa paraprake që në qoftë se vjen vjedhësi, ta zbulosh. S’ka asnjë gjë të keqe këtu. E kupton? Është krejt ligjore. Por, kjo nuk do të thotë që sa herë të bjeri alarmi, ti duhet të arrestosh dikë, këtë nuk ta shkruan njeri. E kupton? S’është e shkruar gjëkundi dhe nuk është ligjore kjo. Po ra alarmi ti duhet të zbulosh kush ishte vjedhësi, kjo është detyre jote. Pasi ta zbulosh, ai është një mjet që të ndihmon ty.

Pasi ta zbulosh, do të thuash, “urdhëro, ja faktet”, i thua prokurorit, prokurori autorizoi arrestimin, pikë. Aman, nëqoftëse i thua prokurorit, “po, ja, po ra zilja” ai thotë “zilja, zilja është puna jote s’është puna ime”. Ka të drejtë të thotë prokurori. Ti inatosesh me prokurorin edhe me hetuesin, por nuk përbën element gjyqësor zilja, se zilja mund të bjeri për shumë arsye.

Edhe një zog mund të shkojë ta shkeli edhe bie zilja.

Prandaj, këto gjëra mos i ngatërroni, se po u ngatërruan këto, atëherë puna nuk merr atë konsistencën që duhet, forcën që duhet dhe ju nuk ju jep mundësi për të zhvilluar zbulimin tuaj, forcën tuaj zbuluese dhe për të shtrirë edhe agjenturën, edhe veprimtarinë tuaj në një mënyrë, të tillë që me të vërtetë të godisni atje ku duhet, dhe jo të shpërndahenian e kënd pa ditur çfarë kërkoni.

Pra, unë mendoj shokë, që detyra e parë që del përpara jush, përpara të gjithëve është, të kuptohen drejt direktivat e Partisë, dhe t’ja përshtatim punën tonë situatave dhe kërkesave të reja. Kjo është çështja e parë e rëndësishme që duhet të keni kujdes. Veçanërisht, kjo thashë, ka rëndësi sot, në këto momente.

Çfarë kërkon Partia dhe shteti? Partia dhe shteti duan që të ruhet socializmi, duan të paralizohen armiqtë e tij, d.m.th. spiunët, reaksionarët, të degjeneruarit. Por, e kërkon këtë jo duke vënë nën kontroll tërë popullin. Kjo do të ishte e gabuar. Jo duke vënë nën kontroll të gjithë organizmnat shtetërore, shoqërore dhe ekonomike, kjo do të ishte e gabuar. Këto janë metoda të dënueshme, të cilat partia i ka dënuar qysh në vitin 1948. Por, ne kërkojmë që të ruhet socializmi dhe të paralizohen armiqtë duke forcuar punën zbuluese të organeve të sigurimit të shtetit.

Partia dhe shteti duan të ruhet rendi dhe qetësia, të paralizohen veprimet agresive, publike të elementëve të ndryshëm armiq, por jo duke përdorur metoda të kundraligjshme, duke përdorur armët e zjarrit edhe atëhere kur nuk duhet, pra duke abuzuar me detyrën edhe kur nuk është nevojë. Pse?

Sepse kjo do t’i sillte dëme të mëdha vendit, dhe në fakt i ka sjellë dëme të mëdha vendit. Përdorimi i armëve në 2 korrik ka qenë i gabuar, e panevojshme, në kundërshtim me ligjet, abuzim i detyrës. Asnjë justifikim nuk ka këtu! Përdorimi i shkopit nga ana e policit në Vorë që vrau qytetarin, ishte e dënueshme, antiligjore, e panevojshme.

Përdorimi i armëve dhe i goditjeve në Kavajë ishte e dënueshme, e panevojshme, e gabuar. Këto duhet t’i themi hapur, këto janë gabime të cilat nuk duhen lejuar, sepse këto e dëmtojnë punën tonë. Këto acarojnë marrëdhëniet midis popullit dhe organeve të sigurimit e organeve të policisë, dhe organet e sigurimit dhe organet e policisë nuk janë më ajo armë e dashur e Partisë dhe e popullit, por hyjnë në konflikt pa qenë nevoja dhe populli nuk e mbështet.

Nuk flas për armiqtë, flas për popullin, se armikun s’kam për ta mbështetur kurrë, por popullin. Populli të mbështet dhe të mbështet shumë, kur shikon që je në rrugë të drejtë, dhe vepron drejt sipas ligjit. Këtë duhet ta kemi parasysh, se duhet të zbatojmë ligjet.

Ja, doli p.sh, dekreti i Presidiumit të Kuvendit Popullor për manifestimet. Në atë dekret, parashikohet edhe ajo, që mund të përdorësh armët, por parashikohet që mund të përdoren edhe armët në raste të veçanta. E ka për detyrë Ministria dhe organet të përcaktojnë cilat janë këto raste të veçanta, por është me përgjegjësi ligjore kjo. Jo raste të veçanta, “kundërshto, unë nxjerr koburen”. Çdo me thënë ajo? Duhet shumë, duhet me kujdes të madh, se arma të vret.

Ja, eksperienca e Kavajës duhet të na bëjë të nxjerrim konkluzione, apo jo? Atje në vend që “të vemë vetulla, nxorrëm sytë”, ta themi shqip. Ishte një veprim i gabuar. Prandaj edhe ne kërkojmë të ruajmë rendin, të ruajmë edhe qetësinë, por duke respektuar ligjet.

Ka disa shokë që mendojnë, këtu, ë, në këtë dhomë, që duke thënë kështu, paralizohet policia. N.q.s. ka policë të tillë, ato duhen pushuar nga puna, të tërë. N.q.s. ka kuadro të tilla, për mua ata duhen hequr tej, sepse indirekt, këto kuadro që thonë kështu, kërkojnë me dhunë ta mbajnë popullin vetëm duke përdorur koburen ose duke përdorur kërbaçin.

Kjo s’është e drejtë, ky nuk është më pushtet i popullit, as pushtet i socializmit. Dhe n.q.s. i ka njerëz të tillë, që mendojnë kështu, kjo nuk duhet lejuar. Këtë ta kemi të qartë, ligjet janë ligje, qytetari përgjigjet përpara ligjit, por nuk ka të drejtë kush ta ofendojë qytetarin. Nuk i jep të drejtë kujt ligji që të qëllojë qytetarin me shpullë në mes të pazarit, nuk lejohet. A, kté të kemi kujdes, ë?

Kur flasim në Historinë e Partisë për xhandarët, çfarë imagjinate kemi krijuar? Keni krijuar ndonjë imagjinatë? Epo mirë, atëhere mos të shkojmë tek ajo imagjinatë. Nuk duhet! Ne kemi ligjet, ne kemi forcën e Partisë, kermi forcën e pushtetit, veprojmë me forcën e pushtetit, me forcën e ligjit.

A, nëqoftëse nga kjo pikpamje kemi diçka të paorganizuar mirë, p.sh. nuk i kemi të përgatitur policët, siç thamë për këto lloj veprimesh, t’i përgatisim, thua se duhen marrë masa që të sigurojmë policin më mirë, të marrim masa. Unë jam edhe për atë, që edhe ligji të bëhet, kush qëllon kundër policit, ai dënohet me dyfishin e kodit penal. Kush vret policin, automatikisht dënohet me vdekje. Jam edhe për këtë. Jo, jo, po ta bëj ligji! Dhe ja ku po jua them si kryetar i Presidiumit jam gati ta firmos që nesër, po të bëhet ligji, veç. Dhe ligji, ta marri vesh tërë populli, dhe të shpallet! Kjo i mundet t’i japë garanci policit që është i sigurtë që tjetri nuk qëllon. Mirë, ta bëjmë! Unë i kam thënë shokut Hekuran, studjojeni këtë çështje.

Hekuran Isai: .............
R. Alia: Jo, jo, të studjohet, por çdo gjë të bëhet në bazë të ligjit, se kur veprohet në bazë të ligjit, edhe populli e mbështet veprimin e e policit, e mbështet policin, mbështet organet e sigurimit. Po vepruam kundër ligjit, nuk e mbështet, jo vetëm, por diskreditojmë Partinë. Diskretitojmë Partinë sepse populli thotë “kush e bën? Partia. Kush e bën? Shteti.

Po pse të marrë përsipër Partia dhe shteti gabimin e një polici, ose gabimin e një kuadri, ose gabimin e një puntori të sigurimit? Jo! N.q.s. thyen ligjin, nuk ka pse të mbajë përsipër Partia këtë gjë, as shteti s’duhet ta mbajë përsipër! As Ministrinë e Brëndëshme nuk duhet ta mbajë përsipër, e theksoj, as Ministrinë e Brëndëshme nuk duhet. Pse?

Sepse, ndryshe imazhi i Ministrisë së Brëndëshme përpara opinionit publik do të kompromentohej, kurse përpara opinionit publik imazhi i Ministrisë së Brëndshme duhet të jetë imazhi i një organi që është në mbrojtje të lirisë, në mbrojtje të pavarësisë, në mbrojtje të sigurimit të popullit, të qetësisë së popullit, pra, i një organi që lufton për interesat e popullit.

Kjo na duhet, që me të vërtetë populli të thotë që: “Tek sigurimi i shtetit, tek policia popullore, kam mbrojtësit e rendit, kam njerëzit e mi, janë djemtë e popullit”, siç janë në realitet. Prandaj, pse gabimet e njerit e të tjetrit t’i marri përsipër të tërë Ministria e Brëndëshme? A është e drejtë? Unë mendoj që s’është e drejtë.